USD 2.7084
EUR 2.9337
RUB 2.9233
Тбилиси
საქართველოს მეგობარი - რახელ გრაცფელდი, გერმანელი მთარგმნელი და საგამომცემლო კონსულტანტი
дата:  393
ქართული ლიტერატურის გამოჩენას ჩემს ცხოვრებაში გრძელი წინაისტორია აქვს. ყველაფერი მიხეილ ჯავახიშვილის "კვაჭი კვაჭანტირაძით" დაიწყო, რომელიც 1980-იანის წლების ბოლოს დასავლურ-გერმანული გამოცემისთვის მოვამზადე, როგორც
რედაქტორმა. ჯავახიშვილის პიკარესკულმა რომანმა ჩემზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა.
 
ამის შემდგომ ვცდილობდი, უფრო მეტი გამეგო საქართველოს შესახებ. მაშინ ბერნში, სადაც ვცხოვრობდი, გადიოდა ქართული ფილმების ციკლი, რომელმაც სულ ახალი სამყარო გადამიშალა. ვეძებდი ქართული ლიტერატურის ნაწარმოებებს. ამ დროს მხოლოდ ძველი გდრ-ის გამომცემლობების მიერ გამოცემული წიგნები ვიშოვნე ანტიკვარიატებში. ბევრი არ იყო, რომ არაფერი ვთქვათ თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაზე. გადავწყვიტე, ეს ქვეყანა ჩემი თვალით მენახა, მაგრამ ამ დროს თბილისის ომი დაიწყო. ათი წელი გავიდა, სანამ 2002 წელს პირველად ჩავედი საქართველოში, როგორც ტურისტი. ეს იყო საქართველოს ერთი ნახვით შეყვარება . თავიდან აღფრთოვანებული ვიყავი ქართველების, უბრალო ხალხის სიყვარულით ენის და ლიტერატურის მიმართ, თხრობის ხალისით, ასეთი რამ აქამდე არსად მქონდა ნანახი. მას შემდეგ ხშირად ჩამოვდიოდი და სულ იმაზე ვფიქრობდი, როგორ შეიძლებოდა ქართული ლიტერატურის უფრო მეტად გავრცელება. 2005 წელს, როცა Postgraduate Degree program-ში Arts Management-ის სპეციალობაზე ჩავაბარე, ჩემი სადიპლომო ნაშრომის თემად შევარჩიე: საქართველოს ბელეტრისტული ლიტერატურის ბაზარი - ხელშეწყობისა და გერმანულენოვან სამყაროსთან გაცვლის შესაძლებლობები და პირობები. კვლევის დროს გავიცანი ქართველი გამომცემლები, ავტორები, ლიტერატურასთან დაკავშირებული სხვა პირები, თუმცა, ქართული ამ დროს ჯერ არ ვიცოდი. ამ საქმეში ჩართვა სერიოზულად მინდოდა, ამიტომ გადავწყვიტე მესწავლა ქართული ენა. მაშინ ვერ წარმოვიდგენდი, რომ ოდესმე მთარგმნელი გავხვდებოდი, მხოლოდ ვაპირებდი ლიტერატურის თარგმნის შუამავლობას.
 
2009 წელს ქართული ლიტერატურის სააგენტო დავაარსე და შვიდი წლის განმავლობაში გერმანულენოვან გამომცემლებს ქართულ ლიტერატურას ვაცნობდი. წარმოვადგინე საქართველოს სამი მნიშნელოვანი გამომცემლობა, მათ შორის ბაკურ სულაკაური ასევე ინდივიდუალური ავტორები, კერძოდ, ნინო ხარატიშვილი და თამთა მელაშვილი. პირველი ნაწარმოები, რომელიც ჩემი შუამავლობით გამოიცა იყო აკა მორჩილაძის სანტა ესპერანცა.
 
იმ წლებში თბილისის გოეთეს ინსტიტუტის და ყოფილი წიგნის ცენტრის ხელშეწყობით ტარდებოდა ქართულ-გერმანული მთარგმნელობითი რამდენიმე სახელოსნო, რომლებშიც ჯერ როგორც აგენტმა, მერე როგორც მთარგმნელმა, მივიღე მონაწილეობა. თანდათან აღმოვაჩინე, რომ თარგმნის ნიჭი მქონდა. ამჟამად ვმუშაობ როგორც თავისუფალი მთარგმნელი და უცხოური გამომცემლების კონსულტანტი. ქართული ლიტერატურა ხატოვანებით ხასიათდება, არახაზოვანი (non- linear) თხრობის მანერით, არაქრონოლოგიურად აწყობილი ეპიზოდებით; ხშირად სიუჟეტები ერთმანეთში ჩახლართულია, რეალობა შეუმჩნევლად გადადის ფანტასტიკურობაში და პირიქით. აკა მორჩილაძე ამ თხრობის მანერის ოსტატია, ის არის არაჩვეულებრივი შემთხზველი და იმავე დროს ზუსტი ისტორიოგრაფი. ჩემთვის მორჩილაძის შემოქმედებითი ძალა დიდი საიდუმლოა და ამავე დროს სასწაული. იგი ძალიან ღრმად ადამიანურია, ერთ-ერთი დიდი და გამოჩენილი მწერალია მსოფლიოს ლიტერატურაში. აქვს იუმორის განსაკუთრებული ქართული გამოხატულება, ხან ცოტა ახირებული, ხან სევდით გამსჭვალული, ცრემლით შეზავებული სიცილი და სიცილით გაბრწყინებული ცრემლი როგორც დავით კლდიაშვილის ნაწარმოებებში, ავტორი, რომელმაც გამიღო კარი ქართულ მენტალიტეტში. ჩემთვის ძალიან ძვირფასი მწერლები არიან თამთა მელაშვილი და ანა კორძაია-სამადაშვილი. თითოეული გამორჩეულია თავისი უნიკალური ენით და სტილით. კიდევ ბევრი მწერლის გახსენება შეიძლება, რომელთა ნაწარმოებებსაც ახასიათებს სევდიანი მხიარულება ან მხიარული სევდა.
 
ქართული ენა არ მიეკუთვნება ინდოევროპულ ენებს და ამიტომ ძალიან განსხვავდება იმ ენებისგან, რომლებსაც ვფლობ. არ ვარ ლინგვისტი არც კომპარატივისტი და საფუძვლიანი აზრის გამოთქმა არ შემიძლია. მხოლოდ იმის თქმა მინდა: ქართული ზმნა არის "ყველაფრის შემძლე"; ერთი სიტყვის საშუალებით შეიძლება გამოვხატოთ ის, რისთვისაც სხვა ენებს მრავალსიტყვიანი წინადადება სჭირდება (მაგ. "შემომეჭამა"). დროის და კილოს ფორმების სისტემა ძირითადად განსხვავდება გერმანულისგან. მაგ. თურმეობითი და მისი მრავალი ფუნქცია არ არსებობს გერმანულში. ქართული ნამდვილად ძალიან ზუსტი, სხარტი, დიფერენციებული, ძალიან მდიდარი ენაა.
 
მეორე მხრივ, ქართულ ენაში ბევრი რამ უთქმელი რჩება. ფაქტი, რომ არ არსებობს სქესი, დამაბნეველი შეიძლება იყოს და იმავე დროს საინტერესოც. ზოგ ტექსტში გმირების სქესი გაურკვეველია ან მხოლოდ მწირე ნიუანსებითაა შესაძლებელი ამის დადგენა. საერთოდ, ქართველი მკითხველები და მოსაუბრეები გერმანელებზე მეტად სტრიქონებს შორის კითხულობენ ან უკეთესად ეგუებიან ბუნდოვანებას, გაურკვევლობას. თარგმანისთვის კი ეს ხშირად პრობლემებს ქმნის. ქართულში არის სიტყვები, რომლებიც ერთდროულად გამოხატავენ მოძრაობას, ხმასა და ფერს. მაგ. "ლივლივი". გერმანულად ეს უფრო სიტყვაუხვად უნდა გამოვთქვათ. ქართული ძალიან პოეტური ენაა.
 
ქართული ენა უთუოდ რთული ენაა. მე პირადად ძალიან გვიან დავიწყე მისი შესწავლა, 45 წელს გადაცილებული ვიყავი. ჩემთვის ყველაზე რთული ენის უცხოობა, მისი სტრუქტურის და წესების გაგება კი არ იყო, არამედ ასაკის გამო მეხსიერების პრობლემა იყო და არის. სხვა შესაძლებლობის არარსებობის გამო, წლების განმავლობაში კერძო გაკვეთილზე დავდიოდი შვეიცარიაში მცხოვრებ ქართველთან, იგი თავად თარჯიმანი და ფილოლოგი იყო. ერთი პრობლემა არის ის, რომ თანამედროვე ლექსიკონები არ არსებობს, ჟარგონს და სალაპარაკო ენის ცნობარებზე რომ არაფერი ვთქვათ.ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა მიზეზით გინდა ქართულის შესწავლა. ქართული ენის კურსები ძალიან იშვიათია, ამიტომ უცხოელები კერძო გაკვეთილებით უნდა დაკმაყოფილდეთ.
 
ენა არ არის მხოლოდ საკომუნიკაციო საშუალება. არამედ სიამოვნების წყარო. ძალაუფლების ინსტრუმენტი...მგონია, რომ თვით ენას არ შეუძლია მსოფლმხედველობა შეცვალოს, ენების ცოდნა კი გვეხმარება სხვისი მსოფლმხედველობის გაგებაში.
 
ქართულ ენაში არ ვეძებ რომელიმე საიდუმლოს, მაგრამ მასთან ურთიერთობისას სულ სიახლეებს აღმოვაჩენ ხოლმე. მიხარია, როცა ქართული და გერმანული ერთმანეთს ემთხვევა. ხანდახან სასოწარკვეთილებაში ვვარდები, როცა შესატყვისის პოვნა შეუძლებელია და კომპრომისზე უნდა წავიდე.ჩემთვის საქართველო უკიდურესობების, მეტისმეტობის და ძლიერი ემოციების ქვეყანაა. აქ არარსებობს ოქროს შუალედი. გვერდიგვერდ არსებობს აღმოსავლეთი და დასავლეთი, ტრადიცია და თანამედროვე ცხოვრება, რეაქციული პატრიარქალური. შეხედულება და მომავლისკენ ორიენტირებული აზროვნება, კულტურული განცალკევება და გულღიობა, ღრმა მორწმუნეობა და მართლმადიდებული ეკლესიის ფანატიკური ტენდენციები.კონტრასტების, სხვადასხვაობის ქვეყანაა. გამომაცოცხლებელ და გამამდიდრებელ ზემოქმედებას ახდენს ჩემზე, ხანდახან კი მღლის და მაბრაზებს. მაგრამ ვეღარ წარმომიდგენია სხვაგან ცხოვრება.
 
спорт
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати