თურქულ გაზეთ „ჯუმჰურიეთში“ (Gumhuriyet) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „რით დასრულდება აშშ-ის პაიკის როლი: ამერიკა უკრაინის პრეზიდენტს გამოიყენებს და...“ (ავტორი - მეჰმედ ალი გიულერი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

თებერვალში სამ დედაქალაქში სამი სამიტი გაიმართა და სამივეზე უკრაინის საკითხი განიხილეს.

ერ-რიადში, საუდის არაბეთის დედაქალაქში, ერთმანეთს აშშ-სა და რუსეთის დელეგაციები შეხვდნენ - მოლაპარაკების პირველი ეტაპის სახით, შემდეგ კი უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტას და სამშვიდობო ხელშეკრულების დადებას უკვე დონალდ ტრამპი და ვლადიმერ პუტინი განსაზღვრავენ.

პარიზში, საფრანგეთის დედაქალაქში, ევროპელი ლიდერები შეიკრიბნენ და პროტესტი გამოხატეს იმის გამო, რომ ევროპა, აშშ-ის „წყალობით“, უკრაინის პრობლემის დარეგულირებას გაეთიშა.

ანკარაში, თურქეთის დედაქალაქში ერთმანეთს რეჯეფ ერდოღანი და ვოლოდიმირ ზელენსკი შეხვდნენ და წუხილი გამოხატეს, რომ ამერიკამ, ევროპასთან ერთად, უკრაინის საკითხზე მოლაპარაკების პროცესიდან თურქეთიც და უკრაინაც გამოთიშა.

სად იყო ზელენსკი სამი წლის განმავლობაში?

უკრაინის პრეზიდენტმა, თურქ კოლეგასტან ანკარაში გამართულ ერთობლივ პრეს-კონფერენციაზე განაცხადა, რომ მან ერ-რიადში დაგეგმილი ვიზიტი გადადო და დაამატა, რომ არასწორია უკრაინის საკითხის გადაწყვეტა უკრაინის ზურგსუკანო. მაგრამ არ უთქვამს, რომ მან ვიზიტი თვითონ კი არ გადადო, არამედ ამერიკამ გადაადებინა. უბრალოდ, ვაშინგტონს არ სურდა უკრაინის ვადაგასული პრეზიდენტის მონაწილეობა მოლაპარაკებაში. ზოგიერთი წყაროს თქმით, თითქოსდა ზელენსკი იმიტომ არ წავიდა ერ-რიადში, რომ არ სურდა ლეგიტიმაცია მიცემოდა მოლაპარაკებებს მისი იქ ყოფნით.

დონალდ ტრამპი გაბრაზდა: „მითხრეს, რომ უკრაინა უკმაყოფილოა - „რატომ არ მივიწვიეთ ერ-რიადში. მაგრამ ზელენსკის სამი წლის განმავლობაში შეეძლო გარიგება ომის შეწყვეტაზე უფრო ადრე დაედო“.

განა დონალდ ტრამპი მართალი არ არის? მართლაც სად იყო ზელენსკი, რატომ არ შეწყვიტა ომი? ჩვენ კარგად გვახსოვს, რომ რუსეთის შეჭრის პირველ კვირეებში მოლაპარაკება ჯერ ბელარუსში დაიწყო, შემდეგ სტამბოლში გაგრძელდა, თითქმის მიღწეული იქნა შეთანხმება, მაგრამ ამერიკული და ბრიტანული დაზვერვების მოთხოვნით, უკრაინელებმა მოლაპარაკების მაფიდა დატოვეს. ჩავიდა კიევში ბრიტანეთის იმდროინდელი პრემიერ-მინისტრი ბორის ჯონსონი და ზელენსკის უთხრა, ხელი არ მოაწერო არაფერს, მიდი, ომი გააგრძელე და ჩვენ დაგეხმარებითო. მერე მას ენტონი ბლინკენმაც მხარი აუბა.

რატომ ეს-რიადი და არა სტამბოლი?

რეჯეფ ერდოღანისათვის არასასიამოვნო იყო, რომ რუსეთ-აშშ-ის პირველი მოლაპარაკება უკრაინაში ომის შეწყვეტის თაობაზე ერ-რიადში გაიმართა. ზელენსკისთან ერთად ჩატარებულ პრეს-კონფერენციაზე პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ  „თურქეთი იდეალური ადგილია პუტინ-ტრამპის მოლაპარაკებისათვის, რომელიც, სავარაუდოდ, ახლო მომავალში ჩატარდებაო“.

ერ-რიადის და არა სტამბოლის არჩევა მოლაპარაკების ადგილად, როგორც ჩანს, იმ მიზეზებმა განაპირობეს, რომ საუდის არაბეთთან აშშ-ც და რუსეთიც კარგ დამოკიდებულებაში არიან, რუსეთი კი თურქეთით უკმაყოფილოა - სირიის მოვლენების წახალისების გამო.

და მაინც, როგორც ჩანს, არანაკლებ მნიშვნელოვანი (და, ალბათ, მთავარი!) მიზეზი ისაა, რომ თურქეთი ამ ეტაპზე უკრაინის ომისადმი ნეიტრალური ქვეყანა არ არის. იმ დროს, როცა ამერიკის ადმინისტრაცია თვლის, რომ უკრაინა დათმობებზე უნდა წავიდეს, თურქეთი აცხადებს ერთგულებას უკრაინის ტერიტორიული მთლიანობის მიმართ (თითქმის „წითელ ხაზად“ ანკარისთვის) და თავის თავს უფრო მეტ „ყირიმელად“ თვლის, ვიდრე თვითონ „ყირიმელი თათრები“. ამ ფაქტორმა თურქეთის შანსი შეამცირა - ყოფილიყო სამიტის მასპინძელი ქვეყანა - განსაკუთრებით რუსეთის თვალში.

ევროპის შეშფოთება რუსეთ-აშშ-ის ალიანსის გამო

დონალდ ტრამპისა და ვლადიმერ პუტინის განზრახვით - დაასრულონ რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი მხოლოდ ორმხრივი მოლაპარაკებით - ბრიუსელი სერიოზულად განერვიულდა. სანერვიულო მიზეზი კი მართლაც არსებობს: ევროკავშირი ჯერ  აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა ჯეიმს ვენსმა მიუნჰენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე საჯაროდ „გაამათრახა“, შემდეგ კი სპეწარმომადგენელმა კიტ კელოგმა პირდაპირ უთხრა ევროპელებს - თქვენი ადგილი ერ-რიადში არ იქნებაო. ევროპელი ლიდერები შეფუცხუნდნენ, სასწრაფოდ შეიკრიბნენ პარიზში, მაგრამ ვერაფერი გადაწყვიტეს.

შექმნილი სიტუაცია ყველაზე კარგად და ზუსტად დაახასიათა საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრმა ფრანსუა ბაირუმ: „ჩვენ მოწმენი ვართ პუტინ-ტრამპის ისეთი დღემდე არარსებული და წარმოუდგენელი კავშირისა, რომელიც ევროპას თავის საკუთარ ტერიტორიაზე მარგინალად აქცევს. საშინელებაა იმის ყურება, თუ რაოდენ სუსტია ევროკავშირი ამ მიმართულებით“.

უკრაინის ვასალიზაციის ტრამპისეული გეგმა

საწყენია, აბა, რა... მდგომარეობა ისეთია, როგორც ამერიკელი კომენტატორი მაქს ბლუმენტალი ამბობს: „ვოლოდიმირ ზელენსკი მიხვდა, რომ მსახურებს ბატონების საქეიფო მაგიდაზე არ პატიჟობენ“. კიევისათვის ეს არასასიამოვნო დასკვნა გამომდინარეობს იმ მტკივნეული სიტუაციიდან, რომელშიც ზელენსკიმ თავისი ქვეყანა შეიყვანა... აშშ-ის აზრით, იგი მხოლოდ პაიკია, თანაც არალეგიტიმური და ისეთი ქვეყნის „მეთაური“, რომელიც კორუფციაში „იხრჩობა“.

ახლა დონალდ ტრამპი ვოლოდიმირ ზელენსკის უკრაინის აშშ-ის ვასალ ქვეყნად გადაქცევისათვის გამოიყენებს: რასაც უნდა, იმას უკარნახებს და გააკეთებინებს. ზელენსკი იშვიათმიწა მინერალების ხელშეკრულების დადებაზე ჯერ უარს აცხადებდა, მაგრამ ახლა იძუებული გახდა დათანხმებულიყო...

მათ, ვისაც იმპერიალიზმის იმედი აქვთ და იმპერიალისტთა სტრატეგიასთან ინტეგრირდებიან, როგორც ძალიან ხშირად ხდება ხოლმე, იყენებენ და შემდეგ ნაგავში ისვრიან... ამ შემთხვევაში უკრაინელი ხალხი იჩაგრება, რომლის ტერიტორიას ამერიკა ექსპლოატაციას გაუწევს.

ეს ყველაფერი გაკვეთილი უნდა იყოს სხვებისათვის...