USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
ზურაბ პაპასკირი: პასუხი ბექა კობახიძის მოსაზრებაზე თუ თუ როგორ გაუცხოვდა დანარჩენი საქართველოსგან აფხაზეთი, როგორ ჩამოყალიბდა აფხაზი ერი და როგორ მივედით სეპარატიზმამდე
Date:  946
ეს არის სოხუმის უნივერსიტეტის პროფესორის, ზურაბ პაპასკირის პასუხი ბექა კობახიძის ამას წინათ გავრცელებულ ბლოგზე (იხ. ბლოგი), სადაც ის შეეცადა მოკლედ გადმოეცა აფხაზური სეპარატიზმის ისტორია. გთავაზობთ ჩემს თვალსაზრისებსაც რამოდენიმე პუნქტზე. ზ. პაპასკირის პასუხში ვკითხულობთ:
“სამწუხაროდ, თქვენს პუბლიკაციაში არის არაერთი ფაქტოლოგიური ლაფსუსი, თუმცა ეს არაა იმდენად მნიშვნელოვანი. მთავარი სულ სხვა რამეა – თქვენ საერთოდ ვერ გაგიგიათ ჩემი ნაშრომის იდეოლოგია, რომელიც შორსაა ვიწრო-„ნაციონალისტური“ აღქმისაგან და მთლიანად ეფუძნება არსებული წყაროთმცოდნეობითი ბაზისა და ისტორიოგრაფიული მემკვიდრეობის კრიტიკულ ანალიზს (სხვათა შორის, ჩემი შეხედულებები გაცილებით უფრო სრულადაა გადმოცემული ორტომეულის გამოცემის შემდეგ გამოქვეყნებულ კვლევებში და არ იქნებოდა ურიგო მათაც გაცნობოდით – 1. Абхазия. История без фальсификации (Издание второе, исправленное и дополненное /2010/; 2. Моя Абхазия. Воспоминания и размышления /2012 /; 3. საქართველო. ისტორიული წარსული და თანამედროვეობა /2016/; აფხაზეთი საქართველოა. ისტორიული რაკურსი /2021/ და სხვ.
ბექა ბატონო, მე მთელი ცხოვრება შევალიე ქართული ისტორიოგრაფიის (ივანე ჯავახიშვილი, სიმონ ჯანაშია, ნიკო ბერძენიშვილი...) მიერ შემუშავებული თვალსაზრისის დასაბუთება-გამყარებას, რომ აფხაზეთი ისტორიულად ყოველთვის იყო საერთო ქართული (თავდაპირველად – დასავლურ-ქართული /კოლხეთი, ლაზიკა-ეგრისი, „აფხაზთა“სამეფო/, ხოლო XI საუკუნიდან ერთიანი ქართული სამეფო) ეთნო-კულტურული და პოლიტიკურ-სახელმწიფოებრივი ორგანიზმის ნაწილი. აფსუა-აფხაზები კი (როდიდანაც არ უნდა იყვნენ ისინი დამკვიდრებულნი ამჟამინდელი აფხაზეთის ტერიტორიაზე) ცივილიზაციურად ყოველთვის (მიუხედავად მათი ერთგვარი გაუცხოებისა გვიან შუა საუკუნეებში, რომელსაც თავისი მიზეზები ჰქონდა) ამ საერთო-ქართული სამყაროს ნაწილად მოიაზრებდნენ თავს. ვერც რომმა, ვერც ბიზანტიამ და ვერც ოსმალებმა ვერ შეძლეს მათი მოწყვეტა ქართული სოციალურ-პოლიტიკური და კულტურული სივრციდან. ეს მხოლოდ რუსეთის იმპერიამ მოახერხა. თქვენ კი, რატომღაც მოინდომეთ ყოველივე ამის ეჭვის ქვეშ დაყენება, რითაც, ფაქტობრივად, ეწევით აფხაზური სეპარატისტული ნარატივის გამართლება-„გაპრავებას“. საწყენია, ძალზე საწყენია.”
(ზ. პაპასკირის პასუხი აქ სრულდება)
ბლოგი მთლიანობაში საინტერესოა და მასში არის საყურადღებო დასკვნებიც. ჩემის მხრივ დავამატებდი, რომ არ არის მართებული ბ. კობახიძის თვალსაზრისი, თითქოს: მეფე ლეონი ბერძნულენოვანი მთავარი იყო. საიდან, რა წყაროდან მტკიცდება ეს? აფხაზეთში ცენტრის მიერ ჩანერგილ იური ვორონოვზე თუკი იტყვი, რომ რუსულენოვანია, გასაგებია, მაგრამ ლეონზე?
ასევე არ არის მართებული, რომ აფხაზეთის ბოლო მთავარმა, მიხეილ შერვაშიძემ ქართული არ იცოდა. ბლოგის ავტორს ისე გამოჰყავს, რომ ის თავის იდენტიფიკაციას საქართველოსთან არ ახდენდა. ამ დროს მის საფლავზეც ქართული წარწერაა, ასმომთავრული ასოებით. ასევე შემონახულია წერილი, რომელშიც გადაყენებული მთავარი რუსული კოლონიური ადმინისტრაციისგან ითხოვს, ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო არ გაასახლონ რუსეთში, ის დატოვონ აფხაზეთში ან რაჭაში ცხოვრების საშუალება მისცენ.
ბ. კობახიძე მრავალმნიშვნელოვნად წერს სტალინის და ბერიას რეპრესიების აღქმაზე აფხაზთა მხრიდან. ეს აბსურდული თეზისი სტალინისა და ბერიას ლატენტურ ქართულ ნაციონალიზმზე იცით, დაახლოებით როგორ ჟღერს? ვიღაცამ რომ თქვას, 1930-იანების რეპრესიები საქართველოში რუსი ხალხის მოხდენილია და მისი ნების გამოხატულებაა ეროვნული პოტენციალის დასასუსტებლად, ხოლო რუსეთში საპასუხოდ თქვან, არა, 30-იანების რეპრესიები რუსეთში ქართველი ხალხის ნებაა, რახან რუსეთის სახელით საქართველოს დესუვერენიზაცია ორჯერ მოახდინეს - 1801-1864 წლებში და 1921 წელს. სხვათა შორის აფხაზური რადიკალური სეპარატიზმის ზოგიერთი წარმომადგენელი უფრო შორსაც წავიდა - თვით მუჰაჯირობა ქართველი თავადების და მეფის რუსეთის სამსახურში მდგარი ქართველი სამხედროების ლატენტურ ნაციონალიზმად მონათლა. აი, აქამდე შესაძლოა აბსურდის დონემ აიწიოს.
ბლოგის ავტორი ასევე ავითარებს თეზისს, რომ 80-იანების ეროვნული მოძრაობა უპირობოდ აფხაზების “მთებიდან მოგვიანებით ჩამოსვლის” თეზისს იზიარებდა. ამ დროს იმ მოლაპარაკებების და კონსენსუსის ამოსავალი წერტილი, რომელიც 1991 წელს მიმდინარეობდა, ასე შეიძლება გადმოიცეს: “ჩვენ არ შევეხებით აფხაზთა მთებიდან მიგრაციის საკითხს, რადგან ეს თემა ბუნდოვანი და გაურკვეველია. ჩვენი ამოსავალი წერტილია ის, რომ აფხაზეთი სამშობლოა ორივე ხალხისთვის - ქართველი და აფხაზი ხალხებისთვის. ამიტომაც მაღალი ხარისხის აფხაზურ-ქართულ ავტონომიურობას ქართული ერი-სახელმწიფოს ფარგლებში ალტერნატივა არ გააჩნია.”
კარგი იქნება, თუ ბლოგის ავტორი, ბ.კობახიძე გაითვალისწინებს ამ ყველაფერს. თორემ “ფონდები” (მათ შეგნებულად არ ვასახელებ) რომ არ გაითვალისწინებენ და სეპარატიზმის ფარულ მხარდაჭერას განაგრძობენ დემოკრატიის და “ნაციონსბილდუნგის” (ანუ ახალი ერი-სახელმწიფოს ფორმირების) სახელით, ისედაც ცხადია.
analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way