,
საქართველოში ტყვიით დაბინძურების პოტენციური წყაროების განსაზღვრის მიზნით, ქვეყნის მასშტაბით სუნელ-სანელებლების ინდიკატორული კვლევები ჩატარდა. კვლევა ორგანიზაცია Pure Earth-ის ინიციატივით და UNICEF/Cralios ის ფინანსური მხარდაჭერით 5 ქვეყანაში, მათ შორის, საქართველოში, 2020 წლის მეორე ნახევრიდან ხორციელდება. პროექტის - „დავიცვათ თითოეული ბავშვის შესაძლებლობები“ – მიზანია, ტყვიით დაბინძურების წყაროების კვლევა. დადგენილია, რომ ტყვიის უსაფრთხო ნორმა ადამიანის ორგანიზმისთვის - არ არსებობს!
საქართველოში ტყვიის შემცველობაზე ინდიკატორული კვევები „Pure Earth“-ის ადგილობრივი წარმომადგენლების მიერ ჩატრდა. 2020 წლის ზაფხულიდან დღემდე სამეგრელოს, იმერეთის, გურიის, აჭარის, სამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლისა და შიდა ქართლის რეგიონებში, ასევე თბილისში სუნელ-სანელებლების მონიტორინგი მიმდინარეობდა. არსებული პრაქტიკის მიხედვით, მსოფლიოში, მათ შორის საქართველოშიც, ტყვიით დაბინძურების ძირითად წყაროდ სუნელ-სანელებლები სახელდება, ამიტომაც განისაზღვრა საწყის ეტაპზე მათი ინდიკატორული კვლევა.
„Pure Earth“-ის ადგილობრივი წარმომადგენლების მიერ ჩამოთვლილ რეგიონებში კარდაკარ შემოვლის პრინციპით შესწავლილ იქნა ადგილობრივი წარმოება. გლეხურ-ფერმერულ მეურნეობებში სუნელების პირველად მწარმოებლებთან პირისპირ გამოკითხის მეთოდით მოხდა ვითარების შესწავლა. თუ როგორ, რა პერიოდულობით, როგორ ნიადგაზე მოჰყავთ ნედლეული, რომელ შხამ-ქიმიკატებს იყენებენ, სად აშრობენ, რა პირობებში ხდება ნედლეულის დაფქვა/შეფუთვა/დაფასოება;
პარალელურ რეჟიმში მიმდინარეობდა ადგილობრივი ბაზრების მონიტორინგი, სადაც სუნელ-სანელებლების წარმომავლობასთან ერთად, გამოკვლეულ იქნა, რა პირობებში ხდება მისი რეალიზაცია; დადგინდა, უშუალოდ რეალიზაციის დროს, ნედლეულის ტყვიით დაბინძურების რა რისკები არსებობს; რა შესაფუთ მასალას იყენებენ, ან სად იფქვება და ა.შ.
გამოიკითხა სუნელ-სანელებლების რეალიზატორები, დაზუსტდა ინფორმაცია საბითუმო საწყობებზე, საიდანაც იღებენ რეალიზატორები იმპორტირებულ თუ ადგილობრივ ნედლეულს. აღსანიშნავია, რომ ბაზრის უდიდესი წილი იმპორტირებულ სანელებლებს უჭირავს. ადგილობრივი წარმოება ძალიან მცირეა.
გამოიკვეთა ერთი მნიშნველოვანი საკითხი: ადგილობრივი რეალიზატორები მცირე დაბებისა და რაიონების ბაზრებში აცხადებენ, რომ თავად მოჰყავთ ნედლეული საკუთარ საკარმიდამო ნაკვეთებში და სწორედ საკუთარი ნაწარმის რეალიზებას ახდენენ. მათი უმრავლესობის საკარმიდამო ნაკვეთის ინსპექტირებით დადგინდა, რომ ამ რაოდენობით ნედლეული არც ერთ რეალიზატორს არ მოჰყავს და უფრო მარკეტინგულად მოგებაზე გათვლილი ხრიკია. ზოგ შემთხვევაში, აღმოჩნდა, რომ საერთოდ არ მოჰყავთ და მხოლოდ იმპორტირებული სანელებლებით ვაჭრობას აქვს ადგილი.
გამოვლენილი კვლევის შედეგების მიხედვით, ეტაპობრივად ჩატარდა სუნელ-სანელებლების მსხვილი იმპორტიორების მონიტორინგი როგორც საწარმოში, სადაც სარეალიზაციოს გამზადება დაფქვა-დაფასოება ხდება, ასევე სასაწყობე მეურნეობებში, საიდანაც მარაგდება დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს მსხვილი და მცირე ბაზრები.
პირველ ეტაპზე ჩატარებული კვევის შედეგები ასე გამოიყურება:
300-მდე სუნელის ნიმუშისა და 77 გამყიდველის შეფასების კვლევით დადგინდა, რომ
სუნელ-სანელებლების ინდიკატორული კვევის შედეგები ეცნობდა დაინტერესებულ მხარეებს, რომლებიც ჩართული არიან პროექტის განხორციელებაში. აღნიშნული კვლევა მნიშვნელოვანია ტყვიით დაბინძურების წყროების გამოვლენისთვის და შემდგომი ქმედითი ნაბიჯების განსახორციელებლად.
აღნიშნული ინდიკატორული კვლევის შედეგების მიხედვით დაიგეგმა შემდგომი ქმედითი ღონისძიებები, რომლის შესახებაც პერიოდულად ეცნობება საზოგადოებას.
