USD 2.6753
EUR 2.8473
RUB 2.8348
თბილისი
ლაშა გოგოხია- აშშ-ში მცხოვრები ქართველი ექიმი
თარიღი:  628
მედიცინის მიმართ ენთუზიაზმი ღრმა ბავშვობიდან მქონდა, ისევე, როგორც ბევრ ჩემს კოლეგას. ჯვარში დავიბადე და გავიზარდე, წალენჯიხის რაიონში. ვიცოდი, რომ წარმატებისთვის ბევრი უნდა მებრძოლა. ჩემი ოჯახი ყოველთვის გვერდში მედგა, რომ არც ერთი მნიშნელოვანი თუ უმნიშვნელო შესაძლებლობა ხელიდან არ გამეშვა. არასდროს მქონია ინტერესი სხვა პროფესიის მიმართ. ყოველთვის ვიცოდი, რა მინდოდა და ვთვლი, ჩემი წარმატების ძირითადი საფუძველი ეს იყო. მიუხედავად სირთულეებისა, დღემდე ჩემს მიზნებს ვემსახურები და ახლა რომ ვიწყებდე კარიერას, საკუთარ თავს მხოლოდ ერთ რჩევას მივცემდი : „შეუძლებელი არაფერია, გააგრძელე ის, რასაც აკეთებ”.
 
სამედიცინო უნივერსიტეტში სწავლამ მომიტანა ურთიერთობები ისეთ ადამიანებთან, რომელთაც დაინახეს ჩემი ენთუზიაზმი და მაჩვენეს სწორი გზა, მეკეთებინა უფრო მეტი, ვიდრე რასაც ვაკეთებდი. თავდაპირველად ამერიკაში ჩამოვედი, როგორც გაცვლითი სტუდენტი. ვმუშაობდი ტეხასის ტექნიკურ უნივერსიტეტში, შემდეგ იუტას უნივერსიტეტსა და ნიუ იორკის ვეილ კორნელის სამედიცინო უნივერსიტეტში სამეცნიერო და კლინიკურ პოსტ-დოქტორანტად, ადიუნქტ პროფესორად და ასისტენტ პროფესორად პათოლოგიის, შინაგანი მედიცინის და გასტროენტეროლოგიის განყოფილებებში. სხვადასხვა დროს ვასწავლიდი მედიცინის სტუდენტებს მიკრობიოლოგიას, იმუნოლოგიას და ინფექციურ დაავადებებს.
 
ჩემი ცხოვრების ამ ეტაპზე მხოლოდ კლინიკური მედიცინით ვარ დაკავებული და ვმუშაობ კონექტიკუტში, სენტ მერის საავადმყოფოს შინაგანი მედიცინის განყოფილებაში, რომელიც იელის უნივერსიტეტის აფილირებული საავადმყოფოა. მომდევნო წლიდან მუშაობას ნიუ იორკ ვეილ კორნელის საავადმყოფოში, სლოუნ კეტერინგის კიბოს მემორიალურ ცენტრში და სპეციალური ქირურგიის საავადმყოფოს გასტროენტეროლოგიის განყოფილებაში გავაგრძელებ, რომელიც მსოფლიოში უმაღლესი დონის კლინიკური ცენტრია.
 
ექიმის პროფესია იმიტომ არის საინტერესო, რომ მთელი ცხოვრება სწავლობ და ანვითარებ შენს უნარებს, რაც საბოლოოდ შენი პაციენტების კეთილდღეობასა და ჯანმრთელობაში იხარჯება. ჩემი ინტერესი ძირითადად დამიზნებითი იმუნოთერაპია და მცირედ ინვაზიური ტექნოლოგიებია, რომელიც დღეს საყლაპავის, კუჭნაწლავის, პანკრეასის და ღვიძლის დაავადებების დიაგნოსტიკის და მკურნალობის თანამედროვე მიმართულებებია. კლინიკურ მუშაობასთან ერთად, ჩემი კარიერის უმეტესი ნაწილი სამეცნიერო საქმიანობას დავუთმე. ჩემი ნაშრომები კუჭ-ნაწლავის აუტოიმუნურ (კრონის დაავადება, წყლულოვანი კოლიტი) და სიმსივნური დაავადებებს (წვრილი და მსხვილი ნაწლავის კიბო), მათ ინფექციურ გართულებებს და მართვას ეხება. ჩემი პუბლიკაციები ისეთ გავლენიან გამოცემებში არის დაბეჭდილი, როგორიც არის „Cell“, “Gastroenterology” და ასე შემდეგ. ჩემი კარიერისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა სამეცნიერო თუ კლინიკური სფეროს ექსპერტებთან ურთიერთობას, ჩემი ნაშრომის ფართო ასპარეზზე გამოტანას, საუბრის და მოხსენების უნარის ათვისებას, რომელიც წარმატებული კარიერის აუცილებელი პირობაა. წლების განმავლობაში სამეცნიერო, საქველმოქმედო და სამსახურეობრივი მისიით ვიყავი მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნაში (აშშ, კანადა, იაპონია, გერმანია, საფრანგეთი, კოლუმბია, თურქეთი, ისრაელი, ეთიოპია). ვარ სხვადასხვა ჯილდოს და გრანტის მიმღები, მათ შორის აშშ-ს ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტიდან (NIH), ამერიკის გასტროენტეროლოგთა ასოციაციიდან.
სამედიცინო განათლება ამერიკაში ძალიან ხანგრძლივი და შრომატევადი პროცესია. ექიმი სანამ კონკრეტულ სპეციალიზაციაში აიმაღლებს კვალიფიკაციას, წლების განმავლობაში სწავლობს შინაგანი დაავადების საფუძვლებს. შესაბამისად, სპეციალიზაციის მიუხედავად, ნებისმიერ ექიმს შეუძლია პაციენტის დახმარება და საჭიროების შემთხვევაში კონკრეტულ სპეციალისტთან მიმართვა. ამის საფუძველი არის კლინიკური უნარ-ჩვევების და პაციენტის მართვის განათლების ადრეულ ეტაპზე განვითარება.
 
სამწუხაროდ , საქართველოში ეს სისტემა არ არსებობს, სტუდენტების და რეზიდენტების უმრავლესობა მხოლოდ დამკვირვებლის როლშია, რის გამოც ისინი კარგავენ კლინიკური უნარების ადრეულად შეძენის შესაძლებლობას. ქართული ჯანდაცვის სისტემის რეფორმისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი სამედიცინო განათლების სისტემის ფუნდამენტურად შეცვლაა, რაც იმედია , ერთ დროს საქართველოში მოხდება.
ექიმი რომ გახდე, აუცილებლად ბევრი უნდა ისწავლო. გქონდეს ადამიანებთან ურთიერთობის უნარი. პაციენტებს ცხოვრების ყველაზე პირადი ასპექტის, საკუთარი ჯანმრთელობის დეტალების ჩვენთვის გაზიარება უწევთ. შესაბამისად, ექიმის ვალი არის არა უბრალოდ მუცელზე ხელის დაჭერა და წამლის გამოწერა, არამედ პაციენტის მოსმენა, გაგება, და რაც მთავარია, დაავადების პროცესის და მოსალოდნელი შედეგების უბრალო ენით ახსნა. ახალგაზრდა ექიმებისთვის ჩემი რჩევა არის ძალიან მარტივი: გქონდეთ დასახული მიზანი და არ შეცვალოთ ეს მიზანი გარემოებების შესაბამისად. ყველას გარწმუნებთ, რომ ის რაც ძალიან გინდათ გააკეთოთ, აუციელებლად გამოგივათ. ისწავლეთ პაციენტებთან ურთიერთობა სტუდენტობის დროს, როდესაც უფრო მეტი დრო გაქვთ და ყველაზე წარმატებული ექიმი იქნებით.
კულტურა
პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი
კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.
Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.
პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.
ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.
საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.
აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.
ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.