,
.jpg)
მომხმარებლისათვის სურსათის შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას ტექნიკური რეგლამენტი არეგულირებს, რომელიც შემუშავებულია ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების - ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების ფარგლებში.
დღეისათვის სურსათის თავისუფალი მიმოქცევა შიდა ბაზრის მნიშვნელოვან ასპექტს წარმოადგენს და არსებით გავლენას ახდენს მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, კეთილდღეობაზე, მათ სოციალურ, ეთიკურ და ეკონომიკურ ინტერესებზე. მომხმარებელთა ჯანმრთელობის დაცვისათვის კი აუცილებელია მათი სათანადო ინფორმირებულობა მოხმარებულ სურსათთან დაკავშირებით. სურსათის შესახებ სრულყოფილი ინფორმაცია მომხმარებელს სწორი არჩევანის საშუალებას აძლევს, ბიზნესოპერატორისათვის კი ეს სოციალური მარკეტინგის საშუალებაა, რითაც იგი გავლენას ახდენს მომხმარებლის გადაწყვეტილებაზე.
საქართველოს კანონმდებლობის თანახმად, სურსათთან დაკავშირებული ინფორმაცია უნდა იყოს უტყუარი, სრული, რაც უზრუნველყოფს მომხმარებლის დაცვას მოტყუებისა და შეცდომაში შეყვანისაგან, ასევე დაუშვებელია სურსათის იმგვარი ეტიკეტირება, რეკლამა ან წარდგენა, მათ შორის განთავსება, რომელმაც შესაძლებელია მომხმარებელი შეცდომაში შეიყვანოს სურსათის ნამდვილ ბუნებასთან, მის შემადგენლობასთან, თვისებებთან ან სხვა მახასიათებლებთან დაკავშირებით.
რა განსხვავება სურსათის ეტიკეტირებასა და სურსათის შესახებ ინფორმაციას შორის?
სურსათის ეტიკეტი ეს არის სურსათის შეფუთვაზე ან ტარაზე (კონტეინერზე) ან თანდართულ დოკუმენტში წერილობითი, ბეჭდური, შაბლონის, აღნიშნული ან ამოტვიფრული სახით განთავსებული იარლიყი, თანდართული ან მიმაგრებული ნებისმიერი იარლიყი (ბირკა), სასაქონლო ნიშანი (ბრენდი), სავაჭრო ნიშანი (მარკა), გრაფიკული ან სხვა აღწერილობითი გამოსახულება.
სურსათის შესახებ ინფორმაცია - ეს არის სურსათთან დაკავშირებული ინფორმაცია, რომელიც საბოლოო მომხმარებელს შეიძლება მიეწოდოს როგორც ეტიკეტის, ისე სხვა თანმხლები მასალის, ასევე ნებისმიერი სხვა საშუალების, მათ შორის თანამედროვე ტექნოლოგიური ინსტრუმენტების ან ვერბალური კომუნიკაციის საშუალებით.
ამდენად, ეტიკეტისაგან განსხვავებით, სურსათის შესახებ ინფორმაცია უფრო ფართო ცნებაა და იგი მომხმარებელს წარედგინება როგორც ეტიკეტის, ისე რეკლამის, განთავსების ადგილის(მეთოდის), შესაფუთი მასალის, ინტერნეტის, მორბენალი სტრიქონის, საინფორმაციო ბანერის, ბუკლეტის, ლიფლეტის, ვერბალური კომუნიკაციის ან სხვა საშუალებით .
გახსოვდეთ! სურსათის შესახებ ინფორმაცია თან უნდა ახლდეს ნებისმიერ სურსათს, რომელიც მიეწოდება საბოლოო მომხმარებელს ან საზოგადოებრივი კვების ობიექტს
გახსოვდეთ! სურსათის შესახებ სავალდებულო ინფორმაცია, ანუ ინფორმაცია, რომელიც უნდა წარედგინოს მომხმარებელს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მოთხოვნების შესაბამისად, მომხმარებლისათვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს სურსათის შეძენისას, სურსათის შეძენის ადგილზე, სურსათის შეძენამდე (სურსათის დისტანციურად შეძენის დროს).
რა სავალდებულო მონაცემებს უნდა მოიცავდეს სურსათის შესახებ ინფორმაცია?
ეს მონაცამებია: 1. სურსათის დასახელება; 2. ინგრედიენტების ჩამონათვალი; 3. ალერგიის გამომწვევი ან მომეტებული მგრძნობელობის მქონე ნივთიერებები ან პროდუქტები ; 4. გამოყენებული ინგრედიენტის ან ინგრედიენტების კატეგორიების რაოდენობა (გარკვეულ შემთხვევებში); 5. სურსათის ნეტო (სუფთა) წონა; 6. ვარგისიანობის მინიმალური ვადის გასვლის ან „გამოიყენება ...მდე“ თარიღი; 7. შენახვის ან გამოყენების ნებისმიერი განსაკუთრებული პირობები; 8. პასუხისმგებელი ბიზნესოპერატორის დასახელება და მისამართი; 9. სურსათის წარმოშობის ქვეყანა ან წარმოშობის ადგილი; 10. სურსათის გამოყენების ინსტრუქცია, თუ ინსტრუქციის გარეშე ვერ ხდება სურსათის შესაბამისად გამოყენება; 11. სპირტის ფაქტობრივი კონცენტრაცია სასმელისათვის, რომლის მოცულობითი სპირტშემცველობა აღემატება 1,2%-ს; 12. ინფორმაცია კვებითი ღირებულების შესახებ, გარდა გამონაკლისებისა; 13. დამზადების თარიღი ან პარტიის ნომერი.
გახსოვდეთ! სურსათის შესახებ სავალდებულო ინფორმაცია, რომელიც უნდა წარედგინოს მომხმარებელს საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული მოთხოვნების შესაბამისად, მომხმარებლისათვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს სურსათის შეძენისას, სურსათის შეძენის ადგილზე, სურსათის შეძენამდე (სურსათის დისტანციურად შეძენის დროს).
რა ენაზე უნდა იქნეს მიწოდებული სურსათის შესახებ სავალდებულო ინფორმაცია? სურსათის შესახებ ინფორმაცია წარდგენილი უნდა იქნეს ქართულ ენაზე. თუმცა, ასევე დასაშვებია ქართულ ენასთან ერთად ინფორმაცია წარდგენილი იქნეს რამოდენიმე ენაზე, მათ შორის ევროკავშირის ოფიციალური ენებიდან ერთ-ერთ ენაზე, ან სხვა ენაზე.
გახსოვდეთ! სურსათის შესახებ სავალდებულო ინფორმაცია წარმოდგენილი უნდა იქნეს სიტყვებისა და ციფრების საშუალებით. შესაძლებელია მათი გამოსახვა დამატებით პიქტოგრამების ან სიმბოლოების სახით.
რა დამატებით ინფორმაციის განთავსებაა სავალდებულო ეტიკეტზე?
გარდა ზემოაღნიშნული სავალდებულო მონაცემებისა, გარკვეული კატეგორიის სურსათისათვის სავალდებულოა დამატებითი ინფორმაციის განთავსებაც. კერძოდ, გატარებული ხორცისათვის, გარდა ზემოაღნიშნულისა, მითითებული უნდა იქნეს: „ცხიმის შემცველობა არაუმეტეს....“ და ასევე „კოლაგენისა და ხორცის ცილის თანაფარდობა არაუმეტეს......“; ამ სიტყვების მითითება სავალდებულოა საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების მითითებასთან ერთად; „შეფუთულია დამცავი ატმოსფეროს გამოყენებით“ - ეს ინფორმაცია მითითებული უნდა იქნეს სურსათის ეტიკეტზე, თუ სურსათის ვარგისიანობის მინიმალური ვადა გაზრდილია შეფუთვისას საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული აირების გამოყენებით; „შეიცავს ასპარტამს (ფენილალანინის წყაროს)“ - ასეთი წარწერა მოცემული უნდა იქნეს ეტიკეტზე იმ შემთხვევაში, როდესაც ასპარტამი/ასპარტამ-აცესულფამის მარილი მითითებულია ინგრედიენტების ჩამონათვალში, მხოლოდ „E” ლიტერით („E 951 “, „E 962 “); „შეიცავს ფენილალანინის წყაროს“ - ასეთი წარწერა მოცემული უნდა იქნეს ეტიკეტზე იმ შემთხვევაში, როდესაც ასპარტამი/ასპარტამ-აცესულფამის მარილი მითითებულია ინგრედიენტების ჩამონათვალში სპეციალური დასახელებით; „დამატკბობელი ასპარტამი“ ან „დამატკბობელი ასპარტამ-აცესულფამის მარილი“; „ჭარბმა გამოყენებამ შესაძლოა გამოიწვიოს დიარეული ეფექტი“ - ეს ინფორმაცია მომხმარებელს უნდა მიეწოდოს იმ შემთხვევაში, თუ სურსათი შეიცავს 10 %-ზე მეტი რაოდენობით საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ პოლიოლებს7 . ეს პოლიოლებია: E 420 - სორბიტოლი, E 421 - მანიტოლი, E 953 - იზომალტი, E 965 - მალტიტოლები, E 966 - ლაქტიტოლი, E 967 - ქსილიტოლი, E 968 - ერითრიტოლი;
გახსოვდეთ! საკვებდანამატების და საკვები ფერმენტების მითითება ინგრედიენტების ჩამონათვალში არ არის სავალდებულო თუ :
რა შემთხვევაში არ არის სავალდებულო სურსათისათვის ინგრედიენტების ჩამონათვალის მითითება?
ზოგიერთი კატეგორიის სურსათისათვის ინგრედიენტების ჩამონათვალი არ არის სავალდებულო. კერძოდ:
მცირე ზომის შეფუთვაში (რომლის არც ერთი ზედაპირის ფართობი არ აღემატება 10 სმ2 ) მოთავსებულ სურსათის შეფუთვაზე ან ეტიკეტზე ინგრედიენტების ჩამონათვალის შესახებ ინფორმაცია, მომხმარებლის მოთხოვნის შემთხვევაში, უნდა იყოს ხელმისაწვდომი სხვა საშუალებით, თუნდაც არა ეტიკეტით ;
გახსოვდეთ! ალერგიის გამომწვევი ან მომეტებული მგრძნობელობის მქონე ნივთიერებების ან პროდუქტების მითითება ინგრედიენტების ჩამონათვალში აუცილებელი და სავალდებულოა, მიუხედავად იმისა, რა რაოდენობით არის იგი წარმოდგენილი სურსათში. მათი მითითება უნდა მოხდეს შესაბამისი დასახელებით, რათა ადვილად მოხდეს იდენტიფიცირება.
თუ სურსათის დაფასოება ხდება რეალიზაციის ადგილებში, მომხმარებლის თხოვნის საფუძველზე ან დაუყოვნებლივ გაყიდვის მიზნით, სავალდებულოა ალერგიის გამომწვევი ან მომეტებული მგრძნობელობის მქონე ნივთიერებები ან პროდუქტების შესახებ ინფორმაციის მიწოდება ! (ნებისმიერი ფორმით)
სურსათის უვნებლობის სფეროში ქვეყანაში სახელმწიფო კონტროლს სსიპ სურსათის ეროვნული სააგენტო ახორციელებს
მომხმარებელთა ინტერესებისა და ჯანმრთელობის დაცვის მიზნით, სურსათის ეროვნული სააგენტო, სურსათის უვნებლობის სახელმწიფო კონტროლის პროგრამის შესაბამისად, ყოველწლიურად ახორციელებს სამომხმარებლო ბაზრის, მათ შორის, საზოგადოებრივი კვების ობიექტების, სკოლებისა და საბავშვო ბაღების კვების ბლოკების, მარკეტების, ცხოველთა სასაკლაოების, საცხობების, აგრარული ბაზრების და ა.შ. შემოწმებას.
მეტი გაინტერსებთ?
ეწვიეთ www.nfa.gov.ge-ს და www.momxmarebeli.ge-ს
იცოდე რას ჭამ!
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
