USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
უდაბნო – ევროპის ყველაზე მასშტაბური რეგენერაციული მეურნეობა საქართველოში
дата:  607

შეიძლება ბევრმა არ იცის, რომ ევროპის კონტინენტზე ერთი-ერთი ყველაზე მასშტაბური, მრავალფეროვანი და უნიკალური აგროპროექტი საქართველოშია, კონკრეტულად კი საგარეჯოში, უდაბნოს ტერიტორიაზე უკვე წლებია, წარმატებით ხორციელდება. 

მართალია, სახელი „უდაბნო“ ჩვენში არ იწვევს ბაღთან, ვენახთან, ფერმასთან ან ნებისმიერ მწვანე გარემოსთან ასოციაციას, თუმცა, სწორედ ამ გაუდაბნოებულ ტერიტორიაზე დღეს მრავალწლიანი ნუშის ბაღები, 254 ჯიშის ყურძენი, კენკროვანი კულტურები და უამრავი განსხვავებული ჯიშის და სახეობის მცენარეა გაშენებული.

ამ და კიდევ ბევრი სხვა უნიკალური მახასიათებლის გამო გვინდა უკეთესად გაგაცნოთ პროექტი უდაბნო, რომელიც არამხოლოდ მეურნეობას, არამედ უზარმაზარი გაუდაბნოებული ტერიტორიისთვის ახალი სიცოცხლის მიცემას გულისხმობს. 

პროექტი საქართველოს ერთ-ერთმა უმსხვილესმა ბიზნეს ჯგუფმა Adjara Group-მა 2016 წელს წამოიწყო და აქტიური მუშაობა 2017 წელს 15 000 ჰექტარ მიწაზე დაიწყო. აღსანიშნავია, რომ ტერიტორიის დაფარვის არეალი უკვე 20 000 ჰექტრამდე გაიზარდა. ეს ტერიტორია ათწლეულების განმავლობაში უკონტროლო ძოვების გამო პრაქტიკულად უდაბნოდ იყო ქცეული.

თუმცა უდაბნოს განსაკუთრებულობა არა მის მასშტაბში, არამედ მეურნეობის მიდგომაში – რეგენერაციული სოფლის მეურნეობაშია. სწორედ რეგენერაციული მეურნეობის შედეგად დაიწყო ნიადაგის გაჯანსაღება და გაცოცხლება. ბაღებში გაძლიერდა ფესვთა სისტემა, შემცირდა აორთქლება, მწვანე მასამ მოიმატა, გაჩნდნენ სასარგებლო მწერები და გაქრნენ მავნე მწერები,  გაჩერდა ქარით გამოწვეული ეროზიები – ამ ეტაპზე გაუდაბნოების პროცესი 3 000 ჰექტარზეა შეჩერებული.

მხოლოდ ნუში გაშენებულია დაახლოებით 2000 ჰექტარზე, ხოლო დანარჩენ ტერიტორიაზე სხვადასხვა კულტურის გარდა როტაციული საძოვრებია მოწყობილი. დარჩენილ ტერიტორიებზე მიმდინარეობს რეგენერაციული მოდელების და შესაბამისი აგროკულტურული დიზაინის დანერგვა, შედეგად უახლოეს მომავალში მოეწყობა ტყე-ბაღები, სავანა და თაფლოვანი მინდვრები.  პროექტისთვის მეფუტკრეობის განვითარება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა, რისთვისაც 700-მდე სკა უკვე განთავსებულია უდაბნოს ტერიტორიაზე.

როგორც პროექტი უდაბნოს წარმომადგენლები ამბობენ, ისინი ინდუსტრიული მეურნეობისგან განსხვავებით არ ებრძვიან მწვანე საფარს – პირიქით, ცდილობენ მის კულტივაციას. ეს არ ნიშნავს, რომ მწვანე საფარი უკონტროლოდ იზრდება. თუმცა, აქაც, რეგენერაციული მეურნეობის ფარგლებში, მოიძებნა საფარის კონტროლის ბუნებრივი საშუალება – წვრილ და მსხვილფეხა პირუტყვები. როტაციული საძოვრების პირობებში, ნიადაგში ჩქარდება ჰუმუსოვანი ფენის წარმოქმნა და ჩნდება ახალი მიკროორგანიზმები. ეს ყველაფერი ნიადაგის გაუმჯობესებას უწყობს ხელს. 

გარდა ამისა, პროექტი უდაბნო ნუშის სრულად უდანაკარგო წარმოებას ითვალისწინებს. აშენდა ქარხანა, რომელშიც მოხდება ნუშის გატეხა და სორტირება. ნუშის ნაწილი კი უკვე თბილისში გახსნილ ლაბორატორიაში გადამუშავდება და მიიღება ნუშის ზეთი, რძე, ფქვილი და კარაქი. რაც შეეხება გადამუშავების შემდეგ დარჩენილ ნუშის ნაჭუჭს, იგი გამოიყენება განახლებადი და სუფთა ენერგიის მისაღებად, რაც უნარჩენო წარმოების მნიშვნელოვანი ნაწილია.  

როგორც უკვე ვახსენეთ, მწვანე საფარის გასაკონტროლებლად უდაბნოში სხვადასხვა წვრილ თუ მსხვილფეხა პირუტყვი „შრომობს“. თუმცა, ცხადია, მათი ფერმაში ყოფნის მიზანი მხოლოდ სარეველას ჭამა არ ყოფილა. პროექტი უდაბნო ითვალისწინებს მძლავრი მეცხოველეობისა და მეფრინველეობის მეურნეობის განვითარებას. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც მეურნეობის წარმოება არა  ინდუსტრიული მეთოდებით მოხდა, არამედ აქაც ინოვაციური და მდგრადი მეთოდები გამოიყენება, რომლებიც გარემოსთვის დამაზიანებელი არ იქნება. 

როგორც მსხვილფეხა, ასევე წვრილფეხა ცხოველები, როტაციული პრინციპით – თავისუფლად გადაადგილდებიან უდაბნოს ტერიტორიაზე და მთლიანად მოშორებულები არიან სტრესულ გარემოს. იგივე პრინციპით ხორციელდება მეფრინველეობის მეურნეობის განვითარება – მობილური საქათმეები, როტაციული პრინციპით ფერმის სხვადასხვა მონაკვეთზე მოძრაობენ.

ფერმაში ამჟამად რამდენიმე ასეული სხვადასხვა ჯიშის (მერძეული – ჯერსი, ჰოლშტეინი, დანიური წითელი, და მეხორცული ჯიშებია – ჰერეფორდი, ანგუსი, გალოვეი, ჰაილენდერი, სიმენტალი, ლინუზინი) ძროხაა ჩამოყვანილი და უახლოეს მომავალში მათმა რაოდენობამ 10 000-ს უნდა მიაღწიოს.

პროექტის მიზანია პროდუქცია თავდაპირველად ქართულ ბაზარზე დამკვიდრდეს, იყოს ხელმისაწვდომი და ჩაანაცვლოს იმპორტული ალტერნატივები. ასევე, არანაკლებად მნიშვნელოვანია პროდუქციის ექსპორტზე გატანა, რაც უკვე დაწყებულია.  ხოლო შედარებით გრძელვადიან პერსპექტივაში უნდა მოხდეს პროდუქციის ექსპორტი. 

„უდაბნო“ მსოფლიოში ერთ-ერთი უნიკალური პროექტია. დღეს აგრარული სექტორის ერთ-ერთი ყველაზე მწვავე გამოწვევა გარემოზე ზემოქმედებაა – ინდუსტრიული მეურნეობები ნიადაგის გამოფიტვის პრობლემის წინაშე დგანან, როდესაც ერთი და იმავე მიწის ნაკვეთზე წლობით ერთი და იგივე მცენარეული კულტურა შენდება. „უდაბნო“ ამ პრობლემას არათუ თავიდან იცილებს, არამედ, რეგენერაციული მეურნეობის საშუალებით, უკვე გაუდაბნოებულ ტერიტორიას ახალ სიცოცხლეს ჩუქნის და გარემოს აჯანსაღებს. 

მიუხედავად იმისა, რომ პროექტი უკვე წლებია ახორციელებს თავის გეგმებს, ეს ჯერ მხოლოდ დასაწყისია და განვითარებისთვის კიდევ არაერთი სიახლეა დაგეგმილი, რომლის შესახებაც ყველანი ერთად გავიგებთ. როგორც ადგილობრივი აგრობიზნესის ერთგული მხარდამჭერი, საქართველოს ბანკი პროექტ უდაბნოს პარტნიორიცაა. საქართველოს ბანკი ნუშის ბაღების გაშენების მხარდასაჭერად სპეციალურ დაფინანსებასაც სთავაზობს ნებისმიერ მსურველს.

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати