USD 2.7374
EUR 2.9058
RUB 2.7753
თბილისი
«BBC» (დიდი ბრიტანეთი): „მარკო რუბიო და მაიკლ უოლტცი: ვინ იქნება დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის დროს საგარეო პოლიტიკით დაკავებული და ვინ რას ამბობდა რუსეთ-უკრაინის ომის შესახებ“
თარიღი:  116

ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანია „ბიბისი“ (BBC) ყურადღებას უთმობს აშშ-ის ახალი ადმინისტრაციის ჩამოყალიბების პროცესს და აქვეყნებს სტატიას სათაურით „მარკო რუბიო და მაიკლ უოლტცი: ვინ იქნება დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის დროს საგარეო პოლიტიკით დაკავებული და ვინ რას ამბობდა რუსეთ-უკრაინის ომის შესახებ“ (ავტორი - სარა სმიტი, კორესპონდენტი ჩრდილოეთ ამერიკაში).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

აშშ-ის არჩეულმა პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა სახელმწიფო მდივნის პოსტზე შეიძლება კონგრესის სენატის წევრი ფლორიდის შტატიდან მარკო რუბიო დანიშნოს, ხოლო მრჩევლად ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში - კონგრესის წარმომადგენელთა პალატის წევრი ასევე ფლორიდის შტატიდან - მაიკლ უოლტცი, - აღნიშნავენ ამერიკული მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები.

გაზეთები „ნიუ-იორკ თაიმსი“ (The New York Times) და „უოლ სთრით ჯორნელი“ (The Wall Street Journal), აგრეთვე ტელეკომპანიები „სი-ბი-ესი“ (CBS) და „სი-ენ-ენი“ (CNN) საკუთარ წყაროებზე დაყრდნობით იტყობინებიან, რომ აშშ-ის სახელმწფო მდივანი შეიძლება მარკ რუბიო გახდეს. ჟურნალისტთა ცნობით, გადაწყვეტილება ჯერ კიდევ არ არის მიღებული, მაგრამ მარკ რუბიოს გვარ-სახელი ბოლო დღეებში რესპუბლიკელებს შორის სულ უფრო ხშირად ჟღერს, როცა საუბარი ეხება ამერიკული ფედერალური დიპლომატიური უწყების ხელმძღვანელის პოსტზე დასანიშნ კანდიდატებს.

როგორც ამერიკული მასმედია წერდა, დონალდ ტრამპი მარკ რუბიოს წინასაარჩევნო კამპანიის დაწყების მომენტში ვიცე-პრეზიდენტის პოსტზე დასანიშნ ერთ-ერთ კანდიდატად განიხილავდა, მაგრამ საბოლოო ჯამში იგი ჯეიმს დევიდ ვენსის კანდიდატურაზე შეჩერდა.

რუბიო-ტრამპი: მეგობრობა ლანძღვის შემდეგ

„55 წლის მარკ რუბიოს დანიშვნა, თუ მართლაც განხორციელდება, ძალიან საკვირველი შემობრუნება იქნება მის ურთიერთობებში დონალდ ტრამპთან“, - აღნიშნავს ფრანგული სააგენტო „ფრანს-პრესი“ (AFP). 2016 წელს, როცა ორივე პოლიტიკოსი პრეზიდენტობის კანდიდატის ნომინაციისათვის იბრძოდნენ რესპუბლიკური პარტიისაგან, მარკ რუბიო დონალდ ტრამპს „გაიძვერას“, „ყალთაბანდს“ და „თაღლითს“ უწოდებდა და მოიხსენიებდა „ყველაზე ვულგარულ ადამიანად“, რომელსაც ოდესმე პრეტენზია ჰქონდა პრეზიდენტის პოსტზე“ აშშ-ის ისტორიაში. დონალდ ტრამპი კი, თავის მხრივ, მარკო რუბიოს „პაწია მარკოს“ ეძახდა და დასცინოდა მის სატელევიზიო გამოსვლებს.

მარკო რუბიო ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე მეომრულად განწყობილ კანდიდატად სახელმწიფო მდივნის პოსტზე და მოსალოდნელია, რომ იგი დაუნდობელი იქნება „ამერიკის მტრების“ მიმართ - ჩინეთის, ირანისა და კუბის ჩათვლით. გარდა ამისა, მარკო რუბიო მომხრეა დონალდ ტრამპის იზოლაციონისტური საგარეოპოლიტიკური კურსისა დევიზით „ამერიკა უპირველეს ყოვლისა“, რომელიც მიმართულია აშშ-ის მხრიდან უცხოურ კონფლიქტებში მონაწილეობის თავშეკავებისაკენ.

როგორც „ნიუ-იორკ თაიმსი“ წერს, ამას წინათ მარკო რუბიომ რუსეთ-უკრაინის ომის შესახებ დონალდ ტრამპის პოზიცია გაიმეორა და განაცხადა, რომ კონფლიქტი ჩიხში შევიდა და მისი დასრულების დრო დადგა.

მაიკლ უოლტცი: „ჩინეთი აშშ-ის მტერია“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი” (The Washington Post) და ტელეარხი „სი-ბი-ეს ნიუსი“ (CBS News), აგრეთვე ბრიტანული „როიტერი“ (Reuters) იტყობინებიან, რომ დონალდ ტრამპმა ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში მრჩევლის პოსტის დაკავება შესთავაზა კონგრესმენს, წარმომადგენელთა პალატის რესპუბლიკელ წევრს ფლორიდის შტატიდან (სადაც დონალდ ტრამპს თავისი ვილა აქვს), ეროვნული გვარდიის გადამდგარ პოლკოვნიკს მაიკლ უოლტცს. ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციაში დღეს ამ პოსტზე ჯეიკ სელივანი მუშაობს.

50 წლის მაიკლი ავღანეთის ომის ვეტერანია და დონალდ ტრამპის დიდი ხნის მხარდამჭერი. იგი მთლიანად იზიარებს არჩეული პრეზიდენტის პოზიციებს მიგრაციასთან და უკრაინასთან მიმართებით. მაიკლ უოლტცის აზრით, აშშ უკრაინას უნდა დაეხმაროს, მაგრამ უმკაცრესი კონტროლით, რათა ამერიკელი გადასახადის გადამხდელთა ფული მხოლოდ სასარგებლო საქმეს მოხმარდეს.

გარდა ამისა, მაიკლ უოლტცი ცნობილია როგორც ჩინეთის საგარეო პოლიტიკის მძაფრი კრიტიკოსი. კერძოდ, იგი გამოვიდა კანონპროექტის ინიციატორად, რომლის თანახმად, აშშ-ის დამოკიდებულება ჩინურ კრიტიკურ მინერალებზე (იშვიათ წიაღისეულ ლითონებზე) უნდა შემცირდეს.

საერთოდ, ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში აშშ-ის პრეზიდენტის მრჩევლის თანამდებობა ისტორიულად ძალიან გავლენიანია. ეს არის ერთ-ერთი იმ თანამდებობათაგანი, რომელიც პრეზიდენტის პირდაპირ დაქვემდებარებაში შედის და არ საჭიროებს სენატისაგან დამტკიცებას. გასულ კვირას მაიკლ უოლტცი კონგრესში ხელახლა იქნა არჩეული და ამიტომ მას, თეთრ სახლში მუშაობის დაწყებისათვის, კონგრესის (სენატის) წევრობის დატოვება მოუწევს.

რუბიო და უოლტცი ნატოზე და რუსეთ-უკრაინის ომზე

მაიკლ უოლტცი ამბობს, რომ მისი შეხედულებები რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართ დროთა განმავლობაში შეიცვალა. 2022 წელს, როცა რუსეთი უკრაინას თავს დაესხა, იგი ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციას მოუწოდებდა, რომ უკრაინისათვის რაც შეიძლება მეტი იარაღი მიეცა რუსული აგრესიის შესაკავებლად. მაგრამ ტელეარხ „ფოქს ნიუსის“ ეთერში გამოსვლისას, გასულ კვირაში, მან გააკრიტიკა კიევისათვის ჯო ბაიდენის ამინისტრაციის მიერ გაწეული დახმარება და მიანიშნა, რომ ომი დიდი ხანია უკვე გრძელდება, დიდ მსხვერპლს და ნგრევას იწვევს, ამიტომ დროა რამენაირი სახით დასრულდეს.

ერთ-ერთ პარტიულ ღონისძიებაზე, რომელიც ოქტომბერში გაიმართა, მაიკლ უოლტცმა თქვა, რომ უკრაინის ბედში აშშ-ის როლი გადახედვას საჭიროებს და ამას, არჩევნებში გამარჯვების შემთხვევაში, რესპუბლიკელები აუცილებლად განახორციელებენ. „უნდა გაანალიზდეს, რამდენად არის აშშ-ის ინტერესებში უკრაინისადმი დახმარება. ვფიქრობ, რომ ჩვენ ამ ომში დიდ დროს, რესურსებს და ფულს ვხარჯავთ, რომელიც ჩვენ წყნარი ოკეანის რეგიონში ძალიან გვჭირდება“, -  თქვა სენატორმა რამდენიმე კვირის წინ, - „ჯო ბაიდენს კარტ-ბლანში აქვს, მაგრამ სტრატეგია არ უვარგა. უკრაინისათვის უვადოდ იარაღის მიწოდება მცდარი პოლიტიკაა“, - აღნიშნა მან.

მაიკლ უოლტცი მხარს უჭერს დონალდ ტრამპის პოზიციას ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსთან მიმართებით ხარჯების საკითხში და ხაზს უსვამს, რომ ნატოს წევრებმა სამხედრო ბიუჯეტი აუცილებლად უნდა გაზარდონ, მეტი იარაღი უნდა აწარმოონ, არ უნდა იყვნენ მთლიანად აშშ-ის იმედზე და საბოლოო ჯამში, საკუთარი თავი იარაღით დიდწილად თვითონ უნდა უზრუნველყონ. მაგრამ იმავდროულად მაიკლ უოლტცს, დონალდ ტრამპისაგან განსხვავებით, ნატოდან აშშ-ის გასვლა მას დაუშვებლად მიაჩნია: „ამ საკითხის წინა პლანზე წამოწევა არ უნდა ხდებოდეს. შეიძლება რაღაც საკითხები სადაო იყოს, მაგრამ ყველანაირი უთანხმოების მიუხედავად, ჩვენ მოკავშირეებად და მეგობრებად უნდა დავრჩეთ“.

აღსანიშნავია, რომ მარკო რუბიო იყო ერთ-ერთი რესპუბლიკელი მათგან, რომლებმაც მხარი არ დაუჭირეს უკრაინისათვის წლის დასაწყისში 62 მილიარდი დოლარის გამოყოფას. პაკეტი, როგორც ცნობილია, დიდი დაგვიანებით იქნა მიღებული - აპრილში.

ერთ-ერთ ინტერვიუში ფლორიდელმა სენატორმა განაცხადა, რომ უკრაინა და რუსეთი სამშვიდობო მოლაპარაკების მაგიდას უნდა მიუსხდნენ და ომი შეწყვიტონ. ამასთან კიევი არ უნდა ჩაიციკლოს იმ ტერიტორიების დაბრუნებაზე, რომლებიც რუსეთს აქვს ოკუპირებული, ყირიმის ჩათვლით: „მე რუსეთის მომხრე არ ვარ, მაგრამ, სამწუხაროდ, რეალობა ისეთია, რომ ომი უკრაინაში მოლაპარაკებით [და კომპრომისით] უნდა დასრულდეს“, - განაცხადა მარკო რუბიომ სექტემბერში.

-------------

შენიშვნა: დონალდ ტრამპის ახალი ადმინისტრაციის ჩამოყალიბების პროცესი 12 ნოემბერს კიდევ რამდენიმე საკადრო საკითხის შესახებ გახდა ცნობილი: არჩეულმა პრეზიდენტმა პენტაგონის მთავარი ბინადარის თანამდებობა - თავდაცვის მინისტრობა შესთავაზა აშშ-ის არმიის ვეტერანს, ტელეარხ „ფოქს ნიუსის“ წამყვანს პიტერ ჰეგსტესს, ხოლო მთავარი მზვერავის თანამდებობა - ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს (GIA) დირექტორობა -  ჯონ რეტკლიფს, რომელიც ადრე პროფილური უწყების - ეროვნული დაზვერვის ხელმძღვანელად მუშაობდა. ასევე დონალდ ტრამპმა ბიზნესმენებს ილონ მასკს და ვივეკი რავასვამს (იგი პრეზიდენტობის კანდიდატიც იყო და დროულად ჩამოშორდა რბოლას) მხარდაჭერა დაუფასა - ისინი ორივე ახალი ფედერალური უწყების - მთავრობის ეფექტურობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელის თანამდებობაზე წარადგინა.

წყაროები: https://www.bbc.com/russian/articles/cwyg1l3jy34o;  

https://www.bbc.com/russian/articles/cp9zkyr9n4vo

ანალიტიკა
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „ორნი თეთრ სახლში: თვითკმაყოფილი ჯო ბაიდენი - ერთადერთი დემოკრატი პრეზიდენტი, რომელმაც თავის დროზე რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი დაამარცხა“

ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ორნი თეთრ სახლში: ჯო ბაიდენის თვითკმაყოფილება - იგი ერთადერთი დემოკრატია, რომელმაც თავის დროზე რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი დაამარცხა“ (ავტორი - ტონი დაივერი), რომელშიც ორი ერთმანეთისადმი მტრულად განწყობილი პრეზიდენტის, თეთრი სახლის წარმავალი ბინადარისა და მომავალის გულთბილი შეხვედრაა გადმოცემული.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

 ხელი, რომელიც ჯერ კიდევ ოვალურ კაბინეტში მყოფმა ჯო ბაიდენმა გაუწოდა ოთხშაბათს, 13 ნოემბერს, თეთრი სახლის მომავალ ბინადარს დონალდ ტრამპს, არ იყო სავალდებულო, რომ მეგობრული ყოფილიყო. ბოლო თითქმის ექვსი წლის განმავლობაში, განსაკუთრებით წინასაარჩევნო კამპანიების დროს, ორივე ერთმანეთს ულმობლად ურტყამდა: დონალდ ტრამპი ჯო ბაიდენს „მძინარე ჯოს“ და „ნამდვილი საფრთხის განსახიერებას“ უწოდებდა, ჯო ბაიდენი კი, თავის მხრივ (ზოგჯერ კი პრესმდივნის პირით) აცხადებდა, რომ დონალდ ტრამპი ყველაფრით აკმაყოფილებს ფაშისტის სახელს.

თუმცა ჯო ბაიდენისათვის გარდამავალი ხელისუფლების პერიოდი (როცა ერთი მიდის და მეორე მოდის) ისეთ მომენტად იქცა, რომ მას შესაძლებლობა მიეცა მოხდენილად დახვედროდა ჯერ კიდევ სტუმრის სტატუსში მყოფ დონალდ ბაიდენს და ასევე მოხდენილად  დაშორებოდა. მან კამერების წინაშე ქვეყანას აცვენა, თუ როგორ შეიძლება ხელისუფლებიდან  წასვლა და ძალაუფლების მშვიდობიანი გადაცემა პოლიტიკურ მტრობაზე მაღლა დააყენო.

 უფლებამოსილების გადაცემა, რასაკვირველია, ჯო ბაიდენისათვის ერთგვარი თვითკმაყოფილების გრძნობით იყო მოცული, რადგან იგი ჯერ-ჯერობით ერთადერთ დემოკრატ პრეზიდენტს წარმოადგენს, რომელმაც ორ არჩევნებში ერთხელ მაინც შეძლო რესპუბლიკელი  ექს-პრეზიდენტის დამარცხება.

„ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ, რაც კი შეგვიძლია, რომ თქვენი განთავსება თეთრ სახლში სასიამოვნო იყოს“, - უთხრა ჯო ბაიდენმა დონალდ ტრამპს.

აღსანიშნავია, რომ „კოჭლ იხვს“ იისფერი ჰალსტუხი ეკეთა, რაც ორპარტიულობის ფერს შეესაბამება. მასპინძელმა სტუმრისადმი პატივისცემის ნიშნად ბუხარიც კი აანთო, რათა სიმბოლურად განეიტრალებულიყო ის მკვეთრი აცივება, რომელიც ამ კვირაში ვაშინგტონში მოხდა.

სცენა, რომელიც დამშვენებული იყო წითელი ვარდებით და რომელიც ბუხრის ცეცხლის ალისფერ ათინათს უთავსდებოდა, უფრო მეტად მოგვაგონებდა ორი მოხუცი მამაკაცის შეხვედრას, რომლებიც ერთმანეთს თავს გადახდილ ისტორიებს უზიარებენ, ვიდრე პოლიტიკური მოწინააღმდეგეების რანდევუს, რომლის დროსაც მსოფლიოს უძლიერესი სახელმწიფოს მეთაურის პოსტის გადაცემის დეტალები იხილებოდა.

დონალდ ტრამპისა და ჯო ბაიდენის უკან, კედელზე, აშშ-ის დამფუძნებელი მამების სურათები ეკიდა, მათ შორის კი, ცენტრალურ ადგილზე, ფრანკლინ დელანო რუზველტის ფოტო, რომელსაც ჯო ბაიდენს ხშირად ამსგავსებენ. ჯონ კენედისა და მარტინ ლუთერ კინგის ბიუსტები ორივე მხარის - დემოკრატებისა და რესპუბლიკელების მომხრე მასმედიის  კამერების ფოკუსში მოხვდნენ, რაც საკმაოდ ნიშანდობლივია.

ბევრი რამ შეიცვლა მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპმა 2021 წლის იანვარში თეთრი სახლის ოვალური კაბინეტი დატოვა.

არჩეული პრეზიდენტის შეხვედრა წარმავალ პრეზიდენტთან - ამერიკული პოლიტიკური ცხოვრების დიდი ხნის ტრადიციას წარმოადგენს. მაგრამ 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, რომელიც დონალდ ტრამპმა წააგო, მაგრამ დამარცხება არ აღიარა, ასეთი შეხვედრა არ გამართულა: დონალდ ტრამპმა უარი თქვა ჯო ბაიდენის მიწვევაზე თეთრ სახლში.

ამჯერად მისტერ დონალდ ტრამპი თავისი გამარჯვებით იმდენადვე დიდსულოვანი იყო, რამდენადაც ჯო ბაიდენი თავის დამარცხებაში: „პოლიტიკა მკაცრი რეალობაა და ბევრ შემთხვევაში ჩვენთვის მაინცდამაინც დიდად სასიამოვნო არ არის ხოლმე“, - ფილოსოფიურად შენიშნა დონალდ ტრამპმა და ამით ჯო ბაიდენს მიანიშნა ის, რომ ჯო ბაიდენი იძულებული გახდა საპრეზიდენტო რბოლაზე უარი ეთქვა და ასპარეზი კამალა ჰარისისათვის დაეთმო. გარდა ამისა, დონალდ ტრამპი საკმაოდ მწარედ აკრიტიკებდა ჯო ბაიდენს წინასაარცევნო კამპანიის დროს. „დღეს კი ყველაფერი მშვენივრად მიმდინარეობს და მე ამას ვაფასებ“, - დაამატა ახლად არცეულმა პრეზიდენტმა.

დონალდ ტრამპის ქცევაში აშკარად გამოსჭვიოდა ტრიუმფი, რომ იგი იმ კაბინეტს სამართლიანად დაუბრუნდა, რომლის დატოვება 2020 წლის არჩევნების შემდეგ იძულებით მოუწია.

„დონალდ ტრამპმა ჯო ბაიდენთან შეხვედრისას იგივე ძალაუფლებრივი ჟესტები გვაჩვენა, რომლის ნახვასაც მივეჩვიეთ“, - ამბობს დარენ სტენტონი, ქცევითი საკითხების ექსპერტი, - მან ჟესტი „შპილი“ აჩვენა (ორივე ხელის თითები ერთად, პირამიდული სახით, ზემოთ მიმართული), რაც ავტორიტარულ ჟესტს წარმოადგენს. ვინ ასე აკეთებს, იგი თავის მოქმედებაში დარწმუნებულია“.

„ჯო ბაიდენს კი ხელები მუხლებზე ჰქონდა დადებული - ასეთი თავისუფალი და დამაჯერებელი პოზა იმის მიმანიშნებელია, რომ იგი ჯერ კიდევ პრეზიდენტია და სიტუაციას აკონტროლებს. ვერ ვიტყვი, მან ეს გაუცნობიერებლად თუ შეგნებულად გააკეთა, მაგრამ ფაქტია, რომ ჯო ბაიდენი ცდილობს აჩვენოს, რომ მისი რეპუტაცია შელახული არ არის“, - აღნიშნავს დარენ სტემტონი.

ორივე მამაკაცმა მოახერხა, რომ შეხვედრას ნორმალური სახე ჰქონოდა, მიუხედავად იმისა, რომ მათ ურთიერთობაში მრავალი უხერხული ფაქტი და მოვლენა იყო მომხდარი.

არადა, ყველამ კარგად იცის, რომ დონალდ ტრამპი ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში თვლიდა, რომ ჯო ბაიდენს უსამართლოდ ჰქონდა მისი ადგილი დაკავებული თეთრ სახლში. თავის მხრივ, ჯო ბაიდენისათვის დონალდ ტრამპი ის „ცეცხლისწამკიდებელია“, რომელიც დანაშაულის ადგილზე დაუსჯელი დაბრუნდა.

თუმცა ორივეს მხიარული განწყობა და ღიმილი იმის დადასტურებად უნდა ჩავთვალოთ, რომ პრობლემა უკვე წარსულს ჩაბარდა.

2016 წელს, როცა ბარაკ ობამას თავისი ბოლო შეხვედრა ჰქონდა არჩევნებში გამარჯვებულ დონალდ ტრამპთან თეთრ სახლში, ისინი კამერების წინაშე სამი წუთი საუბრობდნენ. წარმავალი და მომავალი პრეზიდენტის ლაპარაკი მკაცრი და ცივი იყო - არცერთი არ იღიმებოდა.

2016 წელს არც ბუხარში არ გიზგიზებდა ცეცხლი. ბარაკ ობამას შავი კოსტიუმი ემოსა, თითქოსდა იგი დაკრძალვაზე იმყოფებოდა. არც ყვავილები არ ჩანდა - მათ როლს ვაშლით სავსე ვაზა ასრულებდა.

ამჯერად პრესკონფერენცია მხოლოდ 40 წამი გაგრძელდა. როცა ჟურნალისტები თბილი ოვალური კაბინეტიდან გარეთ გამოვიდნენ და კითხვებისათვის მოემზადნენ, დონალდ ტრამპმა ინიციატივა ჯო ბაიდენს დაუთმო. მასპინძელს კი არაფერი აღარ უთქვამს და კამერების წინაშე ისევ გაიღიმა.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/us/politics/2024/11/13/joe-biden-bowed-out-grinning-as-the-only-democrat-to-ever-b/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.