USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
საფრანგეთში საპარლამენტო არჩევნების პირველი ტურის ანალიზი - გიორგი კობერიძე
თარიღი:  421

საფრანგეთში საპარლამენტო არჩევნების პირველი ტური იყო. გავაკეთოთ შედარებით ღრმა ანალიზი:

შედეგები ასეთია:

ლე პენის ნაციონალურმა გაერთიანებამ (RN) 33% აიღო და პირველ ტურში ლიდერობს. პარტია კრიტიკულია მიგრაციასთან დაკავშირებით. ამასთან, RN ევროსკეპტიკური პოლიტიკური გაერთიანებაა, თუმცა ზოგადად ევროკავშირის წინააღმდეგი არ გახლავთ. 2019 წლიდან მოყოლებული პარტიამ კიდევ უფრო შეამსუბუქა თავისი დამოკიდებულება ევროკავშირისადმი და მხოლოდ მის შიდა გაუმჯობესებასა და რეფორმირებას ითხოვს, შენგენის ზონის საზღვრების აქტიური კონტროლით.

განსხვავებაა პარტიის ადრეულ იდეოლოგიასთან და მიმდინარე შეხედულებებს შორის წარსულის შეფასებასთან დაკავშირებითაც. თუკი პარტიის წინა თავმჯდომარე ჟან-მარი ლე-პენი (პარტიის მოქმედი ლიდერის მამა) ჰოლოკოსტის არსებობას ეჭვქვეშ აყენებდა და საფრანგეთის ნაცისტურ ოკუპაციას ზომიერად აფასებდა, მისი შვილი და მოქმედი ლიდერი მარინ ლე პენი ღიად უპირისპირდება გერმანულ ნაციზმს და ჰამას-ისრაელის ომის დროს ღიად ისრაელის მხარე უჭირავს. სულ ბოლოს, ლე პენის აქტიურობით ევროპარლამენტის ID ჯგუფიდან, რომელსაც იგი ხელმძღვანელობს, გარიცხულ იქნა ღიად პრო-რუსული და ნაციზმისადმი რბილად განწყობილი გერმანული კოალიციური პარტნიორი ალტერნატივა გერმანიისათვის (AfD).

რაც შეეხება რუსეთს: ლე პენის ნაციონალური გაერთიანების (RN) პარტიამ აქაც ტრანსფორმაცია განიცადა. თუკი 2000-ნი და 2010-ნი წლების განმავლობაში პარტია პრო-რუსულ ხასიათს ატარებდა და ფინანსურად, ირიბი გზებით, რუსული შემოწირულებებიც ჰქონდა, 2022 წლიდან პოზიცია აქაც იცვალა. მარინ ლე პენის აზრით უკრაინას თავისი თავის დაცვის უფლება აქვს და არც უკრაინელი მიგრანტების წინააღმდეგ წასულა. მიუხედავად ამისა ლე პენი ნატოსა და ევროკავშირის გაფართოების წინააღმდეგია და მისი პარტიის წევრების ნაწილი ღიად დაკავშირებულები არიან რუსეთთან. ის კი არა ლე პენი ნატოში საფრანგეთის ყოფნასაც კი კითხვას უსვამს.

მიუხედავად იმისა, რომ ლე პენის საგარეო პოლიტიკურ დღის წესრიგზე ბევრს ვსაუბრობთ მისი მთავარი ხედვა მაინც შიდა პოლიტიკას ეხება. მისთვის მნიშვნელოვანი სწორედ მიგრაციის კონტროლი, დანაშაულზე კანონის გამკაცრება და ეკონომიკური პერსპექტივის გაჩენაა. ეს ყველაფერი კი ძალიან რთული ამოცანა იქნება მისთვის.

ზოგადად, პოლიტიკაში ლე პენის ტრანსფორმაციები ვნახეთ. ამიტომაა, რომ მას უკიდურესად ამბიციურ და ოპორტუნისტ ლიდერადაც ახასიათებენ, რომელიც როგორ საგარეო პოლიტიკას მიემხრობა - საკითხავია. შეიძლება ვიხილოთ მეორე ორბანი - უნგრეთის ანტი-უკრაინული და პრო-რუსული განწყობების მქონე პრემიერი. ან ახალი მელონი - იტალიის ანტი-რუსული და პორ-ევროპული პრემიერი. ორივე მათგანი, ლე პენის მსგავსად, მემარჯვენე პლატფორმიდან არიან, მაგრამ სხვადასხვა საგარეო პოლიტიკურ კურსს ატარებენ. რადგან საფრანგეთი დიდი და ანგარიშგასაწევი ქვეყანაა შეიძლება ლე პენისაგან მელონის მსგავსი ლიდერობაც ვიხილოთ ან მისი სრულიად საპირისპიროც - პრო-რუსულიც. აგერ კიდევ ერთი მაგალითი ნიდერლანდებში ხეერტ ვილდერსის პარტიის გამარჯვებაა, რომელსაც ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსის ცვლილება არ მოჰყოლია. მეტიც, ვილდერსის მხარდაჭერით ხვალიდან ქვეყნის პრემიერად დაზვერვის ყოფილი უფროსი ხდება, რომელსაც რუსეთის საწინააღმდეგო კურსი აქვს არჩეული. მაგრამ ვილდერსისაგან განსხვავებით ლე პენის პარტიის შიგნით რუსეთთან დაკავშირებული ადამიანები ღიად არიან წარმოდგენილნი. თუკი ლე პენი აქაც განიცდის ტრანსფორმაციას მაშინ მას პარტიიდან პრო-რუსული ძალების გაგდება მოუწევს. იზამს კი ამას?

მაგრამ ეს ყველაფერი მსჯელობაა მხოლოდ. რეალურად რა მოხდება ამას მეორე ტურში გავიგებთ, რომელიც 7 ივლისსაა ჩანიშნული. რას ნიშნავს ეს? ამის გასაგებად აუცილებელია ავხსნათ საფრანგეთის საარჩევნო სისტემა, სხვა პარტიები და პოლიტიკური მოწყობა:

  1. საარჩევნო სისტემა - საფრანგეთში ორტურიანი საარჩევნო სისტემაა - სპეციალურად დაყოფილ ოლქებში ინდივიდუალური კანდიდატები იბრძვიან საპარლამენტო მანდატის მოსაპოვებლად. იმისათვის, რომ კანდიდატმა პირველივე ტურში გაიმარჯვოს და მეორე ტური არ დაინიშნოს ამისათვის პირველივე ტურში 50% ხმის აღებაა საჭირო. სხვა შემთხვევაში მეორე ტური ინიშნება. მეორე ტურში ის კანდიდატები იღებენ მონაწილეობას, რომელთაც რეგისტრირებული ამომრჩევლის 12.5% მაინც მიიღეს. რეალურად კი 3 კანდიდატზე მეტი იშვიათად არის ხოლმე წარმოდგენილი მეორე ტურში. ლე პენის პარტიამ საერთო ჯამში ხმების 33% კი აიღო, მაგრამ 577 საპარლამენტო მანდატიდან 38 ოლქში გაიმარჯვა პირველივე ტურში. რაც ნიშნავს, რომ მანდატების უმრავლესობის ბედი (500-ზე მეტი მანდატის) მეორე ტურში გადაწყდება. ქვეყნის უმრავლესობაში ლე პენის ძალებს 30%-დან 40%-მდე აქვთ პირველ ტურში აღებული. ეს ნიშნავს, რომ მეორე ტურში მეორე და მესამე ადგილზე გასულ ძალებს კოორდინირებულად შეეძლებათ მოქმედება, კანდიდატურის მოხსნა და იმ კანდიდატის მხარდაჭერა, რომელსაც უფრო მეტი შანსი აქვს აჯობოს პირველ ადგილზე გასულ ლე პენის RN პარტიას. შეგახსენებთ, რომ მეორე და მესამე ადგილზე გასული პარტიებს ჯამში 60%-მდე აქვთ.
  2. სხვა პარტიები - მეორე ადგილზე მემარცხენე ალიანსის წევრები გავიდნენ. ახალი სახალხო ფრონტი (NFP) ასე ეწოდებათ მათ. ამ კოალიციიდან პარტიები ზოგი ზომიერად მემარცხენეა, ზოგიც მწვანეთა პარტიაა და არიან კომუნისტებიც. კოალიციის ხელმძღვანელი მელანშონია - 71 წლის უკიდურესად მემარცხენე პოლიტიკოსი. საგარეო პოლიტიკაში არც ისაა ნატოს მხარდამჭერი, მაგრამ როგორც აღვნიშნეთ, საგარეო პოლიტიკა ამ არჩევნებში მინიმალურ როლს თამაშობს და არჩევნების შემდეგ ვინ რა პოზიციაზე დადგება ცოტა ბუნდოვანია. მთავარი შიდა პოლიტიკაა მისთვის: საგადასახადო რეფორმებით რადიკალურ პოზიციაზე დგას. წლიური საშემოსავლო მარჟის დაწესება სურს და მიგრაციასაც აქტიურად ემხრობა. მაგრამ მისი მემარცხენე კოალიცია საკმაოდ სუსტია, რადგან კოალიციურ პარტნიორებს ერთმანეთთან პრობლემები აქვთ და არჩევნების შემდეგ როგორ პოზიციაზე დადგებიან უცნობია. მესამე ადგილზეა მაკრონის პოლიტიკური გაერთიანება რენესანსი, რომელსაც მეორე ტურის წინ უწევს მემარცხენე ალიანსთან ურთიერთობა და ხმის მიცემის სტრატეგიულად დაგეგმვა (როგორც აღვნიშნეთ, კანდიდატები მეორე და მესამე ადგილზე გასული პარტიებიდან შეეცდებიან ერთმანეთს ხელი არ შეუშალონ - გააჩნია მაკრონის პარტიის წევრებს უფრო მეტი შანსი ექნებათ ამ ოლქში თუ მელანშონის). თუკი სტრატეგიულად და კოორდინირებულად იქნა ხმები მეორე ტურში მიცემული, შეიძლება სულაც არ შედგეს ლე პენის გამარჯვება. ხოლო მელანშონი მაკრონთან კოალიციაზე მაღალი შანსია დათანხმდეს.
  3. პოლიტიკური სისტემა - საფრანგეთი ნახევრად საპრეზიდენტო სახელმწიფოა. შესაბამისად პარლამენტს გადამწყვეტი როლი არ აქვს ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური პროცესების წარმოებაში. ის კი არა პრეზიდენტს ქვეყნის შიგნითაც დიდი ზეგავლენა აქვს. ემანუელ მაკრონი პრეზიდენტია და არა პრემიერი, შესაბამისად 2027 წლამდე მას არჩევნები არც უწევს და შეუძლია მყარად იყოს პოსტზე, შიდა პოლიტიკის საკითხები და სირთულეები კი, ნაციონალური გაერთიანების (RN) გამარჯვების შემთხვევაში, ლე პენის პარტიას დააბრალოს. ამას ემატება ისიც, რომ ლე პენი პრემიერობას არც გეგმავს. მისი მიზანი საფრანგეთის პრეზიდენტობაა. სწორედ 2027 წელს უმიზნებს იგი.

პ.ს. არის ერთი მცირე შანსის მქონე სცენარიც: ვერცერთმა პარტიამ ვერ გაიმარჯვოს ისე, რომ მოიპოვოს უმრავლესობა პარლამენტში. შემდეგ კი არცერთმა პარტიამ სხვა არავისთან არ შექმნას კოალიცია და საფრანგეთს მომდევნო ერთი წელი მთავრობა არ ჰყავდეს. კონსტიტუციით მომდევნო ერთი წელი ახალი არჩევნები ვერ დაინიშნება.

გიორგი კობერიძე

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.