USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
«The Economist» (დიდი ბრიტანეთი): „იდუმალი შუამავლები, რომლებიც რუსეთის სამხედრო მანქანას ეხმარებიან: რატომაა დასავლური სანქციები „საცერივით წყალგამტარი?“
Date:  199

ბრიტანული ჟურნალი „ეკონომისტი“ (The Economist) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „იდუმალი შუამავლები, რომლებიც რუსეთის სამხედრო მანქანას ეხმარებიან: რატომაა დასავლური სანქციები „საცერივით წყალგამტარი?“, რომელშიც განხილულია ანტირუსული სანქციების არაეფექტურობისა და რუსული ეკონომიკის განვითარების მიზეზები.

გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:

რუსი მაღალჩინოსნების განცხადებით, რუსეთის ეკონომიკა უკვე განწყობილია იმისათვის, რომ დასავლურ სანქციებს ათწლეულობით კიდევ გაუძლოს. ფაქტები მოწმობენ, რომ რუსებისათვის სანქციების ეფექტის მინიმუმამდე დაყვანა რაიმე დიდ პრობლემას არ წარმოადგენს. შეხედეთ: ეკონომიკა სწრაფი ტემპით ვითარდება - მეორე კვარტალში 4%-იანი მატება დაფიქსირდა და ეს ხდება ისეთი უმკაცრესი სანქციების პირობებში, რომელიც ოდესმე ისტორიულად შემოუღიათ რომელიმე სახელმწიფოს წინააღმდეგ. მოსახლეობა არ შიმშილობს, ხელფასები მატულობს, ვაჭრობა ყვავის. მართლაცდა, რაშია საქმე?

კითხვაზე პასუხის გასაცემად შევხედოთ ყაზახეთს: ამ ცენტრალაზიურ რესპუბლიკას უკრაინაში ომის დაწყებისას მომგებიანი ბილეთი შეხვდა. საქმე იმაშია, რომ როცა ევროპულ ფირმებს, ტექნოლოგიური პროდუქციის მსხვილ მწარმოებლებს, რუსეთში პროდუქციის ექსპორტი აკრძალათ, სავაჭრო არენაზე ყაზახეთი გამოვიდა, რომელმაც თავისი 50 პროფილური კომპანიით - საწარმოო პოტენციალით 100 მილიონი დოლარი წელიწადში - გაჩენილი სიცარიელე შეავსო. შესაბამისად, ყაზახეთის ექსპორტი რუსეთში 20023 წელს 300 მილიონ დოლარამდე გაიზარდა. იმავდროულად მნიშვნელოვნად გაიზარდა ელექტრონიკის იმპორტი ევროპიდან ყაზახეთში. ალბათ, მკითხველი კარგად მიხვდება, რომ რუსულმა ფირმებმა ევროპელი მიმწოდებლების შესანარჩუნებლად გვერდითი გზები იპოვეს.

თანაც ყაზახეთი ერთადერთი ქვეყანა არ არის, სადაც რუსეთთან ვაჭრობამ მკვეთრად იმატა უკრაინასთან ომის დაწყების შემდეგ. ყაზახეთის გვერდით დგას სომხეთი, აზერბაიჯანი, საქარტველო, თურქეთი და სხვა სახელმწიფოები. აღსანიშნავია, რომ 2023 წელს ამ ქვეყნებში ევროკავშირიდან ექსპორტი 50%-ით გაიზარდა, 2021 წელთან შედარებით.

მოსკოვის წინააღმდეგ ამოქმედებული სანქციები დასავლეთის ძალისხმევის ნაწილი იყო უკრაინისადმი დახმარების საკითხში, მაგრამ აგრესორს სავაჭრო ემბარგომ დღემდე რაიმე მნიშვნელოვანი ზიანი ვერ მიაყენა.  პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია: ომის დაწყებიდან მესამე წელს რუსეთის ეკონომიკა კი არ ინგრევა, არამედ იზრდება და ვითარდება, იმავე დასავლეთის ქვეყნებისაგან განსხვავებით, სადაც ეკონომიკური ზრდა დაბალია ან თითქმის არ შეინიშნება. თანაც, როგორც ირკვევა, ვაჭრობა ყველაზე მეტად გაიზარდა იმ პროდუქციით, რომლებზეც დრეს ყველაზე მკაცრი შეზღუდვაა გამოცხადებული. ევროპელი ჩინოვნიკები გამალებით  ცდილობენ „ხვრელების“ ამოქოლვას, მაგრამ ჯერ-ჯერობით წარუმატებლად.

საშუამავლო ვაჭრობის ზრდაში შეიძლება გამოვყოთ სამი მთავარი ფაქტორი:

პირველი - აკრძალული პროდუქციით ვაჭრობა, რომლებიც სანქციებზე ვრცელდება. დღეისათვის ევროკავშირმა 14-პაკეტიანი სანქციები აქვს მიღებული, თანაც ყველაზე ბოლო ახლახანს - ივნისის დასასრულს მიიღო. ამ სანქციების ჩარჩოებში იკრძალება იმ ყველაფრის ექსპორტი, რითაც რუსეთმა შეიძლება ბრძოლის ველზე რაიმე ფორმით ისარგებლოს. და მაინც, ლონდონის ანალიტიკური ცენტრის მონაცემებით, იმ სამხედრო ტექნიკის ნახევარზე მეტი, რომელსაც რუსეთი ბრძოლის ველზე იყენებს, შეიცავს ევროპაში და აშშ-ში წარმოებულ მაღალტექნოლოგიურ კომპონენტებს. სხვათა შორის, იმავე ყაზახეთის მაგალითზე ირკვევა, რომ იმპორტის ყველაზე სწრაფი ზრდა ევროკავშირიდან შეიმჩნევა ქიმიური, ელექტრონული და მანქანათმშენებლობის პროდუქციაში, ანუ რომლებიც დასანქცირებულია. მიუხედავად ამისა, 2022 წელს აღნიშნული სამრეწველო პროდუქციოს იმპორტი 2022 წელს, 2021 წელთან შედარებით, გაორმაგდა, ხოლო 2023 წელს კიდევ 23%-ით იმატა. სომხეთმა ევროპიდან ორჯერ მეტი ქიმიური პროდუქციის იმპორტი განახორციელა, ხუთჯერ მეტი IT-მოწყობილობების და ოთხჯერ მეტი ელექტრონიკისა, 2021 წელთან შედარებით. მაგრამ ეს ციფრები საბოლოო არ არის, რადგან პროდუქციის მნიშვნელოვანი ნაწილი საზღვარს კონტრაბანდული გზით კვეთს და ბევრი რამ ოფიციალურად არ აღირიცხება. შესაძლოა თურქმა და ცენტრალაზიელმა ექსპორტიორებმა მართლაც არ იციან, თუ საიდან და როგორი გზებით ხვდება მათთან აკრძალული ევროპული და საერთოდ, დასავლური პროდუქცია - იმიტომ, რომ ტვირთების ნაწილი სანამ მათამდე მიაღწევდეს, რამდენიმე შუამავალს იცვლის. 

მეორე მიზეზი არაპირდაპირი სავაჭრო ბუმისა ისაა, რომ 2022 წელს რუსეთმა აკრძალა ევროპიდან სატვირთო ავტომობილების პირდაპირი შესვლა რუსეთის ტერიტორიაზე. მაგალითად, ევროკავშირი ვაჭრობს რუსეთთან სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციით, მაგრამ დატვირთულ ავტომანქანებს რუსეტში შესვლა მხოლოდ ირიბი გზებით, მესამე ქვეყნების ტერიტორიის გავლით შეუძლიათ. აი, სწორედ ამიტომ გაიზარდა ორჯერ ევროპული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მიწოდების მოცულობა ყაზახეთში.

მაგრამ ყველაზე რთულადაა საქმე მესამე მიზეზთან (ტენდენციასთან) დაკავშირებით: მესამე ქვეყნების კომპანიები ევროპიდან ისეთ ზოგიერთი პროდუქციის იმპორტს ახდენენ, რომლებიც სანქციების დარღვევის არ წარმოადგენს, მაგრამ როგორც ირკვევა, ბრძოლის ველზე გამოიყენება, მაგალითად, საფეიქრო მრეწველობის პროდუქცია (ტექსტილი). ევროკავშირის სპეციალისტებს ეს გარემოება რატომღაც მხედველობიდან გამორჩათ და, ალბათ, შეცდომას გამოასწორებენ. რასაკვირველია, ევროკავშირი ებრძვის სანქციების დამრღვევ კომპანიებს: უკვე შედგენილია „შავი სია“, რომელშიც 2200 ფირმა და ფინანსისტია შეტანილი.

აშკარაა, რომ კავკასიისა და ცენტრალური აზიის ქვეყნების ეკონომიკა დიდ მოგებას იღებს იმ ყველაფრისაგან, რაც კი რუსეთ-უკრაინის ომთან არის დაკავშირებული. თვითონ განსაჯეთ: ხუთი ცენტრალაზიური რესპუბლიკის ერთობლივი ეკონომიკა 2022 წელს გაიზარდა 4%-ით, 2023 წელს კი 6%-ით. სომხეთის ეკონომიკამ კი 2023 წელს „ნახტომი“ გააკეთა - მოულოდნელად 8%-ით გაიზარდა. შესაბამისად, აქ მოკლე ხანში სწრაფად გაფართოვდა ტვირთის გადამზიდავი სექტორი, რომელიც ბოლო დროს 20%-ით მატულობს.

ეს ყველაფერი ევროპელი ჩინოვნიკებისათვის თავის ტკივილად იქცა, რომლებიც არანაირად არ ელოდნენ სანქციების გვერდის ავლის ასეთ მასშტაბებს.

პრობლემის რეალურად გადაწყვეტისათვის აუცილებელია აღნიშნული ქვეყნების (სომხეთი და ა.შ.) მთავრობების მხარდაჭერა, მაგრამ აქაც პრობლემები იჩენს თავს: რეგიონის ქვეყნები აფასებენ მოსკოვთან ურთიერთობებს და არ სურთ კრეთან დამოკიდებურების გაფუჭება. გარდა ამისა, ამგვარ „შუამავლობაში“ არსებობს პოლიტიკოსთა დაინტერესებაც - სანქციების დარღვევით მეტი ფულის შეძენა შეიძლება.

ევროპას ხელი პულსზე უნდა ჰქონდეს დადებული და მის ყველა ცვლილებას უნდა გრძნობდეს. ალბათ, სასურველია ზოგჯერ „თაფლაკვერის“ პოლიტიკის გატარებაც. მაგალითად, სომხეთმა მხოლოდ მას შემდეგ დაიწყო რუსეთთან ვაჭრობის საშუამავლო ფირმების დახურვა, როცა ერევანს ბრიუსელმა 270 მილიონი ევრო კრედიტის სახით გამოუყო. მაგრამ დასავლეთი არ უნდა შემოიფარგლოს მხოლოდ თაფლაკვერით, ხშირად „მათრახიც“ საჭიროა - მაგალითად, უნდა აიკრძალოს მესამე ქვეყნებში ექსპორტი და მათი ბანკების მიმართ „შოლტი“ იქნას გამოყენებული. რა თქმა უნდა, ასეთი ნაბიჯით ევროპული კომპანიებიც დაზარალდებიან. რაც შეეხება უკრაინას, მისთვის ანტირუსული სანქციები, ჯერ-ჯერობით, არაეფექტიანია და დღევანდელი სიტუაცია კიევს სასიკეთოს არაფერს უქადის - რუსეთი იდუმალი შუამავლების წყალობით დასავლურ ტექნოლოგიებს იღებს და ომს აგრძელებს.

წყარო: https://www.economist.com/

 

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way