USD 2.7109
EUR 3.1197
RUB 3.3417
თბილისი
«Sabah» (თურქეთი): „ერთი ნაბიჯი მესამე მსოფლიო ომამდე? დასავლეთს მშვიდობა კი არა, რუსეთთან ომი სურს“
თარიღი:  518

თურქული გაზეთი „საბაჰი“ (Sabah) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ერთი ნაბიჯი მესამე მსოფლიო ომამდე? დასავლეთს მშვიდობა კი არა, რუსეთთან ომი სურს“ (ავტორი - ბურხანეთინ დურანი), რომელშიც ევროპაში ომისა და უსაფრთხოების პრობლემებს ეხება, საფრანგეთის პრეზიდენტის ემანუელ მაკრონის ანტირუსული განცხადებების საფუძველზე.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

„ერთი ნაბიჯი სრულმასშტაბიან მესამე მსოფლიო ომამდე“ - ასეთი გამოთქმა გამოიყენა ვლადიმერ პუტინმა თავის პირველ ინტერვიუში საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, როცა ჟურნალისტმა ჰკითხა - „იქნება თუ არა კონფლიქტი რუსეთსა და ნატოს შორისო“. პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ თანამედროვე მსოფლიოში შესაძლებელია ყველაფერი მოხდეს, „თუმცა საეჭვოა ვინმე იყოს დაინტერესებული ბირთვული კონფრონტაციის გაჩაღებაში“. უფრო ადრე ვლადიმერ პუტინმა განაცხადა, რომ რუსეთი ტექნიკურად მზად არის ბირთვული ომისათვის“.

უკრაინის ომის განმავლობაში რუსეთის მეთაური პერიოდულად აფრთხილებს დასავლეთს, რომ სიტუაცია ბირთვულ ესკალაციამდე არ მიიყვანოს. მან შემთხვევით არ უთქვამს ფრაზა - „ერთი ნაბიჯი მესამე მსოფლიო ომამდე“.

საფრანგეთის პრეზიდენტი 26 თებერვალს დაიქადნა, რომ „არ არის გამორიცხული უკრაინაში დასავლეთის სამხედრო ძალები გავგზავნოთო“. მიუხედავად იმისა, რომ ნატომ, აშშ-მა, გერმანიამ, დიდმა ბრიტანეთმა და იტალიამ მხარი არ დაუჭირეს ამ იდეას, ფრანგი პრეზიდენტი მაინც აგრძელებს თავის გამოსვლებს რუსეთის წინააღმდეგ. ერთ-ერთი მისი ბოლო თეზისები ასეთია: „თუ რუსეთის არმია კიევის ან ოდესის მიმართულებით დაიძრება, საფრანგეთის არმიას პირდაპირი ჩარევა მოუწევს“, „რუსეთი ჩვენი მოწინააღმდეგეა“, „სანამ ყირიმი ისევ უკრაინას არ დაუბრუნდება, მანამ მყარი მშვიდობა შეუძლებელია“. ემანუელ მაკრონმა ორი დღის წინათ, როცა ბერლინში ვიზიტით იმყოფებოდა, პარიზში დაბრუნებისას ჟურნალისტებტან ასე განაცხადა: „შესაძლებელია, განსაზღვრულ მომენტში ჩვენ სახლემეთო ოპეარციის განხორციელება დაგვჭირდეს რუსეთის არმიის წინააღმდეგ. მე ეს არ მსურს და ამას არ მივესალმები, მაგრამ თუ იძულებული გავხდებით, ჩვენ ამას გავაკეთებთ. სწორედ ამით გამოიხატება საფრანგეთის ძალა“. შემდეგ მან დაამატა: „ჩვენ საკუთარი თავი არ უნდა დავაშინოთ. რუსეთი ძლიერი სახელმწიფო არ არის, ის საშუალო ქვეყანაა, რომელსაც ბირთვული იარაღი აქვს“.

ემანუელ მაკრონისა და ვლადიმერ პუტინის შეხლა-შემოხლა აჩვენებს, რომ უკრაინის ომმა კარდინალურად შეცვალა წარმოდგენები ევროპის უსაფრთხოებაზე. უკრაინის კრიზისის შედეგად უსაფრთხოების კონცეფციამ, რომელიც ორიენტირებული იყო მშვიდობის შენარჩუნებაზე და ეკონომიკურ მიდგომებზე (რუსეთიდან ენერგორესურსების იმპორტზე), არ გაანართლა. ახლა ევროპამ თავისი უსაფრთხოებისა და ენერგეტიკის რესტრუქტურიზება უნდა მოახდინოს.

მართალია, ვლადიმერ პუტინი პირიქით ამტკიცებს, მაგრამ ბევრ ევროპულ ქვეყანაში დომინირებს თვალსაზრისი, რომლის თანახმად, რუსეთი არ გაჩერდება და უკრაინაზე და სხვა ქვეყნებსაც დაემუქრებაო. ამ მიზეზით ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები, უპირველესად კი გერმანია, აუცილებლად თვლის თავდაცვისაათვის ხარჯების გადიდებას.

ამასობაში კი იმის ალბათობა, რომ დონალდ ტრამპი კვლავ იქნება არჩეული აშშ-ის პრეზიდენტად 2024 წლის ნოემბერში - ევროპისათვის კოშმარულ სცენარს წარმოადგენს. ყოფილი პრეზიდენტი თავისი მმართველობის პირველი ვადის დროს თვლიდა, რომ ნატო მოძველდა. იგი თავს ვერ იკავებს მუქარებისაგან დღევანდელ წინასაარჩევნო კამპანიის დროსაც და ამერიკელ ამომრჩევლებს პირდება, რომ თუ ნატოს წევრები სამხედრო ხარჯებს მთლიანი შიდა პროდუქტის 2%-ით არ გაზრდიან, იგი რუსეთს წააქეზებს, რომ ასეთ ურჩ და ჯიუტ ნატოს წევრ ქვეყნებს თავს დაესხას. შესაბამისად, ემანუელ მაკრონის განცხადების უკან დგას ის განზრახვა, რომ მან თავისი ქვეყანა ევროპის დაცვის ავანგარდში ჩააყენოს და მოკავშირეების ნდობა განიმტკიცოს. ბუნებრივია, მან რუსეთს საფრანგეთის ბირთვული იარაღიც შეახსენა. ფრანგი პრეზიდენტი დარწმუნებულია, რომ რუსეთმა უკრაინასთან ომი არ უნდა მოიგოს, თორემ წინააღმდეგ შემთხვევაში, ევროკავშირის ავტორიტეტი ნულამდე დაეცემა.

და მაინც, დასავლეთის მიერ უკრაინისთვის გაწეული სამხედრო დახმარებისა და ანტირუსული სანქციების მიუხედავად, რუსეთი შორს დგას „სტრატეგიული დამარცხებისგან“, რაც დასავლეთს ასე სწყურია. რუსეთის ეკონომიკა ფეხზე დგას და არ დაცემულა, ხოლო თუ ნატო უკრაინას ახალ და უფრო ძლიერ იარაღს გადასცემს, ან თავის ჯარს გაგზავნის საომრად, მაშინ რუსეთისა და ნატოს შეტაკების ალბათობა, ანუ „ერთი ნაბიჯი მესამე მსოფლიო ომამდე“, მართლაც გაიზრდება.

ვლადიმერ პუტინისა და ემანუელ მაკრონის პოლემიკაში ასევე ნახსენებია მშვიდობის დამყარების ვარაუდი. მაკრონი ამტკიცებს, რომ შესთავაზებს რუსეთს ცეცხლის შეწყვეტას 2024 წლის პარიზის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების პერიოდში. თავის მხრივ პუტინი, რომელიც ადრეც ლაპარაკობდა მშვიდობის დამყარებაზე, მაკრონის სცენარს სკეპტიკურად უყურებს და ხაზს უსვამს, რომ იგი ისეთი სამშვიდობო მოლაპარაკების მომხრეა, რომლის დროსაც საომარი მოქმედებების პაუზა უკრაინის გადაიარაღებისათვის არ უნდა იქნეს გამოყენებული. 

სანამ ორ ლიდერს შორის დავა-კამათი გრძელდება, მსოფლიოს საზოგადოების შეშფოთება, გამოწვეული ბირთვულ ომზე ხშირი საუბრებით, შენარჩუნდება. საფრანგეთს თავისი რევანშისტული ინტერესები აქვს: პარიზი, რომელსაც აფრიკის ბევრი ქვეყნიდან გასვლა მოუწია რუსული გავლენის გაძლიერების გამო, ცდილობს, რომ ევროპა აიყოლიოს და ერთიანი ანტირუსული პოლიტიკური პოზიციის ჩამოყალიბებამდე მიიყვანოს, მაგრამ ეს ძალიან რთულ ამოცანას წარმოადგენს. რუსეთთან ომის ალბათობა ევროპის სახელმწიფოებს აშინებთ. აქედან გამომდინარე, სანამ აშშ-ში საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგი არ იქნება, მანამ უკრაინაში ზავი ნაკლებად სავარაუდოა.

წყარო: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/duran/2024/03/19/ucuncu-dunya-savasina-bir-adim-mi

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.