,
ბელგიურ გამოცემა Euractiv-ში (სარედაქციო ოფისი - ბრიუსელში) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „მოკლედ: კარგავს თუ არა ევროკავშირი საქართველოს?“ (ავტორი - გიორგი გოტევი), რომელშიც განხილულია საქართველოში ამჟამად მიმდინარე პოლიტიკური მოვლენები: რა არის ოპოზიციისა და ხელისუფლების ერთმანეთთან დაპირისპირების არსი და მიზანი? იცვლება თუ არა საქართველოს ევროპული ორიენტაცია რუსული კურსით, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის მიღების შედეგად?
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
განა შეიძლება, რომ ერთადერთმა საკანონმდებლო აქტმა საქართველოს გზა აურიოს? ქვეყანას, რომელიც ევროკავშირის წევრობის ოფიციალური კანდიდატის სტატუსი აქვს? და თუ ეს მართლაც ასეა, მაშინ ნიშნავს თუ არა დღევანდელი სიტუაცია იმას, რომ ვლადიმერ პუტინი სამხრეთკავკასიურ ქვეყანას ისევ იპყრობს, იოსებ სტალინის სამშობლოს?
თბილისში მიმდინარე მღელვარე პროცესები გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ მმართველმა პარტიამ მეორედ წარადგინა საკანონმდებლო ორგანოში განსახილველად კანონპროექტი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ (არაოფიციალურად - „უცხოური აგენტების შესახებ“). პირველი მცდელობა შარშან იყო, თუმცა წარუმატებელი, ახლა კი საქართველოს პარლამენტმა პირველი მოსმენით აღნიშნული სამართლებრივი აქტი უკვე მიიღო. ევროკავშირის აზრით, კანონპროექტის საბოლოო მიღებას საქართველოსთვის ევროპული გზის დაბლოკვა შეუძლია. ამას მკაცრად აცხადებს ევროსაბჭოს თავმჯდომარე შარლ მიშელი.
კრიტიკოსები ქართულ კანონპროექტს რუსულ კანონს ადარებენ, რომლის მეშვეობითაც კრემლი სხვაგვარად აზროვნებას თრგუნავს და დამოუკიდებელ მასმედიას აკონტროლებს.
მართლაცდა, რუსეთის გავლენა საქართველოზე სერიოზულია და მოსალოდნელი საფრთხე სათანადოდ უნდა შეფასდეს. ვლადიმერ პუტინის პრეზიდენტობის პერიოდში რუსეთი აგრესიულ იმპერიალისტურ სახელმწიფოდ გადაიქცა, რომლისთვისაც ისეთ ქვეყნებს, როგორიც საქართველოა, კრემლისადმი ვასალური სტატუსი უნდა ჰქონდეთ ან, თუ ისინი მოსკოვს წინააღმდეგობას გაუწევენ, დაპყრობილნი უნდა იქნენ.
საქართველო, რომელიც შავი ზღვის ნაპირზე მდებარეობს, ისტორიულად ჯერ რუსეთის იმპერიის, შემდეგ კი საბჭოთა კავშირის დიდკაცობისა და ელიტის დასასვენებელ ადგილს წარმოადგენდა. საქართველო ცნობილია თავისი სუბტროპიკული რბილი ჰავით, რომელიც ხმლთაშუაზღვისპირეთის კლიმატს მოგვაგონებს. ქვეყანა ცნობილია იმითაც, რომ მეცნიერთა მტკიცებით, ის ღვინის უძველეს სამშობლოს წარმოადგენს. გარდა ამისა, საქართველოშია დაბადებულ-გაზრდილი იოსებ სტალინი - მსოფლიოში ცნობილი დიქტატორი, რომელმაც საბჭოთა კავშირის ლიდერობის დროს, მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა. ვლადიმერ პუტინმა კი იოსებ სტალინის ძეგლები კვლავ თავის ადრინდელ პიედესტალებზე აღადგინა.
საქართველოში ყველა პოლიტიკური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ისინი ევროპული ინტეგრაციის მომხრენი არიან, მათ შორის ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის მიერ დაარსებული მმართველი პარტია „ქართული ოცნებაც“, რომელიც ხელისუფლებაში 2012 წლიდან იმყოფებ, თუმცა სინამდვილეში „მეოცნებეთა“ მთავრობა სულ უფრო მეტად ატარებს პრორუსულ კურსს.
2008 წლის აგვისტოში რუსეთსა და საქართველოს შორის ხანმოკლე ომი მოხდა, რომლის შედეგად თბილისმა თავის სეპარატისტულ რეგიონებზე - აფხაზეთზე და „სამხრეთ ოსეთზე“ - კონტროლი მთლიანად დაკარგა. რუსეთი საქართველოსთვის ოკუპანტ ქვეყანას წარმოადგენს, დღეს რუსეთი აფხაზეთში ახალ სამხედრო-საზღვაო ბაზას აშენებს, რაც იმას ნიშნავს, რომ საქართველომ ამ რეგიონის დაბრუნებაზე ფიქრი უნდა შეწყვიტოს.
საქართველოსა და რუსეთს შორის 2008 წლიდან დიპლომატიური ურთიერთობაც გაწყვეტილია მაგრამ ამის მიუხედავად, მოქმედებს უვიზო რეჟიმი, ხოლო გასულ წელს ქვეყნებმა ერთმანეთთან ავიამიმოსვლაც აღადგინეს, ვითარდება ტურიზმი, ფართოვდება ეკონომიკური ურთიერთობა.
მმართველი პარტიის მთავრობის მიერ გადადგმული ნაბიჯები („ქართულ ოცნებას“ 150 წევრიან პარლამენტში 90 დეპუტატი ჰყავს) მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილში პროტესტები გამოიწვია. ოპოზიციას მხარი დაუჭირა პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმაც, რომელიც მთავრობასთან მწვავე კონფრონტაციაში იმყოფება. თუმცა, კონსტიტუციის მიხედვით, საქართველოს პრეზიდენტს მხოლოდ ცერემონიალური უფლებამოსილება აქვს.
მთავარ ოპოზიციურ პარტიას - „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას“, ექს-პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის მიერ დაარსებულს (ამჟამად თვითონ იგი პატიმრობაში იმყოფება) საკანონმდებლო ორგანოში მხოლოდ 36 ადგილი აქვს დაკავებული. დანარჩენი ოპოზიციური ორგანიზაციები ძალზე დაქსაქსულები არიან.
თავის დროზე შარლ მიშელმა დიდი ძალისხმევა გასწია მთავრობასა და ოპოზიციას შორის შუამავლობისათვის, მაგრამ უშედეგოდ. ამის მიუხედავად, მისი სახელი პოპულარულია საქართველოში და როცა იგი ამბობს, რომ „ეს კანონპროექტი საქართველოს ევროკავშირს აშორებსო“, მის ნათქვამს წინა აქვს და ყურადღებას აქცევვენ.
რაც ყველაზე რთული გასაგებია საქართველოში, ის არის, რომ მოსახლეობის უმრავლესობა თავის „პროევროპულ ორიენტაციას“ აცხადებს, მაგრამ 2012 წლის შემდეგ ჩატარებულ სამ არჩევნებში ზედიზედ ყოველთვის „პრორუსული ორიენტაციის“ მქონე „ქართული ოცნება“ იმარჯვებს... მომდევნო საპარლამენტო არჩევნები მიმდინარე წლის 26 ოქტომბერს არის დაგეგმილი და „ქართულ ოცნება“ იმედოვნებს, რომ წარმატებას მეოთხედაც მიაღწევს.
„უცხოელი აგენტების“ კანონის მიღების მიზანია არჩევნების წინ მოსახლეობის ნდობის დაკარგვა ოპოზიციის მიმართ. როგორც პარლამენტის სპიკერი აცხადებს, [ოპოზიციური] არასამთავრობო ორგანიზაციები დრეს მიხეილ სააკაშვილის ბანაკში არიან და ისინი საზღვაგარეთიდან მიღებული ფულით მის პოლიტიკურ პარტიას ამდიდრებენ. თუმცა ასეთ მტკიცებას ეჭვის თვალით უნდა შევხედოთ, რადგან თვითონ ბიძინა ივანიშვილის პარტია ყველაზე მდიდარია. მისი დამაარსებელი ოლიგარქის სიმდიდრე 4,9 მილიარდ დოლარად არის შეფასებული.
კანონპროექტმა „უცხოელი აგენტების შესახებ“, რომელსაც ხშირად „რუსულ კანონს“ უწოდებენ, პარლამენტში საბოლოო მიღებამდე კიდევ ორი მოსმენა უნდა გაიაროს. როგორც ჩანს, დიდი ალბათობით, მას პრეზიდენტი ვეტოს დაადებს, მაგრამ მოსალოდნელია, რომ „ქართული ოცნების“ დეპუტატები ვეტოს დაძლევენ.
ძნელი წარმოსადგენია, რა შეუშლის ხელს „ქართულ ოცნებას“ იმ „რუსული კანპროექტის“ მიღებაში, რომელიც, სავარაუდოდ, მათ კიდევ ოთხი წლით ხელისუფლებაში ყოფნის გარანტიას აძლევს და რომლის განმავლობაში ვლადიმერ პუტინი საქართველოზე გავლენას კიდევ უფრო გააძლიერებს. ალბათ, ასე იქნება მანამ, სანამ სასწაული არ მოხდება და ქართველი ამომრჩევლები არ მიხვდებიან იმას, თუ რა არის ფსონად დადებული.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
