USD 2.7766
EUR 3.0162
RUB 3.1561
თბილისი
ანალიტიკა
ჩინეთს რუსეთისა და აშშ-ს არანაირი ფორმით დაახლოება არ აძლევს ხელს - გიორგი კობერიძე
საინტერესო ამბებია: დღეს ჩინეთის წარმომადგენელმა ევროკავშირში განაცხადა, რომ მისთვის მიუღებელია ევროპის ბედი ევროპის გარეშე გადაწყდეს აშშ-სა და რუსეთს შორის მოლაპარაკებებით. ამ განცხადებით ნათელია, რომ ჩინეთს სურს მოლაპარაკებების მიღმა არ დარჩეს და ამისათვის ევროპას იყენებს ფარად და მიზეზად.
 
ეს ერთი პატარა განცხადება ჯერ ბევრს არაფერს ნიშნავს, მაგრამ ზოგადი განწყობების შესაფასებლად შეიძლება გამოდგეს. ჩინეთი საკუთარ თავს პოტენციურ მომავალ ჰეგემონად აღიქვამს და იმ ვაკუუმის შევსებასაც ცდილობს, რომელიც აშშ-ს ბოლო კვირების პოლიტიკით ჩნდება. აშშ-საგან ყველა დისტანცირებული სახელმწიფოს გვერდით სიამოვნებით აღმოჩნდება ის თუკი ამის საშუალებას მისცემენ. მას არც რუსეთზე გავლენის დაკარგვა სურს და ევროპისა და აშშ-ს დაპირისპირების თავის სასარგებლოდ გამოყენება უნდა, ცხადია ვაშინგტონის საწინააღმდეგოდ.
 
ამასთან, ჩინეთისათვის რუსეთი ჯუნიორ პარტნიორია. პეკინი ფიქრობს, რომ მულტიპოლარულ მსოფლიოში ის ერთ-ერთი ღერძი უნდა იყოს, შესაბამისად მის მიერ ჯუნიურ პარტნიორად აღქმული რუსეთისა და აშშ-ს მის გარეშე მოლაპარაკება მისთვის დაუშვებელია, რადგან ეშინია რომ ორპოლუსიანი მსოფლიო არ ჩამოყალიბდეს რუსეთისა და აშშ-ს ღერძით. ამასთან, რუსეთი ჩინეთისათვის იაფი რესურსების წყაროცაა.
შესაბამისად, ამ რესურსების შესანარჩუნებლად ის ძალას არ დაიშურებს. მას სუსტი და მასზე დამოკიდებული რუსეთი სჭირდება არა და ძლიერი, რომელიც დამოუკიდებლად გადაწყვეტს რაიმეს.
 
თანდათან იკვეთება, რომ აშშ-ს იმის იმედი აქვს იქნებ რუსეთი ჩინეთს ჩამოაშოროს, თავისი ფოკუსი ევროპიდან სხვა რეგიონებისაკენ მიმართოს (სადაც ჩინეთს დაეჯახება) და ამ პროცესში რესურსებიც მიიღოს. ცხადია ეს ყველაფერი ევროპიდან დაშორებისა და მისი ინტერესების უგულებელყოფის ფონზე. რუსეთიც ხვდება ამას ამიტომაც ვაჭრობს ამ თემით. მან იცის, რა სურს აშშ-ს მოქმედ ადმინისტრაციას და მაქსიმუმის მიღება უნდა ჩინეთისაგან დისტანცირებისა და რესურსების გაზიარებისათვის. ცხადია რუსეთი არასდროს დადგება აშშ-ს მხარეს და არც ჩინეთს მიატოვებს საბოლოოდ, მაგრამ შეეცდება მთელს ამ პროცესში თავისი თამასა მაქსიმალურად ასწიოს.
 
ყველაზე სარისკო ფსონი აშშ-ს აქვს დადებული, რადგან მოკავშირეთა მხრიდან მისდამი აბსოლუტური რწმენა ქრება, რუსეთი აშშ-ს მხარეს რეალურად არასდროს დაიჭერს (მხოლოდ დროებით ივაჭრებს ამით) ხოლო ჩინეთი რუსეთის შენარჩუნებასაც შეეცდება და ევროპაში პოზიციების გამყარებასაც.
 
და ეს ყველაფერი ხდება იმ ფონზე, როდესაც ევროპამ ოფიციალურად დაიწყო მილიტარიზაციის პროგრამა. ამით ის სამხედრო და პოლიტიკურ ავტონომიას ცდილობს აშშ-საგან და რუსეთის შესაკავებლად. ამით ევროკავშირის უფრო ცენტრალიზებულ ინსტიტუციად გარდაქმნაც შეიძლება ვიხილოთ გრძელვადიანად.
 
რთულია ამ ყველაფერს ჯერ დიპლომატიური რევოლუცია ვუწოდოთ, რადგან ძალიან ჩანასახოვან მოვლენებს ვადევნებთ თვალს, მაგრამ განწყობები და მიზნები ნელ-ნელა იკვეთება.
 
ჩინეთი ყველაზე გრძელვადიან სვლებს აკეთებს, მისთვის რუსეთის გამარჯვება ერთგვარი პრეცედენტი შეიძლება გახდეს, რომელსაც თავად გამოიყენებს, ხოლო თუკი რუსეთი დამარცხდა ჩინეთი მოსკოვის მასზე სრულ პოლიტიკურ დამოკიდებულებას შეეცდება.
 
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, აშშ ყველაზე მეტს რისკავს. მან არსებულ მოკავშირეებში გააჩინა ეჭვი, რაც უკვე დამდგარი რეალობა და პრობლემაა, რადგან არცერთი ჰეგემონი არ მართავს მარტო და მას ძლიერი მოკავშირეები სჭირდება. აშშ-მ სულ რომ პოზიციები იცვალოს ან მოუწიოს ამის გაკეთება და კვლავ ევროპელ მოკავშირეებსა და უკრაინაზე გააკეთოს აქცენტი (რისი შანსებიც არცთუ მცირეა), მაინც, ევროპის მხრიდან აბსოლუტური ნდობა ნაკლებად იარსებებს, მით უფრო სამხედრო წარმოების წარმატებით განხორციელების შემთხვევაში. შემდგომში თუკი ძლიერი ევროპა ძლიერი აშშ-ს გვერდით აღმოჩნდა ეს ისეთივე პარტნიორობა აღარ იქნება, როგორც აქამდე იყო. ეს კარგია თუ ცუდი დრო გვიჩვენებს.
 
რა თქმა უნდა გადამეტებული იქნება იმის თქმა რომ ეს ყველაფერი რამდენიმე კვირაში ან თვეში მოხდება, მაგრამ მსოფლიო ისეთი აღარ არის როგორც რამდენიმე წლის წინ ვიცნობდით. ახლა უკვე აშშ-ს, ევროპული სახელმწიფოების დიდი ნაწილის, რუსეთისა და ჩინეთის ინტერესები განსხვავებულად ლაგდება. ნურც თურქეთს დაივიწყებთ, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე ანგარიშგასაწევი ძალაა და ყველა ბანაკში შეუძლია აღმოჩნდეს ან სულაც თავისი რეგიონალური ძალის ჩამოყალიბებაზე გააკეთოს აქცენტი.
 
რუსეთს არსებული საერთაშორისო წესრიგის რევიზია უნდოდა. ჯერჯერობით ამას წარმატებით ახორციელებს. შეიძლება ამით თავადაც განადგურდეს, მაგრამ ცვლილებები და აშშ-ს ევროპისაგან ჩამოშორება მისი ძირითადი მიზანი კი ნამდვილად იყო.
 
რომ შევაჯამოთ:
>> ჩინეთს რუსეთისა და აშშ-ს არანაირი ფორმით დაახლოება არ აძლევს ხელს.
>> ჩინეთს ევროპის ჩამოშორებაც უნდა აშშ-საგან.
>> ჩინეთს რუსეთის მარცხიც აძლევს ხელს და მისი ლიმიტირებული გამარჯვებაც. პირველ შემთხვევაში რუსეთი ჩინეთის უპირობო მოკავშირედ შეიძლება იქცეს, ხოლო მეორე შემთხვევაში ჩინეთი რუსეთის გამარჯვების პრეცედენტსაც გამოიყენებს, მით უფრო ჯერ კიდევ არაკონსოლიდირებული დასავლეთის ფონზე.
>> ევროპელები დამოუკიდებელი ღერძის ჩამოყალიბებას ცდილობენ.
>> რუსეთი აშშ-სთან ვაჭრობს რათა რაც შეიძლება მეტი მიიღოს ამ ვაჭრობიდან (გავლენები და ტერიტორიები), მაგრამ სინამდვილეში არასდროს გადავა აშშ-ს მხარეს.
>> აშშ ჩინეთთან დაპირისპირებაში მეტ რესურსსა და უპირობოდ მორჩილ მოკავშირეებს ეძებს, ხოლო რუსეთის ჩინეთიდან ჩამოშორებას ცდილობს.
>> თურქეთი აზია-ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე ანგარიშგასაწევი სამხედრო ძალაა. მასთან ამა თუ იმ ფორმით მოკავშირეობა ყველასთვის საინტერეო იქნება.
 
ეს ყველაფერი მცდელობებია, შეიძლება წარუმატებელიც და ვის როგორი წარმატების შანსი აქვს ჯერ არ ჩანს, მაგრამ ის, რომ ევროპამ გადაიარაღება დაიწყო ეს უკვე ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენაა. როგორიც არ უნდა იყოს შემდგომი მსოფლიო, ევროპის ერთად ან ცალკეული სახელმწიფოების სამხედრო ურთიერთკავშირი ანგარიშგასაწევი ძალა გახდება, მთავარია თუკი ბოლომდე მიიყვანენ ამ პროცესს.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.