USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
ვლადიმერ ხავკინი, მკურნალი "ღვთაება", რომელმაც კაცობრიობა ქოლერისა და შავი ჭირისგან იხსნა
Date:  2736

სიტყვები -“ჭირი” და “ქოლერა” ხალხის უმრავლესობაში შიშისგან ძრწოლას იწვევს.  მათ წყევლადაც კი იყენებენ. თუმცა, საბედნიეროდ, არსებობდა სუპერგმირი, რომელმაც შეძლო დაემარცხებინა კაცობრიობისთვის მოვლენილი ეს უბედურება. ეს იყო ებრაული ფესვების მქონე უკრაინელი, ოდესის მოქალაქე ვლადიმერ ხავკინი, რომელმაც მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე გადაარჩინა. 

ინდოეთში მას მიენიჭა “მაჰათმას” წოდება, რაც ნიშნავს “ერის მამას”.  ბომბეის ბაქტერიოლოგიურმა ინსტიტუტმა, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში ჭირისა და ქოლერის კვლევის ყველაზე დიდ ცენტრს მისი სახელი მიანიჭა, დედოფალმა ვიქტორიამ თავად წარადგინა მორდეჰაი ვოლფ ჰავკინი ინდოეთის იმპერიის რაინდის ორდენის კავალრად. მისი ხსოვნის კორომი დარგეს ისრაელში,  თუმცა მშობლიურ ქალაქში, ბერდიანსკში, ხავკინის სახელობის მხოლოდ ერთი მცირე მუზეუმი არსებობს.

გასაკვირი არ არის, რომ მწერალმა ანტონ ჩეხოვმა დოქტორ ხავკინის შესახებ თქვა ”ეს არის ყველაზე უცნობი ადამიანი, დიდი ქველმოქმედი, რომელსაც ტაშს უკრავს მთელი ევროპა, მაგრამ სახლში იგი უცნობია”.

ხავკინმა გიმნაზია 1879 წელს დაამთავრა. სტუდენტობის პერიოდში ის მეოცნებე იდეალისტ-რევოლუციონერების ჯგუფს დაუახლოვდა, რომლებიც თავიანთი იდეების გამო ტერორისტულ აქტებსაც არ ერიდებოდნენ. სწორედ ამიტომ, ხავკინი პოლიციის დაკვირვების ქვეშ მოექცა. უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობის წინააღმდეგ გამართული აქციების გამო, ის სასწავლებლიდან გარიცხეს, თუმცა 1884 წელს საკანდიდატო დისერტაციის დაცვის საშუალება მაინც მისცეს. მიუხედავად ამისა, მას სამეცნიერო საქმიანობის გაგრძელება ოდესაში აღარ შეეძლო, რადგან არასაიმედო პირად იყო მიჩნეული. როგორც ებრაელს, სამეცნიერო მოღვაწეობის უფლება რუსეთშიც არ მისცეს. მართლმადიდებლობის მიღება შესთავაზეს, თუმცა ხავკინმა უარი განაცხადა და 1988 წელს, თავის მასწავლებელს, მეჩნიკოვს შვეიცარიაში გაჰყვა და ლოზანის უნივერსიტეტში დაიწყო მუშაობა. 1889 წელს მოღვაწეობა საფრანგეთში გააგრძელა და იმ დასკვნამდე მივიდა, რომ კაცობრიობას არა პოლიტიკური აქტიურობა, არამედ მეცნიერება გადაარჩენს. 

1892 წლისთვის ვლადიმერ ხავკინმა შექმნა ქოლერის საწინააღმდეგო პირველი ეფექტური ვაქცინა. 

სხვებისგან განსხვავებით, მეცნიერმა აირჩია უმოკლესი გზა, უფრო სწრაფი, ვიდრე ოცდაათი კურდღლის ორგანიზმით, თაობების შემდეგ ბაცილის გამომუშავება.

რადგან ბაცილა მრავლდება ხორცის ბულიონში, ხავკინმა ცხიმის წვეთები ჩაასხა. მიკრობები ცხიმიან ადგილს მოეჭიდნენ, გამრავლდნენ და როგორც სტალაქტიტი, ფსკერისკენ დაეკიდნენ. სანამ ამ შხამს ვირთაგვებში შეუშვებდა, მიკრობებით გაჯერებულ ფირფიტებს 60 გრადუსამდე აცხელებდა. შედეგად, პასტერიზაციამ მოკლა ბაქტერიები, მაგრამ შეინარჩუნა მათი ტოქსინი. 

ხავკინმა ვაქცინა პირველად საკუთარ თავზე გამოსცადა. ჯერ ანტისხეულები შეუშვა ორგანიზმში, შემდეგ კი, ქოლერის გამომწვევი პათოგენები, რომელიც განეიტრალდა ერთი დღის განმავლობაში. 

მეცნიერის სამშობლოში, მაშინაც კი, როდესაც ქოლერის ეპიდემია დაიწყო, უარი თქვეს ახალი ვაქცინის გამოყენებაზე. ასევე ევროპის უმეტეს ქვეყნებშიც არ ირწმუნეს ვაქცინის უსაფრთხოება. ბრიტანეთის ხელისუფლებამ გააცნობიერა, თუ როგორ კოლოსალური იყო ხავკინის აღმოჩენა გლობალური მასშტაბით. მათ ექიმს საშუალება მისცეს, ვაქცინა თავიანთ კოლონიაში – ინდოეთში გამოეცადა – ქვეყანაში, რომელიც მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს თითქმის მთლიანად, ქოლერით იყო პარალიზებული.

ზუსტად 125 წლის წინ, ხავკინი ჩავიდა ინდოეთში, როგორც სახელმწიფო ბაქტერიოლოგი. ახალგაზრდა მეცნიერი დაუყოვნებლივ შეუდგა საქმეს – მან მოაწყო კარვების ბანაკი და უმოკლეს დროში ააწყო ვაქცინის მასობრივი წარმოება. შემდეგ, თანაშემწეებთან, ოთხ ინდოელ ექიმთან ერთად გაემგზავრა კალკუტას მახლობლად, სოფელ კატალ-ბაგანში, სადაც დაავადებამ განსაკუთრებით იფეთქა. ამ სოფლის გლეხებმა მტრულად მიიღეს დასახმარებლად ჩასული ექიმები და იმ ადამიანებს, ვინც მეცნიერს გულშემატკივრობდა, ემუქრებოდნენ კიდეც. 

გლეხებმა მათთან სასაუბროდ მისულ ხავკინს ქვები დაუშინეს, ინდოელ ექიმებს სურდათ მენიერი ადგილიდან გაეყვანათ, თუმცა მან მოულოდნელად გაიძრო პერანგი და ვაქცინა გაიკეთა. ამან შოკში ჩააგდო გლეხები. შედეგად, სოფლის მცხოვრებთა ნახევარზე მეტმა ვაქცინაციაზე თანხმობა განაცხადა და შემდგომში, არც ერთი მათგანი ქოლერით არ დაავადებულა. ორი წლის მძიმე შრომის შემდეგ, ეპიდემიით დაზარალებულ რაიონებში სიკვდილიანობა სამი მეოთხედით შემცირდა..

მაგრამ მალე ახალი უბედურება მოვიდა: 1896 წელს, შავი ჭირის ეპიდემიამ შეუტია ბომბეის, ინდოეთის სიდიდით მეორე ქალაქს. ხავკინმა შესთავაზა მის მიერ შექმნილი შრატების გამოყენება, თუმცა იმუნოლოგის მფარველმა ილია მეჩნიკოვმა და თავად ლუი პასტერმა ეჭვი შეიტანეს მასში. მიუხედავად ამისა, შედეგი წარმოუდგენელი იყო – 93% გარანტირებულ დაცვა.

ბრიტანეთში დაიჯერეს, რომ ხავკინი ჯადოქარი იყო. მას ბრიტანეთის მოქალაქეობა უბოძეს და ლაბორატორია გაუხსნეს, სადაც ვირთხებზე ცდები უნდა ჩაეტარებინა. ხავკინი დღეში 14 საათს მუშაობდა და ვაქცინა 3 თვეში უკვე მზად იყო.

პირველი ნიმუში ხავკინმა კვლავ საკუთარ თავზე გამოსცადა, რამაც საზოგადოებაში მის მიმართ ნდობა გააჩინა და მოსახლეობამ თანხმობა განაცხადა ვაქცინაციაზე.

1915 წელს მეცნიერი ინგლისის თავდაცვის სამინისტროში მუშაობდა და პირველი მსოფლიო ომის დროს, ფრონტზე გასამგზავრებელი ჯარისკაცების ვაქცინირებას ხელმძღვანელობდა.

ხავკინი 1930 წელს, გულის შეტევით გარდაიცვალა. მან მთელი თავისი ქონება- 300 000 დოლარი და ბიბლიოთეკა ებრაულ დიასპორას უანდერძა. 

ხავკინის გარდაცვალების დღეს ინდოეთში გლოვა გამოცხადდა, ინდუსები მას დღემდე მკურნალ ღვთაებად მიიჩნევენ. 

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way