USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
საბედისწერო მომენტები ავტოკრატების მმართველობაში
дата:  879

ავტოკრატები ეცემიან, როდესაც ხალხი მათ მიმართ შიშს კარგავს. ამის დრამატული ნიშნები, შესაძლოა, უბრალო დაცინვაშიც კი გამოჩნდეს. "ევროპის უკანასკნელ დიქტატორად" წოდებული ალექსანდრ ლუკაშენკო გასულ კვირას მინსკში, ქარხნის მუშებთან შესახვედრად მივიდა, იქიდან კი საპროტესტო შეძახილებით და გადადგომის მოთხოვნით გააცილეს.

"სანამ არ მომკლავთ, სხვა არჩევნები არ იქნება", - უთხრა ლუკაშენკომ შეკრებილებს, თუმცა სცენის დატოვებისას, პასუხად გათამამებული მუშის შეძახილი "თავი მოიკალი" მიიღო. ბელარუსში ახლანდელ არეულობამდე, პრეზიდენტს ამის თქმას ვერავინ გაუბედავდა. ლუკაშენკო ამტკიცებს, რომ ცოტა ხნის წინ ქვეყანაში გამართული არჩევნების შედეგების თანახმად, მოსახლეობის 80 %-ს თითქმის მეოთხედი საუკუნის მმართველობის შემდეგაც, პრეზიდენტის პოსტზე მისი ნახვა სურს.

ქარხანა, რომელშიც ტრაქტორების საბურავები მზადდება, საბჭოთა ტიპის, სახელმწიფოს მიერ მართული ინდუსტრიული საწარმოა, რომლის თანამშრომლებიც, სხვა მუშების მსგავსად, როგორც წესი, ლუკაშენკოს ელექტორატის მნიშვნელოვან ნაწილს შეადგენენ. ქარხანაში ვიზიტიც, სწორედ ამ მხარდაჭერის დემონსტრირების მიზნით მოეწყო, თუმცა - წარუმატებლად.

რეგიონის მკვლევარებს ქარხნის სცენამ, 32 წლის წინ, კიდევ ერთი ევროპელი ავტოკრატის, რუმინეთის კომუნისტი ლიდერის, ნიკოლაე ჩაუშესკუს დაცემა გაახსენა. მოსახლეობის განწყობის შესახებ მანაც არასწორი გათვლა გააკეთა. 1984 წელს ჩაუშესკუ ამბოხს ადვილად გადაურჩა, მაგრამ 1989 წლის დეკემბერში ანტისამთავრობო პროტესტს ვეღარაფერი მოუხერხა.

ბუქარესტის რევოლუციის მოედანზე 8-წუთიანი გამოსვლისას, მან დემონსტრანტებს "სოციალიზმის განადგურების მსურველი ფაშისტი აგიტატორები უწოდა". თუმცა შეძახილებმა და მის მიმართ შეკრებილების დამოკიდებულებამ მმართველს თითქოს ძალა გამოაცალა:

ნიკოლაე ჩაუშესკუ
ნიკოლაე ჩაუშესკუ

"სისუსტის ფატალურმა მომენტმა, რომელიც ტელევიზიით გადაიცა, მისი ბედი გადაწყვიტა", - წერს ისტორიკოსი ვიქტორ სებესტიანი წიგნში "რევოლუცია 1989: საბჭოთა იმპერიის დაცემა": "მის სახეზე აღბეჭდილი პანიკა მისი დასასრულის დასაწყისი იყო. როგორც მოგვიანებით, ერთ-ერთი ტაქსის მძღოლი ამბობდა, ჩანდა, რომ ლიდერი შეშინებული იყო და საკუთარი ძალაც სწორედ მაშინ გავაცნობიერეთ".

სავარაუდოდ, დამარცხების შემთხვევაშიც, ლუკაშენკოს ჩაუშესკუს მსგავსი ბედი და სიკვდილით დასჯა არ ემუქრება, და ეს უფრო მოსკოვში სწრაფი ფრენა იქნება, მაგრამ ისტორიამ ბევრს სწორედ ეს შედარება გაახსენა. მოსკოვში კი ის, დასავლელი დიპლომატების თქმით, უკრაინის განდევნილი პრეზიდენტის ვიქტორ იანუკოვიჩის მსგავს ადგილს დაიკავებს.

"ჩატამ ჰაუზის" ანალიტიკოსი, კიერ ჯილსი ამბობს, რომ ეს სწორედ დამარცხების მომენტი შეიძლება იყოს, როდესაც რეალური მხარდაჭერის ნაწილიც ხელშესახებ პოლიტიკურ მიღწევებში ვერ გადაიზარდა და მან მალე შესაძლოა ჯერ კიდევ ლოიალური სახელმწიფო აპარატის თანამშრომლებიც დაკარგოს. თუმცა არსებობს რუსეთის ჩარევის შესახებ შიშიც. ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, სერგეი ლავროვმა უკვე შეაფასა მოვლენები, როგორც "პოსტ-საბჭოთა სივრცისთვის ბრძოლა", ლუკაშენკო კი პროტესტს დასავლურ ჯგუფებს უკავშირებს და ნატოსგან სამხედრო საფრთხეზეც საუბრობს.

2007 წლის კვლევის თანახმად, რომელიც ამერიკელმა პოლიტიკის მეცნიერებმა ჯენიფერ განდიმ და ადამ პზევორსკიმ გამოაქვეყნეს, ავტორიტარი ლიდერების გადარჩენა მხოლოდ ორი გზითაა შესაძლებელი. ისინი ან ამკაცრებენ რეპრესიებს, თუ ეს შეუძლიათ, ან საბაზისო, ძირეულ მხარდაჭერას ფასადური რეფორმებით ინარჩუნებენ.

როგორც ქარხნის სცენიდან ჩანს, ლუკაშენკოს შესაძლოა არც ასეთმა ფიქციურმა რეფორმებმა უშველოს, მაშინაც კი, თუ სისუსტის გამოჩენა არ შეაჩერებს. რეპრესიების შეწყვეტის მიზეზი კი მას, დასავლელი ანალიტიკოსების აზრით, არ აქვს. ეს მის ძალაუფლებას მინიმუმამდე შეამცირებს, როგორც ფაქტობრივად, ისე - ხალხის თვალში.

 

წყარო: amerikiskhma.ge

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати