USD 2.6970
EUR 3.1803
RUB 3.4395
თბილისი
გიორგი კობერიძე - დღეს კონსტანტინოპოლის დაცემის დღეა
თარიღი:  1175
დღეს კონსტანტინოპოლის დაცემის დღეა. ზოგადად საკმაოდ მძიმე დღეა საქართველოს ისტორიიდან გამომდინარე (რაც მოჰყვა ამ ამბავს), მაგრამ ახლა ამის განსახილველად არ ვწერ ამ წერილს, არამედ თუ როგორ იყენებს რუსული პროპაგანდა 1453 წლის 29 მაისს დატრიალებულ ამბებს დასავლეთის საწინააღმდეგოდ. მითის მიხედვით რომ არა ევროპა ბიზანტია (რომელიც საკუთარ თავს არასდროს უწოდებდა ამ ტერმინს და ყოველთვის რომის იმპერიად / Βασιλεία Ῥωμαίων / Imperium Romanum მოიხსენიებოდა) არ დაეცემოდა.
 
დავიწყოთ იმით, რომ კონსტანტინოპოლი, რომ ეცემოდა წინა ხაზზე ჯოვანი ჯიუსტინიანეს იტალიური არმია იბრძოდა და სწორედ ჯიუსტინიანეს სასიკვდილოდ დაჭრამ გამოიწვია თავდაცვის ხაზის ჩამოშლა. ამასთან, კონსტანტინოპოლის დაცვაში აქტიურად მონაწილეობდა სიცილიის სამეფო, პაპის ოლქი, კატალონიელი ესპანელები, ვენეციელები და რომის პაპის მიერ მივლენილი კიევის მიტროპოლიტი ისიდორეც კი. ვენეციის ფლოტის სარდალი ოქროს რქის დაცემის შემდეგ უბან-უბან იბრძოდა თავის სამხედროებთან ერთად ქალაქის შესანარჩუნებლად სანამ სასიკვდილოდ არ დაჭრეს. იგივე ბედი გაიზიარა სიცილიელმა არისტოკრატმა გაბრიელ ორსინიმ.
 
მანამდე, კონსტანტინოპოლის გადასარჩენად, მთელი ორმოცდაათი წლის განმავლობაში უნგრეთის სამეფო განმეორებით ომებს აწარმოებდა ოსმალეთის იმპერიასთან. ამის საპირისპიროდ, რუსეთის მიერ ხშირად ფავორიტად დასახელებული სერბეთის სამეფო კონსტანტინოპოლის დაცემისას მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა. პრაქტიკულად ერთადერთ მოკავშირედ ედგა ოსმალეთს.
 
ბიზანტიის უკანასკნელი იმპერატორის საცოლე ერთიანი საქართველოს მეფის გიორგი VIII-ს და იყო. კონსტანტინოპოლის დაცემის შემდეგ მალევე საქართველოს დაშლა დაიწყო.
 
ხშირად ამბობენ, რომ თუკი არ დადგებოდა 1203-04 წლებში ჯვაროსანთა მიერ ბიზანტიის ნაწილის დაკავება, მაშინ 1453 (249 წლის შემდეგ) წელს კონსტანტინოპოლს ოსმალები ვერ აიღებდნენო. ნამეტანი დიდი დროა 249 წელი იმისათვის რომ ზუსტად ვიმსჯელოთ რა მოხდებოდა, მაგრამ ასეთი რიტორიკით საქართველოს წილი პასუხისმგებლობის დაყენებაც გამოგვდის. სწორედ 1204 წელს ქართულმა არმიამ ბიზანტიის უმნიშვნელოვანესი პროვინცია ტრაპიზონი და მისი შემოგარენი აიღო. შემდგომ კი ქართული არმიით ზურგგამაგრებული ტრაპიზონელი სამხედროები სინოპში შედიან და ბიზანტიის იმპერიის ნარჩენებს ესხმიან თავს ნიკეაში და ბოლოს, ბიზანტიური ყირიმის სანაპიროსაც კი იკავებენ.
 
ანუ რა გამოდის? საქართველო, რომელიც 1204 წელს ძლიერების ზენიტში იყო და ჯვაროსნების მოკავშირედ მოიაზრებოდა, ბიზანტიის იმპერიის დაცემაში წილი აქვს შეტანილი? ბიზანტია ის იმპერია იყო, რომელიც ათწლეულების განმავლობაში შიდა ქართული არეულობების წყარო გახლდათ და სწორედ 1204 წლის შემდეგ დასუსტდა იმდენად, რომ საქართველოსათვის საფრთხეს აღარ წარმოადგენდა. მანამდე ბიზანტიელებს ხან პეტრასა (ციხისძირი) და აფსაროსის (გონიო) ციხეებში უნდოდათ გარნიზონის ჩაყენება, ხან სებასტოპოლისსა (ასე უწოდებდნენ სოხუმს ბიზანტიაში) და ანაკოფიაში. იმაზე აღარ მაქვს საუბარი ბაღვაშების სახით ბიზანტიური არისტოკრატია, რომ მუშაობდა საქართველოში და ტაო-კლარჯეთი დაწიოკებული რომ ჰქონდათ ბიზანტიელებს. 1204 წელს საქართველოში არსებობდა იმედი, რომ ბიზანტიის განეიტრალების შემდეგ დაარსებულ ახალ იმპერიაში (ტრაპიზონის იმპერია რასაც ეწოდა) პრო-ქართული კომნენოსები ჩვენზე იმუშავებდნენ. მუშაობდნენ კიდეც და როდესაც საქართველოდან ჩამოშორება სცადეს შიდა გადატრიალებებსა და კლანურ დაპირისპირებებსაც არ ვერიდებოდით.
 
ასე მუშაობდა მაშინ ძლიერი, რეგიონში წამყვანი საქართველო. უბრალოდ, მას შემდეგ რაც საქართველო ძალიან დასუსტდა (სხვათა შორის დაახლოებით იმავე მიზეზით რის გამოც ბიზანტია - და ამას ქვემოთ შევეხები), კონსტანტინოპოლი დასავლეთთან კავშირის ერთადერთი არტერიაღა იყო. ამიტომაც იქცა 1453 წელი ტრაგედიად.
 
მაგრამ კვლავ 1204 წელს რომ დავუბრუნდეთ. როგორ აღმოჩნდნენ 1204 წელს კონსტანტინოპოლში ჯვაროსნები? ბიზანტიაში გამართული სამოქალაქო ომით. კიდევ ერთხელ და კიდევ მრავალჯერ გავიმეორებ - ჯვაროსნები კონსტანტინოპოლში აღმოჩნდნენ ბიზანტიაშივე გამართული სამოქალაქო ომის შედეგად, როდესაც ტახტის პრეტენდენტები ჯვაროსანთა არმიის გამოყენებას ცდილობდნენ ძალაუფლების ხელში ჩასაგდებად. საბოლოოდ კი ტახტი ჯვაროსნებს ჩაუვარდათ ხელთ.
 
კიდევ ერთი ფაქტი - ჯვაროსნული ლაშქრობების ისტორიას თუ გადავხედავთ 1095 წელს პაპმა ურბან II-მ სწორედ იმიტომ გამოაცხადა ლაშქრობები, რომ კონსტანტინოპოლი გადაერჩინათ. მაშინ ამ საქმით არამარტო კონსტანტინოპოლი გადარჩა არამედ დავით აღმაშენებელს საშუალება მიეცა სელჩუკებისათვის ხარკი გაეწყვიტა და ომისათვის მომზადებოდა.
 
ბიზანტიის იმპერიის ერთ-ერთი საუკეთესო თანამედროვე ბერძენი მკვლევარი ანტონი კალდელისია. იგი თავის ნაშრომებში მუდმივად აღნიშნავს, რომ ბიზანტიის იმპერიის დაცემის ერთ-ერთი ფუნდამენტური მიზეზი მუდმივად განმეორებადი სამოქალაქო ომები იყო. საშუალოდ, ყოველ 9-13 წელიწადში ერთი სამოქალაქო ომი იმართებოდა. ზუსტი ციფრი უცნობია თუ რამდენი სხვადასხვა მასშტაბის სამოქალაქო ომი თუ დაპირისპირება იქნა წარმოებული იმპერიის შიგნით მაგრამ მისი ციფრი 100-ზე მეტია. აკაკი წერეთლის ნაშრომი "თორნიკე ერისთავი" სწორედ ბიზანტიის შიგნით კიდევ ერთ სამოქალაქო ომში ქართველთა მონაწილეობას ეძღვნება. მუდმივმა სამოქალაქო ომებმა გამოფიტა იმპერია და დაასუსტა იმდენად, რომ უპერსპექტივო ძალად იქცა. სწორედ სამოქალაქო დაპირისპირებებმა დაშალა საქართველოს ერთიანი სამეფოც - და ლამის მარტივ მამრავლებად.
 
როგორ იქცეოდნენ 1204 წელს ჯვაროსნები კონსტანტინოპოლში? ძალიან ცუდად - გაძარცვეს ქალაქი. იყოს პრობლემა? ძალიან დიდი. რატომ ძარცვავდნენ ქალაქს ასე ძალიან ჯვაროსნები? 1182 წლის აპრილში იმპერატორმა ანდრონიკემ ქალაქის ევროპული მოსახლეობა - დაახლოებით 80 ათასი ადამიანი 0 მოაკვლევინა. მიჩნეულია, რომ ეს იყო ბიზანტიის იმპერიის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი შეცდომა, რამაც ბიზანტიელებსა და დანარჩენ ევროპას შორის დიდი ხიდჩატეხილობა შექმნა, ხოლო ქვეყნის შიგნით ეკონომიკურ დაცემას შეუწყო ხელი. ამართლებს ეს 1204 წელს კონსტანტინოპოლის ძარცვას ევროპელთა მიერ? არა, მაგრამ ეს ახლანდელი სტანდარტით. თანამედროვე სტანდარტებით წარსულის მოვლენების შეფასება უმადური საქმეა.
 
მაგრამ მოდი დავუბრუნდეთ 1453 წელს. ამ დროს ბიზანტიის ბოლოსწინა იმპერატორი იოანე უკვე ნამყოფია რომში და კონსტანტინოპოლსა და რომს შორის ურთიერთობა გამოსწორებულია. ნაცვლად იმისა, რომ ახლა მაინც დასადგურებულიყო მშვიდობა ბიზანტიის არმიის სარდალმა ლუკას ნოტარასმა თავისი ცნობილი სიტყვები წარმოთქვა: "კონსტანტინოპოლში პაპის ტიარას სულთნის ჩალმა მირჩევნიაო" (არის ვერსია, რომ ნოტარასს არ ეკუთვნის ეს სიტყვები, უბრალოდ კონსტანტინოპოლის არისტოკრატიის შიგნით არსებულ ანტიევროპულს ფრთას გამოხატავდა ეს სიტყვები). და მიიღო კიდეც ის. კონსტანტინოპოლის დაცემის შემდეგ სულთანმა მაჰმედ მეორე ფათიჰმა ჯერ ქალაქში წესრიგი აღადგენინა მას, შემდეგ კი თავი მოჰკვეთა.
 
ამიტომაა, რომ ისტორიის ინტერპრეტაცია პროპაგანდისათვის მუდმივად ხდება. და დიახ, კონსტანტინოპოლის დაცემაში ბევრს მიუძღვის ბრალი, მაგრამ შავ-თეთრი ლოგიკით ვიღაცებისათვის ისტორიული ტრაგიზმის გადაბრალება უმწიფრობის ნიშანია.
 
მიყევით ბმულს - გიორგი კობერიძე
თბილისი
კახა კალაძის განცხადებები 24 დეკემბრის თბილისის მთავრობის სხდომაზე

თბილისის მერიაში დედაქალაქის მთავრობის მორიგი სხდომა გაიმართა. დღის წესრიგით გათვალისწინებული საკითხების განხილვამდე, თბილისის მერმა კახა კალაძემ რამდენიმე განცხადება გააკეთა და 2026 წლის ბიუჯეტის პარამეტრებზე კიდევ ერთხელ გაამახვილა ყურადღება.

მისი თქმით, მომავალ წელს ფინანსები მიემართება იმ პროექტებისკენ, რომლებიც მოქალაქეების კეთილდღეობასა და კომფორტს ეხება, მთავარი პრიორიტეტები კი კვლავ ინფრასტრუქტურის განვითარება და ჯანდაცვის მიმართულება იქნება.

„გუშინ თბილისის საკრებულომ ქალაქის მთავარი ფინანსური დოკუმენტი - 2026 წლის ბიუჯეტი დაამტკიცა. ვისაც გახსოვთ, 2017 წელს, როდესაც ხელისუფლებაში მოვედით, ბიუჯეტის მოცულობა, დაახლოებით, 861 მლნ ლარს შეადგენდა. ამის შემდეგ თანდათანობით, დედაქალაქის ბიუჯეტი იზრდებოდა, რაც საშუალებას გვაძლევდა, ქალაქში ხელშესახები ცვლილებები განხორციელებულიყო. გამონაკლისი არ იქნება მომავალი წელიც. 2026 წლის ბიუჯეტის საერთო მოცულობა შეადგენს 2 193 388 700 ლარს, რომელიც 210 210 700 ლარით მეტია 2025 წლის დამტკიცებულ ბიუჯეტთან შედარებით“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

მისივე თქმით, ბიუჯეტის შემოსავლების სტრუქტურა შემდეგნაირია: საკუთარი შემოსულობები – 1 533 357 600 ლარი; სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მისაღები კაპიტალური სპეციალური ტრანსფერი – 630 000 000 ლარი; სხვა კაპიტალური გრანტები (სესხის ფარგლებში დასაფარი დღგ-ის ჩათვლით) – 25 480 000 ლარი; მიზნობრივი ტრანსფერი, დელეგირებული უფლებამოსილების განსახორციელებლად – 4 551 100 ლარი.

„მომავალ წელსაც პრიორიტეტული მიმართულება იქნება ინფრასტრუქტურის განვითარება, რადგან მიგვაჩნია, რომ ქალაქის ინფრასტრუქტურული ნაწილი - გზები, ხიდები, სკვერები, მუნიციპალური ტრანსპორტის მოწესრიგება და ა.შ., მნიშვნელოვანია. ყველაზე მეტ თანხას კი, რა თქმა უნდა, სოციალური და ჯანდაცვის მიმართულებით დავხარჯავთ, რადგან ჩვენთვის ამოსავალი წერტილი ადამიანი და მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობაა, მით უმეტეს, თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ყველაფერი, რაც ქალაქში კეთდება, კეთდება ჩვენი მოქალაქეების კეთილდღეობისა და კომფორტისთვის“, - აღნიშნა თბილისის მერმა.

ამასთან, კახა კალაძემ ყურადღება კიდევ ერთხელ გაამახვილა იმ მნიშვნელოვან და მასშტაბურ პროექტებზე, რომლებსაც მუნიციპალიტეტი 2026 წელს განახორციელებს.

„გუშინაც დეტალურად ვისაუბრეთ ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით დაგეგმილ მსხვილ და ახალ პროექტებზე, თუმცა კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, რომ მომავალი წელი აუცილებლად იქნება მნიშვნელოვანი ცვლილებების დასაწყისი, რადგან განხორციელდება: სადგურის მოედნისა და დადიანის ქუჩის დამაკავშირებელი საავტომობილო ხიდის პროექტირება/მშენებლობა; სკვერების მოწყობა/რეაბილიტაცია (მათ შორის დიღმის ჭალები, პირველი რესპუბლიკის პარკის რეაბილიტაცია); ე.წ. სამხედრო ქალაქის პარკის მოწყობა; ვაკის პარკის შადრევნების კასკადის რეაბილიტაცია; ოთხი საბავშვო ბაღის მშენებლობა; ავარიული სახლების ჩანაცვლება; ჭადრაკის სასახლის რეაბილიტაცია; სულხან-საბასა და ინგოროყვას ქუჩების რეაბილიტაცია (კომუნიკაციების ჩათვლით) და ბევრი სხვა პროექტი“, - აღნიშნა თბილისის მერმა.

კახა კალაძემ დღევანდელ სხდომაზე მხარდაჭერისთვის მადლობა გადაუხადა თბილისის საკრებულოს წარმომადგენლებს, ცენტრალურ ხელისუფლებას და უწყების თითოეულ თანამშრომელს.

„აქვე მინდა, ვისარგებლო შემთხვევით და მადლობა გადავუხადო თბილისის საკრებულოს წევრებს მხარდაჭერისთვის. დიდი მადლობა ცენტრალურ ხელისუფლებას, პრემიერ-მინისტრს, ფინასთა მინისტრს, რადგან მათი თანადგომის გარეშე შეუძლებელი იქნებოდა უკვე განხორციელებული თუ დაგეგმილი პროექტების ბოლომდე მიყვანა. მადლობას ასევე იმსახურებენ ჩვენი უწყების თანამშრომლები, რადგან მათი დაუღალავი შრომისა და ერთგულების გარეშე, წარმატებაზე საუბარი წარმოუდგენელია.

მუნიციპალიტეტის თითოეული თანამშრომელი საკუთარ აგურს დებს ქალაქის აღმშენებლობის საქმეში, რაც მე, როგორც თბილისის მერს და როგორც ამ ქალაქში მცხოვრებს, მეამაყება. ბედნიერი ვარ, რომ მყავს ძლიერი, პროფესიონალი, საქმესა და ქალაქზე შეყვარებული, ერთგული ადამიანები. ყველაფერი, რაც ბოლო წლებში გაკეთდა და რაც დაგეგმილია, ჩვენი თითოეული თანამშრომლის დიდი დამსახურებაა. ამ გაკეთებულ საქმეებში უზარმაზარი შრომაა ჩადებული. დარწმუნებული ვარ, ერთად დგომითა და სხვა სახელმწიფო უწყებების მხარდაჭერით, ქალაქი მომავალი წლების განმავლობაში იქნება უფრო მწვანე, მოწესრიგებული და თანამედროვე“, - განაცხადა დედაქალაქის მერმა.

თბილისის მერმა აქვე აღნიშნა, რომ მოქალაქეებთან ყოველკვირეული, პირისპირი შეხვედრები 25 დეკემბრიდან 13 იანვრის პერიოდში არ გაიმართება, 2026 წლის 14 იანვრიდან კი მოქალაქეების მიღებას ჩვეულ რეჟიმში შეძლებს.

„ყოველ ოთხშაბათს, 16:00-დან 18:00 საათამდე გვაქვს მოქალაქეების მიღება, სადაც პირისპირ ვხვდებით მათ. ვისმენთ პრობლემურ საკითხებს, ვიღებთ გადაწყვეტილებებს. დღესაც გვექნება აღნიშნული შეხვედრა, თუმცა მომდევნო კვირიდან, საახალწლო დღესასწაულების პერიოდში, აღარ გაიმართება, 14 იანვრიდან კი ჩვეულ რეჟიმში გაგრძელდება“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა ყურადღება რეკრეაციულ სივრცეებზეც გაამახვილა და აღნიშნა, რომ თბილისის მერიის გარემოს დაცვის საქალაქო სამსახურმა ისნის რაიონში ოთხი სკვერის რეაბილიტაცია განახორციელა.

მისი თქმით, ვაზისუბანში რეაბილიტირდა N8 კორპუსის მიმდებარედ არსებული სკვერი, ხოლო N7 კორპუსის მიმდებარედ მოეწყო სრულიად ახალი რეკრეაციული ზონა, მანამდე კი, ამავე ტერიტორიაზე რეაბილიტაცია ჩაუტარდა შაქარაშვილის სახელობის სკვერს და სრულად განახლდა 90-ე სკოლის მიმდებარედ არსებული მარტიაშვილის სახელობის სკვერი.

„სამუშაოების ფარგლებში რეკრეაციულ სივრცეებში მოეწყო საფეხმავლო ბილიკები, საბავშვო და სავარჯიშო მოედნები, სასმელი წყლის შადრევნები, ძაღლების გასასეირნებელი ზონა, ხოლო ტერიტორიაზე განთავსდა თანამედროვე საპარკო ავეჯი. მარტიაშვილის სახელობის სკვერში მოეწყო შადრევანიც. განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო გამწვანებას - მოეწყო სარწყავი სისტემა, დაირგო ხე-მცენარეები“, - განაცხადა თბილისის მერმა.

მისივე თქმით, ამჟამად განხორციელებულმა პროექტებმა ხელი შეუწყო რეკრეაციული ზონების ერთმანეთთან ინტეგრაციას და ერთიანი სარეკრეაციო სივრცის შექმნას, რომელიც თითქმის 3 ჰექტარს მოიცავს.

გარდა ამისა, მთავრობის დღევანდელ სხდომაზე აღინიშნა, რომ მიკრო და მცირე ბიზნესის ხელშეწყობის პროექტის ფარგლებში, დაფინანსებას მიიღებს 46 ბიზნესსუბიექტი, რომელიც გამარჯვებულად შესაბამისმა კომისიამ გამოავლინა.

კახა კალაძის ინფორმაციით, აღნიშნული ბიზნესსუბიექტების დასაფინანსებლად მერიამ ნახევარ მილიონ ლარზე მეტი გამოყო.

„გამოცხადებული გვქონდა განაცხადების მიღება მიკრო და მცირე ბიზნესის ხელშეწყობის პროექტზე. შესაბამისმა კომისიამ მუშაობა დაასრულა და გამარჯვებულად გამოავლინა 46 ბიზნესსუბიექტი. თავდაპირველად გამოყოფილი იყო 300 000 ლარი, თუმცა გავზარდეთ ბიუჯეტი და საბოლოო ჯამში, 523 000 ლარი იქნება განაწილებული აღნიშნულ ბიზნესსუბიექტებზე. ადგილობრივი წარმოების გაძლიერება ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტი და მდგრადი ეკონომიკური განვითარების განუყოფელი ნაწილია. ვულოცავ გამარჯვებულებს და ვუსურვებ წარმატებებს. მსგავსი პროექტების დაფინანსებას მომავალშიც აქტიურად განვაგრძობთ, უფრო გაზრდილი ბიუჯეტით და მეტი შესაძლებლობებით“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
სხვათა შორის