,
ნიკოლ ფაშინიანმა ეჭვქვეშ დააყენა 1915 წლის ტრაგიკული ამბების ნამდვილობა და განაცხადა, რომ „სომეხთა გენოციდის“ მიმართ შეფასებები და მიდგომები უნდა შეიცვალოს’, - წერს თურქული გამოცემა Medya Günlüğü სარედაქციო სტატიაში სათაურით „ფაშინიანის კითხვები 1915 წლის მოვლენებთან დაკავშირებით“, რომელშიც ამ დღეებში მომხდარი სკანდალური ფაქტია განხილული - სომხეთის პრემიერის მიერ გამოხატული დამოკიდებულება თითქმის 110 წლის წინ მომხდარ მოვლენის მიმართ.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
როგორც აშშ-ში სომხური დიასპორის გაზეთი „ასბარეზი“ (Asbarez) იუწყება, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა გასულ კვირას, შვეიცარიაში ვიზიტის დროს, სომხურ თემთან შეხვედრისას, ერთ-ერთი კითხვის პასუხად, რომელიც 1915 წლის მოვლენებს ეხებოდა, განაცხადა, რომ „ჩვენ უნდა გადავხედოთ სომხების გენოციდის საკითხს“.
„ჩვენ უნდა გავიგოთ, თუ რა მოხდა და რატომ მოხდა. როგორ აღვიქვით მომხდარი მოვლენა [გენოციდად] და ვისი ჩარევა-„დახმარებით“? როგორ მოხდა, რომ 1939 წლამდე სომხების გენოციდის საკიხი დღის წესრიგში არ იდგა, 1950 წელს კი უეცრად წარმოიქმნა? და საერთოდ, საჭიროა თუ არა ამ პრობლემით ვიყოთ დაკავებული? უნდა ვაკონტროლოთ თუ არა ჩვენი იდენტობა?“, - იკითხა სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა.
რასაკვირველია, ნიკოლ ფაშინიანის ამგვარმა სიტყვებმა სომხურ ოპოზიციაში და საზღვარგარეთულ დიასპორაში მძაფრი რეაქცია გამოიწვია: „დააყენა რა ეჭვის ქვეშ სომეხთა გენოციდის ნამდვილობის საკიტხი და მრავალწლიანი კამპანია გენოციდის საერთაშორისო აღიარების თაობაზე, პრემიერ-მინისტრი თავისი ოპონენტებისგან კრიტიკის ქარცეცხლში მოექცა“, - აღნიშნულია გაზეთ Asbarez-ში 27 იანვარს გამოქვეყნებულ მასალაში.
თავის მხრივ სომხურმა რევოლუციურმა ფედერაციამ („დაშნაცუტიუნმა“) უკიდურესად ნეგატიურად შეაფასა პრემიერ-მინისტრის მიერ გამოთქმული ეჭვები და აღნიშნა, რომ „ნიკოლ ფაშინიანი სომეხთა გენოციდის არსს ამახინჯებს, ამცირებს დანაშაულის მასშტაბებს და კამპანიას ატარებს საკითხის ინტერნაციონალიზაციის წინააღმდეგ. პრემიერ-მინისტრის მოქმედება წარმოადგენს სპეკულაციას და შეურაცხყოფს უდანაშაულო მსხვეპლთა ხსოვნას“.
სომეხი მეცნიერის, გენოციდის მკვლევარის სურენ მანუკიანის აზრით, ნიკოლ ფაშინიანს ელემენტარული ცოდნაც კი არ აქვს პირველი მსოფლიო ომის წლებში მომხდარ სომეხთა ხოცვა-ჟლეტვის თაობაზე, როცა ოსმალეთის იმპერიაში დაახლოებით 1,5 მილიონი სომეხი დაიღუპა. ეს ტრაგიკული ფაქტი ამჟამად ათობით ქვეყანას და საერთაშორისო ორგანიზაციას, აგრეთვე ბევრ ცნობილ ისტორიკოსს და იურისტს აქვს აღიარებული გენოციდად.
„მე ვფიქრობ, რომ ნიკოლ ფაშინიანმა ცოტა მეტი წიგნი და გამოკვლევა უნდა წაიკითხოს. იგი თავს განათლებულად მიიჩნევს, მაგრამ სინამდვილეში ნახევრად მცოდნეა, რაც, საერთოდ, პოლიტიკაში ძალიან საშიშ მოვლენას წარმოადგენს. მან უნდა იცოდეს, რომ სიტყვა „გენოციდი“ 1939 წლამდე იმიტომ არ ფიგურირებდა, რომ თვითონ ტერმინი პირველად პოლონელ-ებრაელმა იურისტმა რაფაელ ლემკინმა იხმარა 1939 წელს, ებრაელების ჰოლოკოსტთან დაკავშირებით. იგი 1915 წლის სომეხთა ტრაგედიასაც ეყრდნობოდა. ასე რომ, ნიკოლ ფაშინიანის მინიშნება, რომ გენოციდზე ლაპარაკი მხოლოდ 1950 წელს დაიწყეს ვიღაცის მითითება-ჩარევის (იგულისხმება იოსებ სტალინი) შედეგად, არასწორია. სხვათა შორის, საბჭოთა სომხეთში გენოციდის აღნიშვნა 1965 წლიდან ხდება, სტალინის სიკვდილიდან თითქმის ოცი წლის შემდეგ, 1967 წელს კი ციცერნაკაბერდის მემორიალური ობელისკი აიგო.
1998-2008 წლებში სომხეთის საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრის ვარდან ოსკანიანის თქმით, „ნიკოლ ფაშინიანის ასეთი რიტორიკა არამარტო ისტორიული რევიზიონიზმია, არამედ ამორალური საქციელიც. როგორც პრემიერ-მინისტრს, მას სომხეთის სუვერენიტეტის, თავისი ხალხისა და მემკვიდრეობის დაცვა ევალება, მაგრამ მისი სიტყვები სწორედ ამ პასუხისმგებლობის ძირის გამოთხრასა და უარყოფას ნიშნავს. საჯაროდ მსგავსი განცხადებების გაკეთება ხელს უწყობს რაც სიმართლის წაშლას და არღვევს სომეხი ხალხის ერთიანობას. ეს არის მშობელი ხალხის მიმართ ჩადენილი ღალატი, რაც შეუძლებელია ვინმეს ეპატიოს“, - წერს გაზეთი „ასბარეზი“.
წყარო: https://medyagunlugu.com/pasinyandan-1915-sorulari/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
