USD 2.7089
EUR 3.1193
RUB 3.3402
Tbilisi
ზურაბ ბატიაშვილი: თურქეთ - ირანის დაპირისპირება აზერბაიჯანის გამო
Date:  2555

ახლო აღმოსავლეთის ორი მნიშვნელოვანი მიზიდულობის ცენტი თურქეთი და ირანი პრაგმატული მოსაზრებებიდან გამომდინარე ერთმანეთთან ხშირად თანამშრომლობენ (სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობები, ქურთული საკითხი და ა.შ.). მაგრამ მათ შორის არის მთელი რიგი საკითხებისა, სადაც ისინი ერთმანეთის კონკურენტები და ხშირ შემთხვევაში მოწინააღმდეგებიც კი ხდებიან ხოლმე.

ყარაბაღის მეორე ომი ისტორიაში ალბათ იმითაც შევა, რომ ამ შემთხვევაში კიდევ ერთხელ გაღვივდა და სააშკარაოზე გამოვიდა საუკუნეების განმავლობაში მხარეებს შორის არსებული დაპირისპირება. დაპირისპირების ახალი ტალღა ყარაბაღის კონფლიქტი ახალი განახლებული იყო, როდესაც 7 ოქტომბერს ირანულმა მხარემ გამოთქვა თავისი შეშფოთება მიმდინარე მოვლენების გამო და განაცხადა, რომ ვერ მოითმენდა „ტერორისტების“  (თეირანი ამაში გულისხმობდა პროთურქულ სირიულ სუნიტურ-ჯიჰადისტურ დაჯგუფებებს, რომლებიც სხვადასხვა საინფორმაციო სააგენტოს ინფორმაციით, სომხური ძალების წინააღმდეგ იბრძოდნენ ყარაბაღის მეორე ომში.) ყოფნას საკუთარი საზღვრების სიახლოვეს.

მაგრამ თურქულმა და აზერბაიჯანულმა მხარეებმა მალევე უარყვეს ყარაბაღის ფრონტზე სირიელი მებრძოლების ყოფნის ფაქტი და ინციდენტი თითქოს ამით უნდა ამოწურულიყო.

თუმცა, სიტუაცია აალდა 10 დეკემბერს ქ. ბაქოში ჩატარებულ გამარჯვების აღლუმზე თურქეთის პრეზიდენტის რეჯეფ თაიფ ერდოღანის მიერ წარმოთქმული აზერბაიჯანელი პოეტის ბახთიარ ვაჰაფზადეს ერთი ლექსის გამო, რომელიც ასე ჟღერს:

„გაყვეს არაქსი და ამოავსეს იგი ქვიშებით,

 მე შენ არ დაგშორდებოდი, ძალით დაგვაშორეს,

ჰეი, ლაჩინ, ჩემო სულო ლაჩინ,

შენ გენაცვალე ლაჩინ.“

(მდინარე, სადაც რუსეთ-სპარსეთის ომების შემდეგ გაივლო ახალი საზღვარი დაახლოებით 200 წლის წინ. ეს მდინარე დღესაც ერთმანეთისგან ყოფს თანამედროვე აზერბაიჯანსა და ირანში მცხოვრებ მილიონობით ეთნიკურად აზერბაიჯანელ მოქალაქეს.)

პრეზიდენტი ერდოღანი ბაქოში ლექსის წარმოთქმისას, 2020 წლის 10 დეკემბერი

ბევრს მიაჩნია, რომ აღნიშნულ ლექსი გამოხატავს იმ ნაციონალისტი (და შესაბამისად პროთურქულად განწყობილი) აზერბაიჯანელების სენტიმეტებს, რომლებიც თვლიან, რომ ორმა დიდმა იმპერიამ (რუსეთმა და სპარსეთმა) თავის დროზე შუაზე გაიყვეს აზერბაიჯანის ტერიტორიები. ბევრი ამ ტექსტში არაქსის ორივე მხარეს მცხოვრები აზერბაიჯანელების გაერთიანების სურვილსაც ხედავს.

ირანისთის კი ეს ძალზედ სენსიტიური საკითხია და იქ მიაჩნიათ, რომ ასეთმა განწყობებმა შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას მათი ქვეყნის ტერიტორიულ მთლიანობას. ამიტომ, აღნიშნული ლექსის წარმოთქმას უმკაცრესი პროტესტი მოყვა ირანული მხრიდან. კერძოდ, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჯავად ზარიფმა აღნიშნა, რომ მდინარე არაქსის ჩრდილოეთით მდებარე ტერიტორიები ძალით ჩამოაშორეს ირანულ სამშობლოს. მან იქვე დასძინა, პრეზიდენტი ერდოღანი საფრთხეს უქმნის აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სუვერენიტეტს და რომ არავის შეუძლია ისაუბროს მათი საყვარელი აზერბაიჯანის შესახებ.

აღნიშნული ლექსის წარმოთქმის ფაქტი ასევე მკაცრად დაგმეს ირანის პარლამენტშიც. ზოგიერთმა დეპუტატმა თურქეთის ხელისუფლება ნეოსმანიზმის პოლიტიკის გატარებაშიც დაადანაშაულა.

ირანის საგარეო საქმეთა სამინისტროში დაიბარეს თურქეთის ელჩი და მას აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით ირანული მხარის მკაცრი პოზიცია გააცნეს. ირანში ასევე ისმოდა თურქული პროდუქციის ბოიკოტირებისა და სომხეთის მხარდამჭერი მოწოდებებიც. სიტუაციის განმუხტვა კი მოხერხდა მხოლოდ მას შემდეგ, რაც 12 დეკემბერს სატელეფონო საუბარი შედგა თურქეთისა და ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრებს შორის. საუბრის შემდეგ ირანის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო „ირნას“ მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ თურქულმა მხარემ ხაზი გაუსვა იმ გარემოებას, რომ ისინი წინასწარ არ იყვნენ ინფორმირებული აღნიშნული ლექსის სენსიტიურობასთან დაკავშირებით და რომ ანკარა მხარს უჭერს ირანის ტერიტორიულ მთლიანობას.

საინტერესოა, რომ 14 დეკემბერს, ზუსტად იმ დღეს, როდესაც აშშ-მა თურქეთის წინააღმდეგ სანქციები შემოიღო, ირანის პრეზიდენტმა ჰასან რუჰანიმ განაცხადა, რომ თურქეთთან დაკავშირებული ინციდენტი ამოწურულია და ის წარსულს უნდა ჩაბარდეს. ირანმა რუსეთის მსგავსად გააკრიტიკა ვაშინგტონის ეს ნაბიჯი და აშშთურქეთის დაპირისპირებაში ამ უკანასკნელს დაუჭირა მხარი.

დასკვნები: - ლექსთან დაკავშირებულმა შემთხვევამ აჩვენა, რამდენად მტკივნეული შეიძლება იყოს თეირანისთვის სტატუს-კვოს ცვლილება მეზობელ კავკასიის რეგიონში. თეირანმა საკმაოდ მკაფიოდ აჩვენა, სად გადის მისი „წითელი ხაზები“, რისი გადაკვეთის უფლებასაც არავის მისცემს; - თეირანსა და ანკარას შორის დაწყებული მძაფრი დაპირისპირება მალევე „მოგვარდა“ (რეალურად კი, უფრო უკანა პლანზე გადაიწია გარკვეული დროით) ახალი რეალობის (ამერიკული სანქციები) გამოჩენასთან ერთად; - ირან-თურქეთის ურთიერთობა კიდევ ერთხელ აჩვენებს, რამდენად მყიფე და ცვალებადი შეიძლება იყოს ალიანსები ახლო აღმოსავლეთში, რამაც ახლო მომავალში შესაძლოა კიდევ უფრო საინტერესო კონფიგურაციები მიიღოს.

წყარო:https://www.gfsis.org/

ავტორი: ზურაბ ბატიაშვილი, რონდელის ფონდის მკვლევარი

society
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way