USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
«Cumhuriyet» (თურქეთი): „ტაქტიკური კი არა, სტრატეგიული აუცილებლობა: რეჯეფ ერდოღანის პოლიტიკური სვლები“
дата:  

თურქულ გაზეთ „ჯუმჰურიეთში“ (Cumhuriyet) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „ტაქტიკური კი არა, სტრატეგიული აუცილებლობა: რეჯეფ ერდოღანის პოლიტიკური სვლები“ (ავტორი - მეჰმედ ალი გიულერი), რომელშიც პრეზიდენტ რეჯეფ ერდოღანის მიერ განხორციელებული ზოგიერთი დიპლომატიური მანევრია განხილული - აშშ-სთან ურთიერთობაში, ნატოში შვედეთის მიღებასთან დაკავშირებით. „იგი ერთს ამბობს და მეორეს აკეთებს“, - ასეთი დასკვნაა გაკეთებული მასალაში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

  რეჯეფ ერდოღანმა უკვე მოაწერა ხელი შვედეთის ნატოში გაწევრიანების ოქმს და დოკუმენტი დიდ ეროვნულ კრებაში (პარლამენტში) გადააგზავნა დასამტკიცებლად, რაც ზოგიერთი პოლიტიკური ანალიტიკოსის მიერ ტაქტიკურ სვლად იქნა შეფასებული.

და რა ტაქტიკაა ასეთი? რისი მიღების იმედი აქვს სანაცვლოდ რეჯეფ ერდოღანს ნატოელი მოკავშირეებისგან? გავიხსენოთ, რომ სულ ცოტა ხნის წინათ თურქეთის პრეზიდენტი აცხადებდა, რომ სტოკჰოლმს მომავალ წლამდე არანაირი შანსი არ აქვსო... თურმე რეჯეფ ერდოღანს იმედი აქვს, რომ ამერიკის კონგრესს თურქეთის პარლამენტით დააბალანსებს.. მექანიზმი ასეთია: თუ კონგრესი თურქეთისთვის „ფალკონების“ (F16-ების) მიყიდვას მოიწონებს, მაშინ დიდი ეროვნული კრება ოქმის რატიფიცირებას მოახდენს. თუ კონგრესი F16-ებზე უარს იტყვის, მაშინ, თავის მხრივ, დიდი ეროვნული კრებაც შვედეთის ნატოში მიღების ოქმს უარყოფს.

„სასახლემ“ დამალა, ნატომ გამოაჩინა

არ ვიცი, ვინც ასე ამბობს, საკუთარი ნათქვამისა სჯერათ თუ არა. ტაქტიკაზე ლაპარაკით ისინი აშკარად ცდილობენ შეამცირონ იმ სიტუაციის სიმძიმე, თუ რატომ გახდა იძულებული რეჯეფ ერდოღანი ოქმზე ხელი მოეწერა. კითხვა იბადება: თუ მის მიზანს კონგრესის ნებართვის მიღწევა წარმოადგენდა, მაშინ ვაშინგტონის თანხმობის მიღების სხვა ხერხებიც არსებობს და რა საჩქარო იყო ოქმის პარლამენტში გადაგზავნა?

უფრო მეტიც: თუ მიზანი ტაქტიკური იყო, მაშინ ანკარა არ დამალავდა, რომ საკითხი რეჯეფ ერდოღანისა და იენს სტოლტენბერგის სატელეფონო საუბრის დროსაც იქნა განხილული, მაგრამ დამალა: თურქეთის პრეზიდენტის სასახლის შეტყობინებით, საუბრის დროს შვედეთის თემა საერთოდ არ განხილულაო, მაგრამ ნატოს გენმდივანმა თვითონ განაცხადა და თქვა, რომ განვიხილეთ და მივესალმეთო.

სიტყვით - აშშ-ის საწინააღმდეგოდ, საქმით - მის ინტერესებში

სახეზეა არა ტაქტიკური, არამედ სტრატეგიული აუცილებლობა. კომენტატორები, რომლებიც კატეგორიული შეფასების მიცემას ცდილობენ, რეჯეფ ერდოღანის ამერიკისადმი კრიტიკული განცხადებების გათვალისწინებით, ხშირად რთულ მდგომარეობაში ვარდებიან.

მაგალითად, როცა ათი დღის წინათ რეჯეფ ერდოღანმა თეთრი სახლის გასაგონად შესძახა - „ეი, ამერიკავ, რას აკეთებ, რატომ ხარ ხმელთაშუა ზღვაში, პალესტინასთან, სირიასთან?“ - ყველას ეგონა, რომ მას განზრახული ჰქონდა შვედეთის ნატოში მიღების ოქმის განხილვის გადადება, მით უმეტეს, რომ აშკარად ჩანდა აშშ-ის ისრაელისადმი მხარდაჭერა. მაგრამ ვინც კარგად იცის რეჯეფ ერდოღანის პოლიტიკის სპეციფიკა, არ უნდა ელოდოს მისი სიტყვისა და საქმის ურთიერთკავშირს, თანმიმდევრულ პოლიტიკას.

ხომ გახსოვთ - ლიბიის ამბების დროს რეჯეფ ერდოღანმა მრისხანედ იკითხა - „რას აკეთებს ალიანსი ლიბიაში?“, შემდეგ კი უკან დაიხია და რბილად ჩაილაპარაკა: „ნატო უნდა შევიდელ ლიბიაში და ლიბიელებს უნდა აჩვენოს, რომ ლიბია მათ ეკუთვნით“. უფრო მეტიც - იზმირში ნატოს ლიბიის ოპერაციების სარდლობისათვის ცენტრი გახსნა.

ერთი სიტყვით, მართალია, დროდადრო რეჯეფ ერდოღანი ამერიკას აკრიტიკებდა (აკრიტიკებს) ხოლმე, მაგრამ მისი მოქმედება მთლიანობაში ყოველთვის შეესაბამება აშშ-სა ნატოს ინტერესებს.

მიდგომა: „სხვის თვალში ბეწვსაც ამჩნევს და დირესაც“

ზემოთ უკვე ვტქვი: სახეზეა არა ტაქტიკური, არამედ სტრატეგიული აუცილებლობა. განვმარტავ: რეჯეფ ერდოღანის პარტიის იდეოლოგიურმა ფლაგმანმა, გაზეთმა „იენი შაფაქმა“ (Yeni Şafak) ამ დღეებში თავის პირველ გვერდზე განათავსა ფოტოსურათი, რომელზეც საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონი ეხვევა ისრაელის პრემიერ-მინისტრს ბენიამინ ნეთანიაჰუს, წარწერა კი ასეთი აქვს: „ამ მკვლელებს ისლამური ქვეყნები კვებავენ“.

აღნიშნა რა, რომ „აშშ და დასავლეთის ქვეყნები მხოლოდ ძალას სცემენ პატივს“, Yeni Şafak-მა სპარსეთის ყურის ქვეყნებს მოუწოდა: „ნუ კვებავთ მათ ნავთობითა და ბუნებრივი გაზით“. დიახ, მართლაც ზუსტად არის ნათქვამი. მაგრამ როგორ არის ანდაზაში ბეწვისა და დირეს შესახებ? განა თურქეთის ფინანსთა მინისტრი მეჰმედ შიმშექი ფულის სასესხებლად ამ მკვლელებთან არ დადის? განა ამას წინათ მინისტრმა მოლაპარაკება არ გამართა ჯერ საფრანგეთთან, შემდეგ კი დიდ ბრიტანეთთან და აშშ-სთან?

მოკლედ თუ ვიტყვით, ამ შემთხვევაში სპარსეთის ყურის ქვეყნებისადმი მოწოდება ასე უნდა ჟღერდეს: „თქვენ არაფერი არ უნდა მისცეთ მკვლელებს, ჩვენ კი მათგან ფულს ვისესხავთ“.

აი, ამით გამოიხატება სტრატეგიული აუცილებლობა!

სამწუხაროდ, თურქეთის ყველა პარტიის ეკონომიკურ პოლიტიკას, დაწყებული მმართველიდან და დამთავრებული „დიდი ოპოზიციით“, ნეოლიბერალიზმი წარმოადგენს, საგარეო პოლიტიკაში კი - ატლანტიზმი.

სხვაგვარად რომ ვთქვათ, საკითხავი ისაა, შეძლებს თუ არა თურქეთის რესპუბლიკა მეორე ასეულის ზღურბლზე მდგარი, ამ სისტემიდან გამოსვლას.

წყარო: https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/mehmet-ali-guller/taktik-degil-stratejik-mecburiyet-2134106

 

 

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати