USD 2.7484
EUR 2.8998
RUB 2.7361
თბილისი
ირმა მგელაძე- ქართველი ფიზიკოსი და ფიზიკის სახელმძღვანელოების ავტორი შვეიცარიაში
თარიღი:  1166
თსუ-ს ფიზიკის ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ მონაწილეობას ვიღებდი თეორიული ფიზიკის კვლევებში თბილისში, დუბნაში (JINR) და ბერნის უნივერსტეტში. კვლევებში ჩართულობის ყველა ეტაპმა დიდი გავლენა მოახდინა ჩემს პროფესიულ ზრდაში, ფიზიკის სიღრმისეულ გააზრებაში და საბოლოოდ ფიზიკოსად ჩამოყალიბებაში, რომელიც რა თქმა უნდა ისევ გრძელდება. ბერნის უნივერსტეტის თეორიული ფიზიკის ინსტიტუტში, ჰიგსის ნაწილაკის პრობლემატიკაზე,1999 წლიდან ვმუშაობდი. 2002 წელს კი გადავწყვიტე, პროფესია შემეცვალა და არჩევანი სწავლებაზე გავაკეთე.
 
ვინიდან ქართულ დიპლომში პედაგოგის სპეციალობაც ეწერა, სწავლების ნება დამრთეს. სანამ ჩემი განათლების შვეიცარიულ დიპლომთან შესაბამისობას შეამოწმებდნენ დავრწმუნდი, რომ ეს სპეციალობა ჩემთვის საკმაოდ დიდი გამოწვევა იყო.
 
პედაგოგიკა და სწავლების დიდაქტიკა ცალკე მიმართულებაა შვეიცარიის უნივერსტეტებში. სამაგისტრო პროგრამის დამთავრების შემდეგ კურსდამთავრებულებს უფლება ეძლევათ დამამთავრებელი კლასების მოსწავლეებს ასწავლონ.
 
ასე რომ, ორი შვილის დედა დიდი სამოვნებით გავხდი სტუდენტი და დავიწყე ბერნის უნივესტეტში გიმნაზიის პედაგოგიკისა და საგნის სწავლების დიდაქტიკის შესწავლა. სამი წლის შემდეგ მუშაობა უკვე როგორც დიპლომირებულმა ფიზიკისა და მათემატიკის მასწავლებელმა ისე გავაგრძელე.
 
სკოლა ყველაზე მეტად არის ქვეყნის კულტურის, მენტალობის და ისტორიის ანარეკლი. მიუხედავად იმისა, რომ შვეიცარიულ სკოლას მშობლის თვალსაწიერიდან უკვე ვიცნობდი, მთლიანად შვეიცარიული განათლების სისტემა დიდი აღმოჩენა იყო ჩემთვის. ამ ქვეყანამ საკმაოდ ადრე გააცნობიერა, რომ ხარისხიანი განათლება ქვეყნის წარმატების საწინდარია. ჯერ კიდევ 1855 წელს, გეოგრაფიულ მეზობლებთან შედარებით ბევრად ღარიბმა მაღალმთიანმა ქვეყანამ გადაწყვიტა, იმ დროისთვის ცნობილ არაქიტექტორს გეორგ სემპერს აეშენებინა ტექნიკური უმაღლესი სასწავლებელი, რომელშიც შემდეგ სახელოვანმა გერმანელმა ფიზიკოსებმა რენტგენმა და აინშტაინმა ისწავლეს. ამ უნივერსტეტმა კი ქვეყანას, საბუნებისმეტრველო დარგებში, 21 ნობელის პრემია მოუტანა. ძლიერმა ინდუსტრიულმა ქალაქმა ბაზელმა რეფერენდუმზე სიძვირის გამო უარი თქვა, რომ გამოჩენილ ესპანელ არქიტექტორს კალატრავას ხიდი აეშენებინა, მაგრამ ქალაქის პატარა შემოგარენში ულამაზესი გიმნაზია ააშენეს, რისთვისაც ფულს არ ზოგავენ. ასეთია შვეიცარიელების დამოკიდებულება განათლებისადმი. ეს მიდგომა იგრძნობა ყველა საგამანათლებლო საფეხურზე თუ ინსტიტუციაში. ეს მიდგომა იგრძნობა საზოგადოების ნდობაში ამ სისტემის მიმართ და პედაგოგების შრომის დაფასებაში.
 
თუ ამერიკულ სისტემას შევადარებთ, გიმნაზიის პროგრამა, სილაბუსების მიხედვით, კოლეჯის მოსამზადებელი და კოლეჯის პირველი ორი წლის პროგრამას მოიცავს. მოზარდები თავიანთი სასკოლო კარიერის მანძილზე რამდენიმე სელექციას გადიან, რის შედეგადაც გიმნაზიაში მოზარდების მხოლოდ 20% ხვდება. ასეთი მკაცრი სელექციის შედეგად გიმნაზიის გამოსაშვები ატესტატი გასაღებია ყველა უმაღლესი სასწავლებლისთვის. ჩვენ, პედაგოგებს, უზარმაზარი აკადემიური თავისუფლება გვაქვს: ვირჩევთ სახელმძღვანელოს, ვწერთ გამოსაშვებ გამოცდებს, რითაც სრულ პასუხისმგებლობას ვიღებთ ჩვენსავე დაწერილ ნიშანზე თუ მიცემული ცოდნის ხარისხზე. ერთის მხრივ ამ გარემოში მუშაობა ჩემთვის უაღრესად საინტერესოა, მაგრამ, ამავე დროს, დიდი გამოწვევაც არის. ასევე, ჩემი საგანი არ მაძლევს მოდუნების შესაძლებლობას. თუ სამეცნიერო მკვლევარი რომელიმე ერთ საკითხს სიღრმისეულად სწავლობს, ჩვენ მუდმივად უნდა ვეუფლებოდეთ ამ დარგის ახალ-ახალ მიღწევებს. მეორე მხრივ, საოცარი ტემპით ვითარდება ექსპერიმენტული ბაზა. მაგალითად, თუ პლანკის მუდმივი გაზომვა ადრე მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ ლაბორატორიებში იყო შესაძლებელი, დღეს ეს, სენსორების საშუალებით მიიღწევა მაღალი სიზუსტით საკლასო ოთახში.
 
სწავლების პარალელურად ვხელმძღვანელობ პრაქტიკას დამწყები კოლეგებისთვის. დამატებით ვკითხულობ მათთვის კურსს “ფიზიკის სწავლება თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით.”
 
ჩემს კოლეგასთან, ჰანს კამერთან ერთად 2010 წელს დავწერე ფიზიკის სახელმძღვანელო, რომელსაც შემდეგ ამოცანების კრებული დაერთო. მიუხედავად გერმანულენოვანი სახელმძღვანელოების სიმრავლისა, შვეიცარიაში გიმნაზიებმა წიგნი საკმაოდ შეიყვარეს. შარშან მესამე გადამუშავებული გამოცემა გამოვიდა. თუმცა ჩემი აქ მუშაობის ყველაზე დიდი აღიარება არის შვეიცარიის გიმნაზების რეფორმირების სამუშაო ჯგუფში მონაწილეობა. ეს პროექტი 2023 წელს უნდა დასრულდეს და რეფორმები მთელ შვეიცარიულ გიმნაზიებში გატარდეს.
გამოცდილებას ხშირად ვუზიარებ ჩემს კოლეგებს საქართველოდან. აგრეთვე, შესაძლებლობა მაქვს, შევხვდე ცერნში ვიზიტად მყოფ კოლეგებს. ის ფაქტი, რომ სკოლის მასწავლებლებს საშუალება აქვთ, კვალიფიკაციის ასამაღლებლად საუკეთესო სამეცნიერო ცენტრებს ეწვიონ, ძალიან მნიშვნელოვანია. თუმცა საკმარისი არ არის. თუ გვინდა, რომ ქვეყანა წინ წავიდეს, ბევრი შრომისა და ინვესტიციის ჩადება გვჭირდება ფიზიკის სწავლების მეთოდიკის დასახვეწად, ასევე ახალგაზრდა ფიზიკოსების დასაინტერესებლად, რომ მათ თავიანთი ცოდნა და გამოცდილება მოზარდებს გაუზიარონ. ეს შესაძლებელი გახდება, თუ სკოლა მათთვისაც განვითარების ადგილად იქცევა საინტერესო ექსპერიმენტული ბაზით თუ ღირსეული ანაზღაურებით.
 
ამ მომენტში უზარმაზარ პრობლემას ზუსტად ახალგაზრდა კადრების მოძიებაში ვხედავ. მაშინ, როდესაც ქართველი ფიზიკოსები მსოფლიოს ყველა კუთხეში წარმატებას აღწევენ, ჩვენ ვერ ვაინტერესებსთ ახალგაზრდებს, რომ მეტი ყურადღება დაუთმონ ამ საგნის სწავლას -- საგნის, რომელიც ანვითარებს ისეთ უნარ-ჩვევებს, როგორიც არის მოდელირება და ლოგიკური კავშირი სხვადასხვა მოვლენას შორის. ეს უნარ-ჩვევები არა მხოლოდ ყველა საბუნებისმეტყველო დისციპლინის საფუძველია, არამედ ძალიან მოთხოვნადია საბანკო, სამედიცინო და საინჟინრო მიმართულებებისთვისაც.
ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.