,
17 წლის ვიყავი როდესაც ამერიკაში high school-ში გაცვლითი პროგრამით ჩამოვედი. ახლაც მახსოვს ის მომენტი, როცა “გამარჯვებულთა” სიაში ჩემი სახელი ამოვიკითხე. ჩემთვის ეს პირველი სერიოზული გამარჯვება იყო და მაშინდელი ემოცია დღემდე გამომყვა. მთელი ჩემი პროფესიული კარიერა და პირადი ცხოვრება ამ წარმატების შეგრძნების ძიებაზე აეწყო.
განათლების სექტორში მუშაობა სწორედ მაშინ გადავწყვიტე. ბუნებით რეფორმატორი ვარ. თუ რაიმე არ მომწონს, პასუხისმგებლობას ვგრძნობ, რომ თავად შევცვალო. მჯეროდა, რომ საქართველოშიც შეიძლება ყოფილიყო უკეთესი განათლების სისტემა და მაბედნიერებდა ფიქრი იმაზე, რომ მე მივიღებდი მასში მონაწილეობას. თბილისში დაბრუნების შემდეგ ბაკალავრიატი Public Policy-ში გავაკეთე.
შემდეგ აშშ განვითარების სააგენტოს (USAID) პროექტებზე ვიმუშავე განათლების მიმართულებით, საქართველოს სხვა და სხვა რეგიონში მცხოვრებ ახალგაზრდულ ჯგუფებთან. ასე დაიბადა ათასწლეულის ინოვაციის კონკურსი (Millenium Inovation Award, MIA), რომლის საშუალებითაც რამდენიმე ქართველი სკოლის მოსწავლე ჩავიდა ამერიკაში (მათ შორის სტენფორდის უნივერსიტეტის საზაფხულო ბანაკში- iD Tech Capm და NASA-ს კონფერენციაზე). მივხვდი, რომ პროფესიული განვითარებისთვის საჭირო იყო ამერიკულ უნივერსიტეტში მაგისტრატურის გავლა.
სწავლა განვაგრძე Muskie Fellowship program, Masters in Education Policy, რომელმაც ბევრი ახალი შესაძლებლობა მომიტანა. უკვე მქონდა საჯარო სექტორში მუშაობის გამოცდილებაც, კახა ბენდუქიძესთან რეფორმების აპარატში. გამოცდილების დაგროვებასთან ერთად ჩემი ხედვაც შეიცვალა: მანამდე მჯეროდა, რომ განათლების პოლიტიკის ცვლილება სისტემის ცვლილების მთავარი ფაქტორი იყო. შემდეგ დავინახე, რომ სწორი პოლიტიკა გრძელვადიანი კურსია, თუმცა სწრაფი ცვლილებებია საჭირო, რაც მხოლოდ ტექნოლოგიით არის შესაძლებელი. „ტექნოლოგიების მექა“ კი სილიკონის ველია და სწორედ ასე დაიგეგმა ცხოვრების ახალი ეტაპი.
მთავარი იყო მეპოვა ის პრობლემა, რომლის გადაჭრაზეც დიდი ინტერესით ვიმუშავებდი. ჩემს თავს დავუსვი შეკითხვა - მთელი პროფესიული გამოცდილებიდან, რისი კეთება მაბედნიერებდა ყველაზე მეტად? ასე შეიქმნა Supergenia - პლატფორმა ნიჭიერი ბავშვების აღმოსაჩენად მსოფლიოს მასშტაბით. Supergenia არის გზავნილი მსოფლიოსთვის, რომ განვითარების ბარიერები არ უნდა არსებობდეს - ყველა ბავშვს აქვს ნიჭი, არ აქვს მნიშვნელობა თუ სად ცხოვრობს ის - ნიჭი დროულად უნდა იქნას აღმოჩენილი და განვითარებული. ამერიკულ სტარტაპში მუშაობამ დამანახა, რომ ჩემი ხასიათი ზუსტად შეესაბამება სტარტაპის სწრაფ, რისკიან და თავისუფალ დინამიკას. ჩემი ცხოვრების მთავარი გამოწვევაა, შევქმნა პლატფორმა, სადაც სკოლა, მწვრთნელი თუ მასპინძელი ოჯახი ადვილად იპოვის ნიჭიერ ბავშვს და მისცემს მას საჭირო განათლებას და გამოცდილებას. ახალგაზრდა თაობას ვურჩევ, რომ ადრევე დაგეგმონ კარიერული გზა - დრო არის მთავარი. როგორც ამბობენ “Early is ontime. Being on time- is late. ”, დაასწარი მოვლენებს, დაინახე და გაიაზრე შენი გზა ადრე, რომ სწორ დროს-სწორ ადგილას აღმოჩნდე - დანარჩენი თავისით მოხდება.
ამერიკის განათლების სისტემა, ისევე როგორც ნებისმიერი ქვეყნის სისტემა, სრულყოფილი არ არის, მაგრამ მთვარი რაც აქ მომწონს არის - აქცენტი დამოუკიდებლობაზე. სისტემა ცდილობს, ჩამოგაყალიბოს infinite learner-ად (ადამიანად რომელიც მუდმივად ვითარდება, სწავლობს). ამ საუკუნეში, როცა არსებობს ხანის აკადემია (Khan Academy) და MIT Open Course Ware (https://ocw.mit.edu) - თავს ვერ გაიმართლებ, რომ წვდომა არ გქონდა რესურსებზე. მასწავლებლის მთავარი მიზანი კი არის გააღვიძოს სწავლის ინტერესი, მოგცეს ხედვა თუ საით შეიძლება წახვიდე და შენივე შესაძლებლობები დაგანახოს. ამერიკელი მასწავლებლები (ძირითადად) ახერხებენ სტუდენტში ამ ინტერესის, “ნაღმის გააქტიურებას”, რაც შედეგად გვაძლევს დამოუკიდებელ, ცოდნის მაძიებელ ადამიანებს.
დღევანდელმა მოსწავლემ და მასწავლებელმაც უნდა გააცნობიერონ, რომ ყველაფერი, რაც დღეს ვიცით ან ვსწავლობთ - ხვალ შეიძლება არ იყოს საკმარისი. მსოფლიო ძალიან სწრაფად იცვლება. მთავარია, ამ დინებას არ ჩამორჩე, ადევნო თვალი საით მიდის მსოფლიო და თავად ეძებო ახალი ცოდნის წყაროები
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
