,
ნიკოლ ფაშინიანმა ეჭვქვეშ დააყენა 1915 წლის ტრაგიკული ამბების ნამდვილობა და განაცხადა, რომ „სომეხთა გენოციდის“ მიმართ შეფასებები და მიდგომები უნდა შეიცვალოს’, - წერს თურქული გამოცემა Medya Günlüğü სარედაქციო სტატიაში სათაურით „ფაშინიანის კითხვები 1915 წლის მოვლენებთან დაკავშირებით“, რომელშიც ამ დღეებში მომხდარი სკანდალური ფაქტია განხილული - სომხეთის პრემიერის მიერ გამოხატული დამოკიდებულება თითქმის 110 წლის წინ მომხდარ მოვლენის მიმართ.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
როგორც აშშ-ში სომხური დიასპორის გაზეთი „ასბარეზი“ (Asbarez) იუწყება, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა გასულ კვირას, შვეიცარიაში ვიზიტის დროს, სომხურ თემთან შეხვედრისას, ერთ-ერთი კითხვის პასუხად, რომელიც 1915 წლის მოვლენებს ეხებოდა, განაცხადა, რომ „ჩვენ უნდა გადავხედოთ სომხების გენოციდის საკითხს“.
„ჩვენ უნდა გავიგოთ, თუ რა მოხდა და რატომ მოხდა. როგორ აღვიქვით მომხდარი მოვლენა [გენოციდად] და ვისი ჩარევა-„დახმარებით“? როგორ მოხდა, რომ 1939 წლამდე სომხების გენოციდის საკიხი დღის წესრიგში არ იდგა, 1950 წელს კი უეცრად წარმოიქმნა? და საერთოდ, საჭიროა თუ არა ამ პრობლემით ვიყოთ დაკავებული? უნდა ვაკონტროლოთ თუ არა ჩვენი იდენტობა?“, - იკითხა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა.
რასაკვირველია, ნიკოლ ფაშინიანის ამგვარმა სიტყვებმა სომხურ ოპოზიციაში და საზღვარგარეთულ დიასპორაში მძაფრი რეაქცია გამოიწვია: „დააყენა რა ეჭვის ქვეშ სომეხთა გენოციდის ნამდვილობის საკიტხი და მრავალწლიანი კამპანია გენოციდის საერთაშორისო აღიარების თაობაზე, პრემიერ-მინისტრი თავისი ოპონენტებისგან კრიტიკის ქარცეცხლში მოექცა“, - აღნიშნულია გაზეთ Asbarez-ში 27 იანვარს გამოქვეყნებულ მასალაში.
თავის მხრივ სომხურმა რევოლუციურმა ფედერაციამ („დაშნაცუტიუნმა“) უკიდურესად ნეგატიურად შეაფასა პრემიერ-მინისტრის მიერ გამოთქმული ეჭვები და აღნიშნა, რომ „ნიკოლ ფაშინიანი სომეხთა გენოციდის არსს ამახინჯებს, ამცირებს დანაშაულის მასშტაბებს და კამპანიას ატარებს საკითხის ინტერნაციონალიზაციის წინააღმდეგ. პრემიერ-მინისტრის მოქმედება წარმოადგენს სპეკულაციას და შეურაცხყოფს უდანაშაულო მსხვეპლთა ხსოვნას“.
სომეხი მეცნიერის, გენოციდის მკვლევარის სურენ მანუკიანის აზრით, ნიკოლ ფაშინიანს ელემენტარული ცოდნაც კი არ აქვს პირველი მსოფლიო ომის წლებში მომხდარ სომეხთა ხოცვა-ჟლეტვის თაობაზე, როცა ოსმალეთის იმპერიაში დაახლოებით 1,5 მილიონი სომეხი დაიღუპა. ეს ტრაგიკული ფაქტი ამჟამად ათობით ქვეყანას და საერთაშორისო ორგანიზაციას, აგრეთვე ბევრ ცნობილ ისტორიკოსს და იურისტს აქვს აღიარებული გენოციდად.
„მე ვფიქრობ, რომ ნიკოლ ფაშინიანმა ცოტა მეტი წიგნი და გამოკვლევა უნდა წაიკითხოს. იგი თავს განათლებულად მიიჩნევს, მაგრამ სინამდვილეში ნახევრად მცოდნეა, რაც, საერთოდ, პოლიტიკაში ძალიან საშიშ მოვლენას წარმოადგენს. მან უნდა იცოდეს, რომ სიტყვა „გენოციდი“ 1939 წლამდე იმიტომ არ ფიგურირებდა, რომ თვითონ ტერმინი პირველად პოლონელ-ებრაელმა იურისტმა რაფაელ ლემკინმა იხმარა 1939 წელს, ებრაელების ჰოლოკოსტთან დაკავშირებით. იგი 1915 წლის სომეხთა ტრაგედიასაც ეყრდნობოდა. ასე რომ, ნიკოლ ფაშინიანის მინიშნება, რომ გენოციდზე ლაპარაკი მხოლოდ 1950 წელს დაიწყეს ვიღაცის მითითება-ჩარევის (იგულისხმება იოსებ სტალინი) შედეგად, არასწორია. სხვათა შორის, საბჭოთა სომხეთში გენოციდის აღნიშვნა 1965 წლიდან ხდება, სტალინის სიკვდილიდან თითქმის ოცი წლის შემდეგ, 1967 წელს კი ციცერნაკაბერდის მემორიალური ობელისკი აიგო.
1998-2008 წლებში სომხეთის საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრის ვარდან ოსკანიანის თქმით, „ნიკოლ ფაშინიანის ასეთი რიტორიკა არამარტო ისტორიული რევიზიონიზმია, არამედ ამორალური საქციელიც. როგორც პრემიერ-მინისტრს, მას სომხეთის სუვერენიტეტის, თავისი ხალხისა და მემკვიდრეობის დაცვა ევალება, მაგრამ მისი სიტყვები სწორედ ამ პასუხისმგებლობის ძირის გამოთხრასა და უარყოფას ნიშნავს. საჯაროდ მსგავსი განცხადებების გაკეთება ხელს უწყობს რაც სიმართლის წაშლას და არღვევს სომეხი ხალხის ერთიანობას. ეს არის მშობელი ხალხის მიმართ ჩადენილი ღალატი, რაც შეუძლებელია ვინმეს ეპატიოს“, - წერს გაზეთი „ასბარეზი“.
წყარო: https://medyagunlugu.com/pasinyandan-1915-sorulari/
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
