,
ბრიტანული ჟურნალი „ეკონომისტი“ (The Economist) ბეჭდავს სტატიას სათაურით „ვლადიმერ ზელენსკისათვის დონალდ ტრამპის გამარჯვება სასიხარულო უნდა იყოს: უკრაინა ჯო ბაიდენით იმედგაცრუებული დარჩა“, რომელშიც განხულილია უკრაინის ხელისუფლებაში, საზოგადოებაში და არმიაში შექმნილი სიტუაცია, რუსეთთან მიმდინარე ომის გამო. „ფრონტზე და ზურგში მდგომარეობა მძიმეა, ვოლოდიმირ ზელენსკი მკაცრი დილემის წინაშე დგას“, - ხაზგასმულია სტატიაში.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებული სახით:
ერთი შეხედვით, თეთრ სახლში დონალდ ტრამპის დაბრუნება უკრაინისათვის იმაზე უარეს კოშმარად მოჩანს, რაც ქვეყანამ და ხალხმა ომის დაწყებიდან გამოიარეს. ახლად არჩეული პრეზიდენტი თავს არიდებს ვლადიმერ პუტინის აგრესიის მკაცრ დაგმობას. იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ზოგჯერ აღფრთოვანებას გამოხატავს რუსი დიქტატორის მანერების და მმართველობის სტილის მიმართ. იყო მომენტიც, როცა მისი მითითებით რესპუბლიკურმა პარტიამ წარმომადგენელთა პალატაში უკრაინა დააშანტაჟა, როცა დახმარების საკითხის განხილვა გადაიდო. ამიტომაც სიურპრიზია ის, რომ ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციის ბევრი მაღალჩინოსანი გულწრფელად ელოდა დონალდ ტრამპის გამარჯვებას, იმდენად გაურკვეველი სიტუაცია იყო უკრაინის ირგვლივ: მართლაცდა, ჯო ბაიდენმა ჯერ განაცხადა, რომ კიევს „იმდენს დაეხმარებოდა, რამდენიც საჭირო იყო“, მაგრამ საბოლოო ჯამში მისი დაპირება აკრძალვებით გაივსო - „ამ რაკეტას ვერ მოგცემ“, „ის რაკეტა რუსეთისაკენ არ გაისროლო“ და მისთანებით.
დონალდ ტრამპი რადიკალია, მას ყოყმანი არ უყვარს და ბოლოს მოუღებს ამ გაორებულ დამოკიდებულებას: ან აქტიურად ხელს შეუწყობს ომის შეწყვეტას, ან თუ დახმარებაა, ბოლომდე ყველაფრით დაეხმარება. მას გარისკვა შეუძლია.
ვოლოდიმირ ზელენსკიმ დონალდ ტრამპს გამარჯვება სწრაფად მიულოცა და თანაც ქება-დიდებით: „ჩვენ მოუთმენლად ველოდებით აშშ-ის ისტორიაში ძლიერი პრეზიდენტების ეპოქის დაწყებას, დონალდ ტრამპის გაბედული ხელმძღვანელობით“, - დაწერა მან „იქს-ქსელში“. ეს უბრალო „პიარი” (PR) არ არის - იმიტომ, რომ ზელენსკის ადმინისტრაციის წევრებიც ამჩნევდნენ ჯო ბაიდენის „მუხლების კანკალს“ და სულ უფრო იმედგაცრუებულნი რჩებოდნენ მისი „თავშეკავებით“, როცა თეთრ სახლს რაიმე გარანტიების მიცემა არ შეეძლო და მისი მოქმედება უფრო თვალთმაქცურს ჰგავდა, ვიდრე მტკიცეს და საფუძვლიანს.
თუმცა ზოგიერთებს აქვთ საფუძველი დონალდ ტრამპის მიმართ ეჭვები გაუჩნდეთ: წინასაარჩევნო კამპანიის დროს რესპუბლიკელი კანდიდატი ფიცს დებდა, რომ რუსეთ-უკრაინის ომს 24 საათში დაასრულებდა. მაგრამ მისი გეგმა თვალითაც არავის არ უნახავს და, ალბათ, თვითონ დონალდ ტრამპსაც, ანუ მისი არსებობა შეიძლება ბლეფიც კი იყოს.
დღეისათვის უკრაინელი ოფიციალური პირები, დონალდ ტრამპის გეგმა-განზრახვებზე როცა ლაპარაკობენ, მისი გუნდის წევრების მიერ გაჟღერებული ორი საჯარო ფორმულირებებით ხელმძღვანელობენ: პირველი, ჯეიმს დევიდ ვენსის მიერ ნათქვამით, რომლის თანახმად, ომი „გაიყინება“ ამჟამად არსებულ პოზიციებზე, უკრაინა დაიცავს ნეიტრალიტეტს, თუმცა კიევს უსაფრთხოების რაიმე აშკარა გარანტიები არ ექნება; მეორე, რომელიც უკრაინისათვის უფრო უკეთესი იქნება, ყოფილმა სახელმწიფო მდივანმა (დონალდ ტრამპის მომხრენ) მაიკ პომპეომ გააჟღერა გაზეთ „უოლ სთრით ჯორნელში“ - სამხედრო და ფინანსური დახმარების გაძლიერება მოსკოვის შეკავების მიზნით, ასევე ნატოში უკრაინის გაწევრიანების პერსპექტივის შენარჩუნება. რასაკვირველია, ბევრი რამ არის დამოკიდებული დონალდ ტრამპზე, თუ რომელ მიმართულებას აირჩევს ახალი პრეზიდენტი.
რა თქმა უნდა, უკრაინაზე სრული უარის თქმა გამორიცხულია, ეს რეპუბლიკური პარტიის ელექტორატსაც არ სურს. დონალდ ტრამპი, უეჭველია, არ მოისურვებს იმას, რომ აშშ-ის ისტორიაში უკრაინის დამარცხების არქიტექტორის სახელით შევიდეს. მაგრამ გარიგებების დადების ოსტატი დონალდ ტრამპი, უკრაინის ინტერესების გარკვეული დაცვის სანაცვლოდ, კიევსს სამაგიეროს გადახდას რაღაც სახით მოსთხოვს. მაგალითად იმით, რომ უკრაინის ბუნებრივი სიმდიდრეებით (ვთქვათ, სასარგებლო წიაღისეულით, ტყეებით და ა.შ.) ამერიკულმა კომპანიებმა ისარგებლონ. აშშ-ის პრეზიდენტს ლიბერლური ფასეულობები ყველაზე ნაკლებად ადარდებს. როგორც უკრაინის ყოფილი საგარაო საქმეთა მინისტრი ვადიმ პრისტაიკო ამბობს, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, სანამ დონალდ ტრამპი მოიფიქრებს და აწონ-დაწონის, ყველაფერი უნდა გააკეთოს და აშშ-ის ახალ ადმინისტრაციას თავისი ლოგიკა უნდა შესთავაზოს.
აშშ-ში მომხდარი ცვლილებები უკრაინის შეიარაღებული ძალების მძიმე გამოცდას დაემთხვა. მიმდინარე წელს უკრაინის არმია, რუსებთან სისხლისმღვრელი ბრძოლების შედეგად, დასუსტდა და უკან დაიხია: კიევმა იმდენი ტერიტორია დაკარგა (დაახლოებით 620 კვ.კმ), რამდენიც ქვეყანას ომის ორი წლის განმავლობაში არ დაუკარგავს. მართალია, პროცენტული გამოხატულებით 2024 წელს რუსეთის არმიის მიერ ოკუპირებული მიწა-წყალი სულ რაღაც 1%-ს შეადგენს, მაგრამ პერსპექტივა უფრო ცუდი იქნება - ტერიტორიული დანაკარგები მოიმატებს, თუ რუსები კურახოვოსა და პოკროვსკის ახლოს მდებარე სტრატეგიულ სიმაღლეებს დაიკავებენ... რა მოხდება, შემდეგ, ეს ძნელი წარმოსადგენი არ არის - რუსეთის არმია დნეპროპეტროვსკის ოლქში შეიჭრება, სადაც უკრაინის არმიის თავდაცვითი ზღუდეები არ არსებობს.
შეშფოთებას უფრო მეტად იწვევს არა ფრონტის ხაზზე შექმნილი ნეგატიური სიტუაცია, არამედ უფრო ის, თუ რა ხდება ზურგში - კიევში, ხელისუფლებაში, საზოგადოებაში. ვოლოდიმირ ზელენსკი, რომელიც თანდათან კარგავს ავტორიტეტს საზოგადოებასა და არმიას შორის, ცდილობს როგორმე შეინარჩუნოს მყიფე მდგომარეობა, მაგრამ ამაოდ. არმიაში გაწვევის გეგმა მხოლოდ ორი მესამედით არის შესრულებულია, სამხედროვალდებულები იმალებიან და ჯარში გაწვევისაგან ყველა ხერხით და ყველა გზით თავს ერთ-ერთმა უკრაინელმა სამხედრო მაღალჩინოსანმა, ანონიმურობის დაცვით, აღიარა, რომ ფრონტის ყველაზე მძიმე უბნებზე უკრაინელი ჯარისკაცის საბრძოლო სული უკვე დაცემულია. ერთ-ერთი სანდო წყარო გენერალური შტაბიდან ადასტურებს, რომ არმიაში დისციპლინა თანდათან სუსტდება, შეიარაღებული ძალების თითქმის ერთი მეხუთედმა საბრძოლო პოზიციები ნებაყოფლობით დატოვა და დეზერტირად გადაიქცა. არიდებენ. ამ დროს კი რუსეთს ბრძოლაში ახალი რეზერვები შეჰყავს - მომგებიანი კონტრაქტების საშუალებით.
ჯერ-ჯერობით, რა თქმა უნდა, არავინ არ ამტკიცებს, რომ უკრაინის არმია ბრძოლაზე უარს აცხადებს, ამ ეტაპზე მათ საკმარისი იარაღი აქვს წინააღმდეგობის გასაწევად და კიდევ აქვთ ის ტერიტორიები, რომელთა დათმობა შეიძლება (თუ საქმე უარესად მძიმე იქნება). უკრაინელი სამხედროები ასევე უზრუნველყოფილნი არიან საკმაო რაოდენობის ამერიკული იარაღით.
რაც შეეხება რუსეთს, რაც დრო გადის, კრემლსაც ბევრი პრობლემები უგროვდება - ინფლაციური პროცესები ღრმავდება, ეკონომიკა ძალზე გადატვირთულია („გადახურებულია“) და სამომავლოდ, უკვე 2025 წლისათვის, შეიძლება უმართავი პროცესები განვითარდეს. მაგრამ რუსეთზე უფრო ადრე ცუდ მდგომარეობაში უკრაინა ჩავარდება - ალბათ, უკვე ამ ზამთრის პერიოდში.
დონალდ ტრამპი, სავარაუდოდ, მანამდე მოამზადებს ნიადაგს სამომავლო გარიგების დასადებად, სანამ თეთრი სახლში დაჯდება, ანუ 20 იანვრის ინაუგურაციამდე. „უცნობ სიდიდედ“ რჩება ვლადიერ პუტინი - უფრო სწორად კი ის, თუ რაზე დათანხმდება რუსეთის პრეზიდენტი. წყაროები მისი გარემოცვიდან წინააღმდეგობრივ სიგნალებს იძლევიან კრემლის მზადყოფნაზე მოალაპარაკების დასაწყებად: პრეზიდენტი ზოგჯერ თითქოსდა მზად არის „გაყინოს“ ფრონტის ამჟამინდელი ხაზი, ზოგჯერ კი უკრაინისაგან მხოლოდ კაპიტულაციას ითხოვს. ერთ-ერთმა წყარომ ისიც კი განაცხადა, რომ უამრავი რთული საკითხის არსებობის გამო სწრაფი სამშვიდობო დარეგულირება „არარეალურია“. უფრო მეტიც - როცა ვლადიმერ პუტინი ხედავს, რომ უკრაინის არმია უკან იხევს, რატომ დათანხმდება იგი ცეცხლის შეწყვეტას? გარდა ამისა, ვლადიმერ პუტინს მოლაპარაკების გამართვის თავისი მანერა აქვს: ახლა ტემპერატურა თანდათან ნოლზე დაეცემა, რუსეთი კი უკრაინის ენერგეტიკის გეგმაზომიერ განადგურებას გაანახლებს...
მოკლედ, როგორც უკრაინის ყოფილი საგარაო საქმეთა მინისტრი ვადიმ პრისტაიკო ამბობს, რუსები შეეცდებიან მთლიანად მოშალონ უკრაინის ელექტროენერგიით მომარაგება და ხელისუფლებასაც არ დაზოგავენ... მომავალი სამი თვე კოშმარი იქნება.
წყარო: https://www.economist.com/europe/2024/11/07/why-volodymyr-zelensky-may-welcome-donald-trumps-victory
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
