USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
«Daily Sabah» (თურქეთი): „სომხეთის ერთადერთი მარშრუტი თურქეთზე გადის“
дата:  209

„სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის პოლიტიკური პერსპექტივა კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება: მისი მომავალი თურქეთზეა დამოკიდებული - შეძლებს თუ არა იგი უნარიანად და მომგებიანად ისარგებლოს თურქეთთან საზღვრების გახსნით და ვაჭრობის გაფართოებით? რეალობა ისაა, რომ სომხეთს თურქეთთან ურთიერთობის გარეშე სხვა გზა არ აქვს“, - ნათქვამია თურქეთის ყოველდღიურ ინგლისურენოვან გაზეთში „დეილი საბაჰში“ (Daily Sabah) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „სომხეთის ერთადერთი მარშრუტი თურქეთზე გადის“ (ავტორი - მელიქ ალთინოქი).

„მთიან ყარაბაღში განხორციელებულ ანტიტერორისტულ ოპერაციაში აზერბაიჯანის სწრაფი წარმატება სომხეთისათვის შოკის მომგვრელი აღმოჩნდა. სომეხი ნაციონალისტები ანტითურქულ აგიტაციას ეწევიან - ერთმანეთს ადარებენ სომეხი ლტოლვილების ამჟამინდელ და 1915 წლის დროინდელ ფოტოსურათებს. მთელი ქვეყნის მასშტაბით ეწყობა საპროტესტო აქციები, რომლებზეც დემონსტრანტები პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანს ინერტულობაში ადანაშაულებენ და აცხადებენ, რომ მან „სამშობლო გაყიდა, ხალხს უღალატა“.

დღევანდელი სიტუაციის უკეთ გასაცნობიერებლად და გასაგებად თვალი გადავავლოთ პროცესებს, რომლებიც სომხეთში ბოლო წლებში მიმდინარეობდა.

ნიკოლ ფაშინიანი, როცა ხელისუფლებაში მოვიდა, თავდაპირველად იმედს უნერგავდა სომხებს და მათ იმ პრობლემების რაციონალურ მოგვარებას პირდებოდა, რომლებსაც წლების განმავლობაში საზოგადოებაში ღრმად ჰქონდათ ფესვები გადგმული. იგი ყოველნაირად ცდილობდა ბალანსის პოვნას რუსეთსა და დასავლეთს შორის, მაგრამ შეცდა და შედეგად დისბალანსი  მიიღო. სწორედ ამ საგარეოპოლიტიკურმა დისბალანსმა გამოიწვია სომხეთის დამარცხება მთიან ყარაბაღში, 2020 წლის სემოდგომაზე მომხდარ ომში. მოსკოვი ერევანს ჯერ აფრთხილებდა, შემდეგ კი „ჭკუა ასწავლა“ - ხელში აზერბაიჯანის პრეზიდენტს ილჰამ ალიევს შეატოვა, რომელიც თურქეთის მხარდაჭერით სარგებლობდა.

ნიკოლ ფაშინიანი თავის განზრახვების სესრულებას მტკიცედ ცდილობდა - სურდა, რომ სომხეთი ტრადიციული ისტორიული გადმონაშთებისაგან გატავისუფლებულიყო, რომლებიტაც სომხური საზოგადოება დიდი ხნის განმავლობაში იყო შებოჭილი. იგი თურქეთსაც კი ეწვია, პრეზიდენტ რეჯეფ ერდოღანის ინაუგურაციის დროს - ქვეყანას, რომელიც „სომხეთის მარადიულ მტრად“ ითვლება. იმავდროულად იგი ეძებდა ალტერნატიულ ალიანსებს, რუსეთის ჩასანაცვლებლად, ამ მიზნით თანხმობა განაცხადა აშშ-სთან ერთობლივ სამხედრო წრთვნებში მონაწილეობაზეც, რაც ადრე არასოდეს არ მომხდარა.

ილჰამ ალიევმა, რომელმაც იგრძნო მისთვის სასიკეთო შესაძლებლობა სომხეთში მიმდინარე შიდა რყევებისა და რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე, სწრაფად და ეფექტურად განახორციელა მთიანი ყარაბაღის გაკონტროლება და ადგილობრივი სეპარატისტული ხელისუფლების დემონტაჟი მოახდინა.

ბევრმა საეჭვოდ ჩათვალა ნიკოლ ფაშინიანის სტრატეგიული კურსი რეგიონში, აშშ-ისა და საფრანგეთის იმედით, მთავარი მოთამაშეების უგულვებელყოფისა და მათი ჩანაცვლების შესახებ. ასევე შეცდომად იქნა მიჩნეული (თითქოსდა „გამოუცდელობის გამო“) ის ნაბიჯი, რომ მან უკრაინასთან დასაახლოებლად გარკვეული ანტირუსული დემარში განახორციელა - ცოლი კიევში გაგზავნა, რომელმაც უკრაინას ჰუმანიტარული დახმარების გაწევა აღუთქვა. 

მაგრამ აქ ყურადღება უნდა მივაქციოთ ერთ გარემოებას: 30 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მთიან ყარაბაღში მოქმედი ხელისუფლება სომხეთისათვის ე.წ. „სიღრმითი სახელმწიფოს“ როლს ასრულებდა, ანუ ისეთ როლს, რომელზეც სომხეთი იძულებული ხდებოდა დამოკიდებული ყოფილიყო. ერევანში არჩეული ყოველი ხელისუფლება ვალდებული იყო მთიანი ყარაბაღის ინტერესები დაეცვა. მემკვიდრეობითი სტატუს-ქვო შენარჩუნებული იყო როგორც რუსეთის, ასევე გარკვეულწილად, სომხური დიასპორის დახმარებით. ნიკოლ ფაშინიანმა კი ამ მემკვიდრეობითი ჯაჭვის გაწყვეტა განიზრახა - შეეცადა რუსეთი ჩაენაცვლებინა. იგი თავის გეგმას წარმატებით ასრულებს: უკრაინასთან კავშირებს იწყებს, საერთაშორისო სასამართლოს რომის სტატუტს უერთდება, რომელიც ვლადიმერ პუტინს დაპატიმრებით ემუქრება...

ნიკოლ ფაშინიანი უჭკუო არ არის - მაგალითად, „ზანგეზურის დერეფანთან“ მიმართებით. მართალია, მის შექმნას სომეხი ნაციონალისტები ეწინააღმდეგებიან, მაგრამ პრემიერ-მინისტრმა იცის, თუ რა პოზტიურ შედეგს მოუტანს ღარიბ სომხეთს თურქეთთან ვაჭრობა - დერეფნის გახსნა ერევნისათვის „მაშველი რგოლის“ როლს შეასრულებს. ამჟამად თურქეთში ასი ათასზე მეტი სომეხი მუშაობს, რის შედეგადაც ისინი სომხეტში დარჩენილ თავიანთ ოჯახებს ეხმარებიან. სომხეთი თუ საზღვრებს გახსნის (კაცმა რომ თქვას, ჩვენი მეზობლის მოსახლეობა ერთი საშუალო თურქული ქალაქის მოსახლეობის ტოლფასია), მისი ეკონომიკური განვიტარება მნიშვნელოვნად დაჩქარდება.

რა თქმა უნდა, ნიკოლ ფაშინიანმა ზანგეზურთან დაკავშირებით გადაწყვეტილების მიღება უნდა დააჩქაროს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, როგორც პრეზიდენტმა რეჯეფ ერდოღანმა განაცხადა, მას გზა ირანისაკენ რჩება.

თუ ნიკოლ ფაშინიანი სომხეთისათვის საზღვრების გახსნას და თურქეთთან ვაჭრობის გაფართოებას ვერ შეძლებს, მისი პოლიტიკური პერსპექტივა კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება -არ არის გამორიცხული ისევ ვადამდელი არჩევნები ჩატარდეს.

წყარო: https://www.dailysabah.com/opinion/columns/armenias-sole-exit-route-is-through-turkiye

 

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати