სამეცნიერო გამოცდილება აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის დედამიწის ატმოსფეროს ლაბორატორიაში მივიღე. 2015 წელს სადოქტორო პროგრამაზე წამოსვლა გადავწყვიტე, გერმანიაში, როსტოკის უნივერსიტეტის და დაბა კულუნგსბორნში ატმოსფეროს ფიზიკის ინსტიტუტის ბაზაზე. ჩვენი ინსტიტუტი დედამიწის ატმოსფეროს საშუალო სიმაღლეებზე (60-120 კმ დედამიწის ზედაპირიდან) იკვლევს, რაც მეზოსფერო-ქვედა თერმოსფეროს სახელითაა ცნობილი. ატმოსფეროს ეს არე გარდამავალია და საკვანძო როლი აქვს ატმოსფერულ პროცესებში. ატმოსფეროს სხვადასხვა ფენა ურთიერთკავშირშია ერთმანეთთან, რასაც ძირითადად ქვედა ატმოსფეროში წარმოქმნილი და მაღალ სიმაღლეებზე გამჭოლი ატმოსფერული ტალღები უზრუნველყოფს. მათ გადააქვთ ენერგია, რისი ზემოქმედებითაც გავლენას ახდენენ გარემოს დინამიკაზე, ტემპერატურულ რეჟიმზე, რისი შესწავლაც ატმოსფეროს ფიზიკის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია.
ტალღური პროცესების გავლენით ატმოსფერო ყველაზე ცივი ადგილია დედამიწაზე. პოლარულ განედებზე ტემპერატურა შეიძლება -140 ცელსიუსის გრადუსს ჩამოსცილდეს. ექსტრემალურად დაბალი ტემპერატურა და იქ არსებული წყლის ორთქლი კი, ყველაზე მაღალ, მოელვარე, ვერცხლისფერ ღრუბლებს (Noctilucent clouds) ქმნის. ამ ღრუბლებს ნორვეგიის ჩრდილოეთით მდებარე ერთ-ერთი მძლავრი რადარის საშუალებით ვაკვირდებით. ღრუბლის შემადგენელი ყინულის ნაწილაკების დამუხტვის შემდეგ, ეს გარემო რადიოტალღების გაბნევის წყარო ხდება, რომლის შედეგიც ცნობილია, როგორც პოლარული მეზოსფეროს ზაფხულის ექო (PMSE). დროსა და სივრცეში მაღალი გარჩევის თითქმის უწყვეტი დაკვირვების მასალა საშუალებას გვაძლევს, შევისწავლოთ იქ მიმდინარე მოვლენები.
ჩემი ამოცანაა რადარის მონაცემებზე დაყრდნობით ატმოსფეროს ტურბულენტური პროცესების შესწავლა. ტურბულენტური პროცესების ცოდნა მნიშვნელოვანია ყველგან, სადაც სითხის თუ აირის ნაკადები გვხვდება, მათ შორის ატმოსფეროში. ეს ცოდნა გვეხმარება, ატმოსფერულ პროცესებზე და რაც მთავარია, მის სხვადასხვა სიმაღლეებს შორის ურთიერთკავშირების გამომწვევ მექანიზმებზე უფრო დეტალური წარმოდგენა გვქონდეს. წინა პროექტი, რომლის დროსაც გამოვიკვლიე აღნიშნული რადარის საშუალებით ატმოსფეროში ვერტიკალური, აღმავალი ნაკადის შესწავლის შესაძლებლობა, ცოტა ხნის წინ გამოქვეყნდა წამყვან სამეცნიერო ჟურნალში. ეს საკითხი ოცდაათ წელზე მეტია პრობლემა იყო თეორიული გათვლების და ექსპერიმენტული გაზომვების წინააღმდეგობრივი შედეგების გამო. ჩვენი კვლევით დავადგინეთ შეუსაბამობის მიზეზები და რიგ შემთხვევაში, ზუსტი შეფასების შესაძლებელი არეები. ატმოსფეროს მასების ვერტიკალური წანაცვლების კლიმატოლოგიის შესწავლა მნიშვნელოვანია, რამდენადაც ასეთი გადაადგილება მკვეთრ გავლენას ახდენს აირის ტემპერატურის ცვლილებაზე.
სამომავლოდ, მსურს საქართველოში ატმოსფეროს რადარულ კვლევებს ჩავუყარო საფუძველი. ეს, პირველ რიგში, ხელს შეუწყობს ფუნდამენტური სამეცნიერო ამოცანების გადაჭრას, რაც უნიკალური იქნება ჩვენი ქვეყნისთვის და რეგიონისთვის. თუმცა, თანამედროვე სამეცნიერო ხელსაწყოების გამოყენება და განვითარება ელექტროსაინჟინრო, საინფორმაციო ტექნოლოგიების, მონაცემთა დამუშავების ახალი ალგორითმების შექმნის, თუ სხვა თანმდევი მიმართულებით გამოცდილებასაც იწვევს. მართალია, სამეცნიერო კვლევის მთავარი მიზანი ახალი ცოდნის შექმნაა, თუმცა ამ გზაზე მიღებული გამოცდილება ხშირად ინდუსტრიის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი ხელშემწყობია. ვფიქრობ, ეს რომ შესრულდეს, მნიშვნელოვანია, მეცნიერებს განვითარების მიზნები ცხადად გვქონდეს ჩამოყალიბებული. ჩემი აზრით, ჩვენი შესაძლებლობის ქვეყნისთვის მეცნიერება განათლების პროცესის აუცილებელი და მნიშვნელოვანი შემადგენელი ნაწილი უნდა იყოს.
