ევროპული უსაფრთხოების პრობლემა დღეს და მომავალში, კონტინენტის უსაფრთხოების უზრუნველყოფას უკავშირდება, მაშინ როცა უსაფრთხოების სტრუქტურის ორი უმთავრესი კომპონენტი NATO-ს ქვეყნები და მათი პარტნიორები ერთის მხრივ და რუსეთი მეორეს მხრივ მჭიდრდ არის დაკავშირებული XXI საუკუნის მთავარ კონფლიქტთან - აშშ-ს და ჩინეთის დაპირისპირებასთან.

2010 წლების შუაში საერთაშორისო ურთიერთობებში დიდი სახელმწიფო­ების განახლებული გლობალური დაპირისპირება  მნიშვნელოვნად აისახა საერთაშორისო და რეგიონალურ, მათ შორის ევროპულ უსაფრთხოებაზე.

2014-2016 წლებში, როცა წინააღმდეგობა ჯერ მხოლოდ იწყებოდა, საუბარი იყო რუსეთ-აშშ- ურთიერთობების კონფრონტაციაზე, რაც ცივი ომის მდგომარეობას წააგავდა, მაგრამ არსებითად განსხვავდებოდა მისგან. შემდგომში სიტუაცია კიდევ უფრო გართულდა. 2017 წლიდან აშშ-მ უარი თქვა ჩინეთთან ადრინდელ პოლიტიკაზე და ამ ქვეყნის მიმართ მკაცრ ზეწოლაზე გადავიდა.

ერთდროულად ვაშინგტონმა გააძლიერა პოლიტიკურ-ეკონომიკური და პოლიტიკური ზეწოლა მოსკოვზე, რუსეთ ამერიკის ურთიერთობები უფრო და უფრო  იძაბებოდა. ამ ურთი­ერთდაპი­რის­პირების ფონზე თავის მხრივ პეკინმა და მოსკოვმა გაააქტიურეს თანამშრომ­ლობა სხვა­და­სხვა სფეროში, სამხედრო სფეროს ჩათვლით.  2019 წელს რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმეერ პუტინმა რუსეთის ფედერაციის და ჩინეთის ურთიერთობას სამოკავშირეო უწოდა.

ზოგიერთი შეფასებით მსოფლიო ახალ ბიპოლარულ პერიოდში შედის, სადაც მთვარი მოთამაშეები აშშ და ჩინეთი ქნება. მაშინ როცა ამერიკის შეერთებული შტატები გლობალურ სისტემებში ლიდერის მდგომარეობის შენარჩუნებას ცდილობს, ეკონომიკურად გაძლიერე­ბულ ჩინეთს ფინანსურ და სამხედრო სფეროში მეტოქის მსგავსი გეოპოლიტიკურ ამბიცები უჩნდება.

მაგრამ ამ ორი პოლუსის დაპირისპირება სავარაუდოდ არ იქნება ისეთი ყოვლის­მომ­ცველი როგორიც  XX საუკუნის მეორე ნახევარში სსრკ-ს და აშშ-ა დაპირისპირება იყო. მსოფ­ლი­ოში ალბათ აღარ იქნება  კვეთრი გაყოფა, როგორც ეს ცივი ომის დროს იყო. მაგრამ ეს დაპირისპირება აიძულებს სხვა ქვეყნებს განსაზღვრონ თავისი ადგილი ვაშინგტონი პეკინის დაპირისპირების ცენტრალური ღერძის მიმართ, ეს პირველ რიგში ეხება რუსეთს, რომელმაც მჭიდრო თანამშრომლობა ჩამოუყალიბდა ჩინეთთან და ევროპას სადაც ქვეყნების უმრავლესობა NATO-ს  წევრებია ან გარკვეულ წილად ამერიკისკენ მიისწრაფიან.

ამგვარად ევროპის უსაფრთხოება მორიგ ევოლუციას განიცდის. XX საუკუნის პირველ ნახევარში ეს უკვე აღარ იყო მხოლოდ ევროპის სახელმწიფოების პრობლემა და საუკუნის მეორე ნახევარში  საბჭოთა კავშირი - ამერიკის ურთიერთობების ფუნქციად იქცა. ამჟამად ევრო­პის უსაფრთხოება ევროპა-აზიის უსაფრთხოების სისტემის ელემენტი ხდება, სადაც ამერიკის და რუსეთის გვერდით სულ უფრო და უფრო მნიშვნელოვან როლს ჩინეთი თამაშობს.

ევროპული უსაფრთხოების პრობლემა დღეს და სამომავლოდ კონტინენტის უსაფრთხო­ების უზრუნველყოფაში მდოგმარეობს,  როცა უსაფრთხოების სტრუქტურის ორი უმთავრესი კომპონენტი (NATO-ს ქვეყნები და მათი პარტნიორები ერთის მხრივ და რუსეთი მეორეს მხრივ) მჭიდრდაა დაკავშირებული XXI საუკუნის მთავარ კონფლიქტთან.

გასაგებია, რომ სიტუაცია არასიმეტრიულია. ევროპის ქვეყნები ფორმალურ სამხედრო-პოლიტიკურ კავშირში არიან აშშ-თან, და ეს მოქმედების ერთიანობას გულისხმობს, მაშინ როცა რუსეთსა და ჩინეთს შორის ოფიცილაურად არსებობს სტრატებიული პარტნიორობის ურთი­ერ­­თობა ,რაც მოსკოვს და პეკინს მანევრირების თავისუფლებას უტოვებს.  NATO კვლავინდებურად პოტენციურ მოწინააღმდეგედ  რუსეთს განიხილავს და არა ჩინეთს . რუსეთისთვის კი ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი კვლავ ევროპაში ამერიკული სამხედრო გავლენის სინონიმია. რუსეთი ბოლოს და ბოლოს საერთაშორისო არენაზე როგორც დამო­უ­კიდებელი ერთეულად გამოდის, ხოლო ევროპის ქვეყნები NATO-ს ფარგლებში კონსოლიდირებულ სუბიექტს არ წარმოადგენენ და აშშ უდაოდ ლიდერის როლში გამოდის. ევროკავშირს, როგორც სახელმწიფოების მჭიდრო კავშირს, მაგრამ არა მოკავშირე სახელმწი­ფოს,  არ გაანია საკუთარი სტრატეგიული იდენტურობა და მხოლოდ აცხადებს სტრატეგი­ული ავტონომიის სურვილს.

ახალი გეოეკონომიკა

ქვეყნების თანამშრომლობა და მეტოქეობა - თანამედროვე საერთაშორისო ურთიერთო­ბების ძირითდი მამოძრავებელია. ცივი ომის შემდგომ მეოთხედი საუკუნის მანძილზე ერთი ქვეყნის - ამერიკის შეერთბული შტატების უნივერსალური დომინირების პერიოდი დას­რულ­და. სისტემამ Pax Americana ხელი შეუწყო საერთაშორისო ურთიერთობების გლობა­ლიზაციას, სხვადასხვა სფეროში მოწინავე სტანდარტების გავრცელებას და შედეგად - მსოფლიოს ერთიანობას თუნდაც ერთადერთი სახელმწიფოს ხემძღვანელობით. Pax Americana სისტემა დაეხმარა ჩინეთის ეკონომიკის ტექნოლოგიური დონის ზრდას და ამაღლებას, ინდოეთის განვითარებას, საშუალება მისცა ეროპას დაევიწყებინა საგარეო პოლიტიკა და თავდაცვა; ასევე ბევრი რამ მისცა რუსეთს და სხვა ქვეყნებს.

Pax Americana-ს გარკვეული ნაკლოვანებებიც გააჩნდა. მთავარი მათგანი - არა გიგანტი-სახელმწიფოს განსაკუთრებული მდგომარეობა, არამედ მისი ელიტის ეგოიზმი და დღის წესრიგის შეზღუდულობა, რომელსაც ეს ელიტა აყალიბებდა. ამერიკული ჰეგემონია ეფექ­ტური იყო როცა საერთაშორისო ურთიერთობების წინა, კონკურენტული ციკლის მოწინა­­აღ­მდეგე - რუსეთი შინაგანი არეულობებს, ჩავარდნებს და შემდგომ არათანაბარ აღორძინებას განიცდიდა, ხოლო ახლად წარმოჩენილი მოწინააღმდეგე - ჩინეთი მთლიანად საშიანო განვითარებაზე იყო მობილიზებული. როდესაც რუსეთში  გადაწყვიტეს, რომ ქვეყანას საკმარისი ძალა გააჩნდა სახელმწიფოების დიდ  თამაშში დასაბრუნებლად, ხოლო ამერიკამ აღმოაჩინა, რომ ჩინეთი დიდ წარმატებებს აღწევს ეკონომიკაში და შესაძლოა სერიოზული კონკურენცია გაუწიოს ტექნოლოგიურ სფეროში Pax ერა დამთავრდა.

ამერიკა-ჩინეთის  დაპირისპირება განსხვავდება საბჭოთა კავშირი - ამერიკის დაპირისპირებისაგან,  ნაკლები იყო აქცენტი იდეოლოგიასა და სამხედრო სფეროზე. პირველ პლანზე გამოვიდა ეკონომიკის, ფინანსების, ტექნოლოგიების საკითხებ. შეჯიბრი უკვე ეკონომიკურ მოდელებს, ფინანსურ ინსტიტუტებსა და ტექნოლოგიურ პლატფორმებს შორის მიმდინარეობს, ასევე დღის წესრიგსა და მომავლის ხედვას შორის, რომელსაც ამერიკა და ჩინეთი თავაზობენ. გეოპოლიტიკა კვლავ გადამწყვეტ ფაქტორს წარმოადგენს, მაგრამ გაფარ­­თოებულია ახალი განზომილებებით  - გეოეკონომიკით, გეოფინანსებით, გეოტექნო­ლოგი­ებით.

ამერიკისაგან განსხვავებით ევროპა ჩინეთს არ განიხილავს,  როგორც სამხედრო საფრ­თხეს და არ ცდილობს მისგან საკუთრი გლობალური ეკონომიკური ლიდერობის დაცვას. ის გახსნილია კორეის სახალხო რესპუბლიკასთან სათანამშრომლოთ და საურთიერთობიდ.

ჩინეთის ინიციატივას „ერთი სარტყელი, ერთი გზა“ ევროპაში სხვადასხვაგვარად შეხვდნენ. ერთის მხრივ ჩინეთის სურვილი, შექმნას ან  მოახდინოს აზია-ევროპის შემაკავ­შირებელი ინფრასტრუქტურის მოდერნიზაცია, ევროკავშირის საგარეო აქტივობის ძირითა­დი სფეროს -  საგარეო ვაჭრობის, განვითარებას ახალ საშუალებებს იძლევა. მეორეს მხრივ შეშფოთებას იწვევს კორეის სახალხო რესპუბლიკის მისწრაფებები: საზღვარგარეთ შეიძინოს ინფრასტრუქ­ტურ­ული ობიექტები, სხვა ქვეყანაში იყიდოს პოლიტიკური გავლენა, განსა­კუთრებით თუ ეს ეხება ევროკავშირის აღმოსავლეთ მეზობლებს და თავად ევროკავშირის აღმოსავლეთ ფლანგის ქვეყნებს.

კორეის სახალხო რესპუბლიკასთან მჭიდრო ურთიერთობა აქვს აღმოსავლეთ ევროპის 16 ქვეყანას, რომელთაგან 11 ევროკავშირის წევრია. ევროპის ერთ-ერთმა უმსხვი­ლესმა ქვეყანამ - იტალიამ მხარი დაუჭირა ჩინეთის წინადადებას „ერთი სარტყელი, ერთი გზა.“ საბერ­ძნეთმა საკუთარი ნავსადგურები დაუთმო ჩინეთს. ყოფილი საბჭოთა კავშირის ბევრი წევრი - უკრაინა, ბოლორუსია, ამიერკავკასიის რესპუბლიკები, ყაზახეთი და შუა აზიის სახელ­მწიფოები ჩინეთს უმნიშვნელოვანეს სავაჭრო, ეკონომიკურ და ფინანსურ პარტნიორად განი­ხი­ლა­ვენ. მათი მრავალვექტორიანი საგარეო პოლიტიკისათვის პეკინი, როგორც რუსეთის ფე­დე­რა­ციის, ისე დასავლეთის ქვეყნების და მათი ინსტიტუტების ალტერნატივას წარმო­ადგენს.

რუსეთი რა გახდა   „ერთი სარტყელი, ერთი გზა.“პარტნიორი, ის უბრალოდ შეუერთდა

ჩინეთის პროექტს. რუსეთის ფედერაცია ფრთხილად მოქმედებს და ცდილობს არ იყოს ძალიან დამოკიდებული ჩინეთზე, მაგრამ ეკონომიკური ურთიერთობები ორ ქვეყანას შორის მტკიცდება.

2014 წლიდან ჩინეთმა ჩაანაცვლა გერმანია და პირველი ადგილი დაიმკვიდრა რუსრთის ტვირთბრუნვაში (რფ მხოლოდ მეათე ადგილი უკავია ჩინეთის სავაჭრო პარტნიორებს შორის). ჩინეთმა ჩაანაცვლა. გერმანია, როგორც რუსეთში ავტომობილების და დანადგარე­ბის მთავარი მომწოდებელი. ამგვარად გეოეკონომიკური თვალსაზრისით ევროკავშირი აღ­მო­სავლეთით თანამშრომლობს უკვე არა მხოლოდ რუსეთთან და ევროაზიურ ეკონომიკურ კავშირთან, არამედ რუსეთ-პოსტსაბჭოთა-ჩინეთის  ეკონომიკურ „გაერთიანებასთან“ (сопряжение). არშემდგარი დიდი ევროპა ლისაბონიდან - ვლადივოსტოკამდ შეიცვალა დიდი აზიით შანხაიდან-პეტერბურგამდე.

ეს ცვლილებები შესაძლებელი გახდა მას შემდეგ, რაც 2014 წ. აშშ-მ და ევროკავშირამ რუსეთის წინააღმდეგ ეკონომიკური სანქციები დაადგინეს. რუსეთი, რომელიც ასწლეუ­ლების მანძილზე კრედიტების, ინვესტიციების და ტექნოლოგიების სფეროში ძირითადად   დასავ­ლეთ ევროპაზე იყო ორიენტირებული, ალტერნატივის ძებნაში იძულებული  გახდა აქტიუ­რად დაინტერესებულიყო აღმოსავლეთით. დასავლური სანქციების პირობებში რუსე­თი იძულებული იყო  ჩინეთის სახელმწიფო კორპორაციებისთვის საკუთარი ენერგერესურ­სების ათვისების ნება მიეცა, რასაც ადრე თავს არიდებდა. რუსეთის საგარეო ეკონომიკურ საქმიანობაში  ბალანსი დასავლეთის მიმართულებასა და ისტორიულად ჩამორჩენილ აღმო­სავ­ლეთის მიმართულებას შორის მნიშვნელოვნა  ინაცვლებს აღმოსავლეთით.

რუსეთი ჩინეთისაკენ ტრიალდება ფინანსური და ტექნოლოგიური თვალსაზრის­ი­თაც. აშშ-ს შესაძლო სანქციების გათვალისწინებით მოსკოვი ახდენს საკუთარი ოქროს სავალუტო რეზერვის დივერსიფიცირებას. გაყიდული დოლარის აქტივების ნაცვლად რუსეთის ფედე­რაცია ძირითადად ევროში იძენს აქტივებს, ჩინური იუანის წილიც მნიშვნელოცნად გაიზარ­და.

რუსეთ-ჩინეთის მცირე, მაგრამ მზარდი ტვირთბრუნვა ხორციელდება ეროვნულ ვალუტებში. პეკინის მითითებით ჩინეთის სახელმწიფო ბანკები რუსეთის ფედერაციის სახელმეიფო კორპორაციებს უზრუნველყოფს გრძელვადიანი კრედიტებით. კიდევ უფრო თვალსაჩინოა ეს ცვლილებები ცენტრალური აზიის ქვეყნებში. რა თქმა უნდა საუბარი არაა ყოფილი საბშოთა კავშირის ტერიტორიაზე იუანის ზონის შექმნის შესახებ, მაგრამ ჩინეთის პოზიციები რეგიონის ფინანსურ სფეროში სულ უფრო და უფრო მყარდება.

5G საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების  საკუთარი პლატფორმის შექმნაში ჩამორჩენილი რუ­სე­თი  ისევ ჩინეთის მხარდაჭერის იმედზეა - პოლიტიკურად არასაიმედო ამერიკის ნაცვლად. მოსკოვის ზოგადი იდეა იმაში მდგომარეობს, რომ მოახდინოს საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების პოლიტიკის დივერსიფიცირება სფეროს ყველა ძირითად ლიდერთან აშშ, ევროპასა და ჩინეთთან თანამშრომლობით. ევროპული კომპანიები Nokia და Ericsson მოსკოვის აზრით შესაძლო პარტნიორებად რჩებიან, მაგრამ კრიზისულ სიტუაციებში (ზეწოლა აშშ-ს მხრიდან) სანდო არ არიან.

თუ რუსეთ-ამერიკის ურთიერთობა უარყოფით დინამიკას შეინარჩუნებს, რაც უახლოეს პერსპექტივაში სავარაუდოა, ხოლო ადგილობრივი რუსული ტექნოლოგიების განვითარების დონე კვლავ დაბალი იქნება, რუსეთის ტექნოლოგიური დამოკიდებულება ჩინეთზე გაიზრდება. რფ შეიძლება მოხვდეს ჩინეთის განვითარებული ტექნოლოგიების  სფეროს გავლენის ქვეშ. ამ შემთხვევაში რუსეთსა და ევროკავშირს შორის ტექნოლოგიური ბარიერიც გაჩნდება.

 https://tbilisipost.ge/media/9aa402cc3779552438bc02037d18a1e4_S.jpg

ახალი გეოპოლიტიკა

ბარიერი გეოსტრატეგიულ სფეროში  - ფაქტიურად სამხედრო-პოლიტიკური დაპირისპი­რე­­ბის ხაზი - უკვე არსებობს. ათვლის წერტილად იქცა უკრაინის პოლიტიკური კრიზისი, რუსეთის ფედერაციის ჩარევა ამ კრიზისში, ყირიმის მიერთება რფ-თან და ამის კვალდაკვალ შეიარაღბული კონფლიქტი დონბასში. 2014 წლიდან რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი აშკარად მტრული გახდა. NATO რუსეთის ურთიერთობა კვლავ შევიდა ფაზაში, როცა ორივე მხარე მეორეს შესაძლო მოწინააღმდეგედ განიხილავს. გამძაფრდა ურთიერთობა რუსეთსა და უშუალო მეზობლებს - პოლონეთსა და ბალტიისპირეთის რესპუბლიკებს შორის. ამ ფონზე აშშ-ს სამხედრო გავლენა აღმოსავლეთით  ინაცვლებს (პოლონეთი, ბალტიისპირეთი, რუმინე­თი). თავის მხრივ რუსეთი აძლიერებს საკუთრ სამხედრო ძალებს კალინინგრადის ანკლავში.

ბოლო წლებში სიტუაცია კიდევ უფრო გართულდა. რუსეთ-ჩინეთის სამხედრო თანამშრომლობა ახალ საფეხურზე გადავიდა. 2014 წლის შემდეგ მოსკოვმა შეასუსტა საექსპორტო შეზღუდვები და დათანხმდა ჩინეთისთვის შეიარაღების თანამედროვე სისტემების გადაცემას, როგორიცაა კომპლექსები ПВО С-400 და თვითმფრინავები Су-3516.

2000 წლიდან მიმდინარე რუსეთის და ჩინეთის სახალხო-განმანთავისუფლებელი არმიის ერთობლივი სამხედრო სწავლებები უფრო მასშტაბური გახდა. ამასთან ხდებოდა ორი არმიის შეთანხმებული მოქმედების შემუშავება  ანტიტერორისტული ოპერაციების დროს, აგრეთვე განიხილებოდა მათი გამოყენება სხვა შესაძლო კონფლიქტებშიც, რეგიონალური კონფლიქტების ჩათვლით. ჩინეთის სამხედრო მეზღვაურები რუს კოლეგებთან ერთად სწავლებებს გადიან ბალტიის, შავ და ხმელთაშუა ზღვებში. 2019 წლიდან ორი ქვეყნის სამხედრო საჰაერო ძალები ახორციელებენ ერთობლივ საჰაერო პატრულირებას ჩრდილო-აღმოსავლეთ აზიაში.

2019 წელს მცირე და საშუალო მოქმედების რაკეტების ლიკვიდაციის ხელშეკრულების მოქმედების შეჩერებამ  გააუქმა აკრძალვა მიწისზედა ბაზირების 500-5500კმ რადიუსის მოქმედების რაკეტების განლაგებაზე. თუ კი მოხდება ევროპის კონტინენტზე ამერიკული რაკეტების ბაზირება, ამან შეიძლება ევროპაში  1983 წლის შემდეგ სამხედრო-პოლიტიკური მდგომარე­ობის ყველზე სერიოზულ გამწვავებას გამოიწვევს. ამას მოყვება ბირთვული სტრატეგიის გადახედვა და ბირთვული კონფლიქტის საშიშროების ზრდა.

მცირე და საშუალო რადიუსის მოქმედების რაკეტების განთვსება ევროპაში ჯერჯერობით ნაკლებად სავარაუდოა, ვიდრე მსგავსი სისტემებისა აზიაში. სავარაუდო სამიზნეები ასეთ შემთხვევაში კორეის სახალხო რესპუბლიკის სამხედრო და პოლიტიკური ობიექტები იქნება. სწორედ კსრ-ს სამხედრო ძალების გაძლიერება და ვაშინგონის სურვილი წინ აღუდგეს მსგავს მოვლენებს, გახდა აშშ-ს მცირე და საშუალო მოქმედების რაკეტების ლიკვიდაციის ხელშეკრულებიდან გასვლის მთავარი მიზეზი ( Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, IRNFT).

აზიაში მოულოდნელი დარტყმის სისტემების განთავსებამ, რომლებსაც შესწევთ ძალა გაანადგუროს მოწინააღმდების ძირითადი ობიექტების და სარაკეტო ბაზები, შესაძლოა საპასუხო ნაბიჯები გამოიწვიოს, როგორც ჩინეთის, ისე რუსეთის მხრიდან. 2019 წელს ცნობილი გახდა, რომ რუსეთი დახმარებს უწევს პეკინს რაკეტსაწინააღმდეგო სისტემების შექმნაში (СПРН), რომლებიც გამორიცხავენ ჩსრ-ზე მოულოდნელი ბირთვული სარაკეტო დარტყმის განხორციელებას. ამ დრომდე СПРН სისტემები მხოლოდ რუსეთს და აშშ-ს გააჩნდა. ამგვარად ჩინეთი-რუსეთის სამხედრო თანამშრომლობა აძლიერებს საკუთრ სტრატეგიულ სიძლიერეს.  დაპირისპირების ექო ევრაზიის  ერთ ბოლოში უცბად ნახავს გამოხმაურებას მის მეორე მხარეს

ევროპულიდან ევრო-აზიურ უსაფრთხოებამდე

მოყვანილი მაგალითები არ მოწმობენ რუსეთ-ჩიენთის სამხედრო კავშირის, მით უმეტეს მო­ნო­ლი­­თური ბლოკის ფორმირებას, რომელიც წინ აღუდგება ამერიკის შეერთებულ შტა­ტებს და მის მოკავშირეებს. მოსკოვის და პეკინის ურთიერთობას სამოკავშირეო ხასიათი აქვს, მაგრამ ეს ურთიერთობა არ არის ვარშავის ხელშეკრულების და NATO-ს მსგავსი, სადაც უპირობოდ დომინირებს მთვარი წევრი.

ჩინეთიც და რუსეთიც სათუთად ეპყრობიან საკუთარ სუვერენიტეტს და ცდილობენ საგარეო პოლიტიკური მანევრირების თავისუფლება შეინარჩუნონო. არც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას და არც რუსეთის ფედერაციას  არ სურს და არ შეუძლია ლიდერობა ამ „ორეუ­ლში“ («двойка»). ამ თვალსაზრისით ურთიერთობა მოსკოვი-პეკინი უფრო   გავს რუსეთის იმპერიის სხვა დიდ სახელმწიფოებთან ან საბჭოთა კავშირის ანტიგიტლერული კოალიციის ქვეტყნებთან გაფორმებულ კავშირებს

ასეთი მდგომარეობა მოქნილი ურთიერთობის საშუალებას იძლევა რუსეთსა და იმ ქვეყნებთან, რომლებსაც ჩინეთთან ნაკლებად სანდო და მეგობრული დამოკიდებულება აქვთ. მაგალითად იაპონიასთან აღმოსავლეთით, ინდოეთთან - სამხრეთით და ევროპის ქვეყნებთან დასავლეთით.

რუსეთის საგარეო პოლიტიკამ მსგავსი მოქნილობის მაგალითები გამოავლინა ახლო და შუა აღმოსავლეთში, სადაც სირიაში მიმდინარე სამხედრო ოპერაციების ფონზე შეძლო პრო­დუქტიული კონტაქტები შეენარჩუნებინა პოლიტიკურ ანტაგონისტებთან - ისრაელთან და ირანთან, ირანთან და საუდის არაბეთთან. თურქეთთან და ქურთებთან. აშკარაა რომ რუ­სეთს გადაწყვეტილი აქვს დამოუკიდებელი ურთიერთობები იქონიოს აშშ-თან და ევროპის ქვეყნებთან.

მოქნილი პოლიტიკა ევროპაში ხისტი ბიპოლარობის თავიდან აცილების შანსს იძლევა. ამ შესაძლებლობის გამოყენება შეიძლება რუსეთის და ევროპის პარალელური ნაბიჯების შემ­თხვე­­ვაში. გასაგებია, რომ უსაფრთხოების სფეროში ევროპა-რუსეთის ურთიერთობის გაუმ­ჯო­ბე­სება შესაძლებელია თუ შესრულებულდება 2015 წლის მინსკის ხელშეკრულება დონ­ბას­­თან დაკავშირებით. 2019 წლის საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნების შედეგად  უკრაინაში ხელისუფლების შეცვლია ხელსაყრელ გარემოს შექმნის ამისთვის.

მინსკის ხელშეკრულების სრული მოცულობით შესრულებამ და მის საფუძველზე დონ­ბა­­­სის უკრაინაში ინტეგრაციამ, შეიძლება გამოიწვიოს სანქციების შემსუბუქება ან მათი გაუქ­მება. ეს თავის მხრივ დაეხმარება მოსკოვს  დააბალანსოს რუსეთის საგარეო და საგარეო­ეკო­ნო­მიკური პოლიტიკა დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის. ამავე დროს  უკრაინის აღმოსავ­ლე­თ ნაწილში კონფლიქტის დარეგულირების პროცესში მიღწეულმა წარმატებებმა შეიძლება გა­ზარ­დოს გაერთიანებული ევროპის, როგორც გეოპოლიტიკური მოთამაშის მნიშვნელობა, რომელსაც შესწევს ძალა აქტიურად და დამოუკიდებლად მიიღოს მონაწი­ლეობა კონტინენტზე საერთაშორისო კონფლიქტების გადაჭრაში.

დონბასის პრობლემის მოგვარება საუკეთესო შემთხვევაშიც საკმარის დროს მოითხოვს. უკ­რაინელი ნაციონალისტები მკააცრად აკრიტიკებენ მინსკის მოლაპარაკებას, როგორც კაპი­ტულანტურს. საბოლოო დიპლომატიური წარმატება უზრუნველყოფილი არ არის. მაგრამ რუ­სეთ­-ევროპის ეკონომიკური კავშირების დიდი უმრავლესობა სანქციებით არ რის შეზღუ­დული. რუსეთის ბაზრის მთელ რიგ მიმართულებებზე, მათ შორის ინფორმაციული  და კო­მუ­ნიკაციური ტექნოლოგიები, ევროკავშირის ქვეყნებმა სერიოზული კონკურენცია შეიძ­ლე­ბა გაუწიონ ჩინელ მეწარმეებს. ეს მნიშვნელოვანი იქნებოდა როგორც ევროპის კომერციული და სტრატეგიული ინტერესებისთვის, ისე რუსეთის სტრატეგიული ინტერესებისთვის - აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის წონასწორობის  მხარდაჭერის თვალსაზრისით.

საერთაშორისო კონკურენციის კიდევ ერთი მიმართულება, სადაც რუსეთმა და ევროპან  სტატეგიული ბალანსი უნდა შეინარჩუნს არის არქტიკა და კერძოდ ჩრდილოეთის საზღვაო გზა აზიიდან ევროპისკენ, რომელიც ძირითადად რუსეთის სანაპიროს გასწვრივ გადის.

სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ხდება ახალი ევრორაკეტული კრიზისის თავიდან აცი­ლება, რომელიც შეიძლება 1970-1980 წლების მოდელის მსგავსად განვითარდეს. რეგიონის სტრა­ტე­გიული სტაბილობის შენარჩუნებაში ევროპის აქტიურო მონაწილეობა მნიშვნელო­ვანია როგორც კონტინენტის უსაფრთხოების გასამყარებლად, ისე გაერთიანებული ევრო­პის გეოპოლიტიური როლის ასამაღლებლად. რუსეთისთვის მნიშვნელოვანია არ გაიმეოროს საბჭოთა კავშირის დროინდელი შეცდომები და არ აიძულოს ევროპელები მოსკოვისგა დაცვა ამერიკელებს მიმართონ.

ევროკავშირის, რუსეთის და ამერიკის წარმატებული თანამშრომლობა მოლდოვის შიდა კრიზისის მოგვარებაში, იმედს იძლევა, რომ მწვავე დაპირისპირება რუსეთსა და დასავლეთს შო­რის პოსტსაბჭოთა ტერიტორიაზე შეიძლება შერბილდეს. ბოლო წლების მძიმე გაკვეთი­ლების გათვალისწინებით, უკრაინის, მოლდოვის და საქართველოს გარშემო შექმნილი სი­ტუა­ციიდან გამოსავალი შეიძლება გახდეს რუსეთის მზადყოფნა არ ჩაერიოს ამ ქვეყნების და ევროკავშირის ურთიერთობის თავისუფალ განვითარებაში. მნიშვნელოვანი საპირწონის მნი­შ­ვნელობა აქვს დამოუკიდებელი და მოსკოვისადმი მეგობრული ბელორუსიის, როგორც ევროკავშირის და რუსეთის. რუსეთის და უკრაინის შემაკავშირებელი რგოლის  განვითა­რებას.

XXI საუკუნეში ახლო აღმოსავლეთი და ჩრდილოეთ აფრიკა დიდი ევრაზიის რეგიონების რიცხვში შედიან. ამიტომ ლოგიკურია, რომ  ევროპის უსაფრთხოების გამყარებისათვის აუცილებელია ევროკავშირის, რუსეთის, ჩინეთის და სასურველია აშშ-ს თანამშრომლობა ირანის ბირთული პრობლემის მოგვარების საკითხებში; მათი ძალისხმევის გაერთიანება სპარსეთის ყურის ზონის სტაბილიზაციისთვის; თანამშრომლობა სირიის პოლიტიკური ასპექტის დარეგულირებაში და ამ საფუძველზე ერთობლივი მონაწილეობა სირიის აღორძინებაში; თანამშრომლობა და ვითარების სტაბილიზაცია ლიბანში.

ზემოთ ჩამოყალიბებული იყო მხოლოდ ზოგიერთი მოსაზრება იმის შესახებ, თუ როგორ ავიცილოთ ხისტი ბიპოლარობა და მივათწიოთ წონასწორობას ევროპაში და დიდ ევრაზიაში მთლიანად. კარგია თუ გამოთქმული მოსაზრებები ბიძგს მისცემენ ახალი გეოპოლიტიკური და სტრატეგიული რეალობის შესახებ მსჯელობას. დიალოგი ამ საკითხებზე მწვავე აუცილებლობაა,  XXI საუკუნის გლობალური სცენის ორ მსხვილ, მაგრამ უკვე არა მთავარ მოთამაშეს - ევროპასა და რუსეთს შორის.