USD 2.7252
EUR 3.1599
RUB 3.4691
თბილისი
რა ვითარებაა ამ დროისთვის უკრაინაში - გიორგი კობერიძე
თარიღი:  378
2023 წლის 10-11 სექტემბრის შეჯამება უკრაინაში:
- აქტიური საბრძოლო მოქმედებები მიმდინარეობს ქალაქი დონეცკის დასავლეთით. უშუალოდ ქალაქი დონეცკის იმ ტერიტორიაზე, რომელშიც რუსული სამხედრო ნაწილები არიან განთავსებული, თითქმის ყოველდღიური საარტილერიო დარტყმები მიმდინარეობს.
დონეცკის მომიჯნავედ კი, აეროპორტიდან 3 კილომეტრში, უკრაინელები ოპიტნეს უტევენ. რუსები ჩივიან, რომ უკრაინელები კასეტურ ჭურვებს იყენებენო. უკრაინელთა ამ იერიშებს რამდენიმე მიზანი შეიძლება ჰქონდეს. პირველ რიგში უნდა გავიხსენოთ, რომ ეს ავდიივკას მიმართულებაა, შესაბამისად ინიციატივის უკრაინელთა ხელში დაბრუნება კრიტიკულად მნიშვნელოვანია როგორც ფსიქოლოგიურად, ისე ყრუ თავდაცვაში ყოფნიდან გამოსვლისა და რუსული დაწოლის შესამსუბუქებლად. გარდა ამისა დონეცკის აეროპორტის ტერიტორია უმნიშვნელო წერტილი არ არის. ის ზედ ემიჯნება ქალაქს და მის დასაცავად რუსები და მათ მიერ ორგანიზებული სეპარატისტული ძალები დიდი რაოდენობით ცოცხალი ძალის გაწირვაზე არიან თანახმა, მით უფრო რომ დონეცკელი სეპარატისტების მიერ შექმნილი ცრუ საგმირო ეპოსები სწორედ ამ აეროპორტისათვის 2014-15 წლებში ბრძოლას უკავშირდება.
არის სხვა მიზეზიც: აეროპორტის მიმართულებით აქტიურობა რუსებს აიძულებს დაწოლა შეამციროს მარიინკაზეც, რომელიც ქალაქი დონეცკის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობს.
ზოგადად, შეიძლება ითქვას, რომ უკრაინელებს ავდიივკას მონაკვეთი მთელი ამ ომის განმავლობაში, ისევე როგორც 2014-15 წლებში გამორჩეულად კარგად აქვთ დაცული. ათასობით სამხედრო დაკარგეს რუსებმა ამ სექტორში და ახლა კვლავ უკრაინელები არიან აქტიურები. ფსიქოლოგიურად ეს უკვე დიდი დარტყმაა რუსებისათვის.
- 2014 წელს რუსების მხარს გადასული სამხედრო ჟურნალისტი და სამხედრო დაჯგუფების ლიდერი, ქაღალდზე არსებული რუსული სეპარატისტული წარმონაქმნის, "ნოვოროსიის" გმირი, გენადი დუბოვოი ქალაქ დონეცკში მანქანის დაჯახების შედეგად მოკლეს. ვინ მოკლა ასე ცალსახად არაა ცნობილი. ზოგადად, რუსულ სამხედრო კლანებში, განსაკუთრებით კი 2014 წელს რუსეთის მხარეს გადასულ პირებსა და ახლანდელ ლიდერებს შორის დაპირისპირება ახალი ამბავი არ არის. თუმცა უკრაინული სპეცსამსახურების ხელი დონეცკზეც რომ სწვდება ესეც ნათელია. რუსული ვერსიით დუბოვოი ყვავილებს ყიდულობდა.
- დონეცკის ოლქში, ბახმუტის სამხრეთით, კლიშჩიივკას გასასვლელში ძალიან აქტიური საბრძოლო მოქმედებები მიმდინარეობს. როგორც ჩანს რუსების ერთ-ერთი ბოლო კონტრშეტევას ვადევნებთ თვალს. თითქმის ყველა სახის იარაღსა და დიდი რაოდენობით ცოცხალ ძალას მოუყარეს თავი რკინიგზის გასწვრივ, ნანგრევებზე. როგორც ჩანს მათი პროგრამა მინიმუმი უკრაინელთა მხრიდან დასახლების დაკავების დაბლოკვაა, რადგან მათი პოზიციები შესასვლელ-გასასვლელს ემიჯნება. პროგრამა მაქსიმუმი კი უკრაინელთა დაკავებული პოზიციების ხელახალი ოკუპაცია იქნება.
უკრაინელები ამ მიმართულებაზე ძალიან აუჩქარებლად და დინამიურად მუშაობენ. როგორც პრეზიდენტმა ზელენსკიმ აღნიშნა უკრაინელებს შეუძლიათ სწრაფი წინსვლა, მაგრამ ძალიან გაზრდილი დანაკარგებითო, ეს კი უკრაინის მიზანი არ არის. ზელენსკის პოზიცია რაციონალურია. თუკი რუსეთს კონფეპტუალურდ დონეზეც კი აქვს მზაობა ცოცხალი ძალა დიდი რაოდენობით შესწიროს თუნდაც კლიშჩიივკას ან იგივე ზაპორიჟიას მიმართულებას, უკრაინა საკუთარ კარგად გაწვრთნილ სამხედრო ძალას უფრთხილდება.
კლიშჩიივკას უკრაინელთა მიერ დაკავება ძალიან დიდი დარტყმა იქნება ბახმუტის სამხრეთით მდებარე რუსული პოზიციებისათვის.
- უკრაინაში მყოფმა გერმანელმა ბრიგადის გენერალმა ქრისტიან ფროიდინგმა ღიად განაცხადა, რომ უკრაინის მხარდაჭერა არ შეწყდება და ამის მოლოდინი არავის ჰქონდეს. უკვე გაწერილია რომ საჭიროების შემთხვევაში 2032 წლამდე გაგრძელდება დახმარებაო.
- 2024 წელს ცივი ომის შემდეგ ნატოს ყველაზე დიდი წვრთნები გაიმართება, რომელშიც 40 ათასი სამხედრო, ასობით ხომალდი და თვითმფრინავი მიიღებს მონაწილეობას. მიზანი კოორდინირებულობის ზრდა და თავდაცვის სინქრონიზაციაა.
- პოლონეთი სამხედრო წარმოებას ზრდის, მათ შორის იმ საარტილერიო სისტემების კუთხითაც, რომელსაც უკრაინას აწვდის.
- უკრაინელების დათვლით ახლა უკრაინაში 420 ათასი მხოლოდ რუსი სამხედრო იმყოფება. ამას ემატებიან რუსი პოლიციელები, რუსი სეპარატისტები და რუსეთის მხარეს გადასული ძალები.
- ყველაზე ცხელი წერტილი კვლავ რობოტინეს სამხრეთით მდებარე ნოვოპროკოპივკას თავდაცვის ზღუდის მონაკვეთია. როგორც უკრაინელებს ისე რუსებს ძალიან დიდი რაოდენობით ცოცხალი ძალა ჰყავთ მობილიზებული. ინფორმაცია ორივე მხრიდან ძალიან შეზღუდულია.
- იბომბება ოლეშკის მისადგომებიც, ხერსონის ოლქში, მდინარე დნეპრის აღმოსავლეთით. ამასთან, უკრაინელებსა და რუსებს შორის გრძელდება საარტილერიო დუელები.
- შავ ზღვაში უკრაინელთა მხრიდან ნავთობისა და გაზის მომპოვებელი კოშკურების დაკავება რუსული საზღვაო ძალების მძიმე მდგომარეობაზეც მიუთითებს. ისინი თამამად ვეღარ დაცურავენ უკრაინის მიერ კონტროლირებადი საზღვაო აკვატორიის სიახლოვეს. მათ უკრაინული წყლის დრონებისა და ნეპტუნების - ხომალდსაწინააღმდეგო რაკეტების - ეშინიათ. არადა ამ ფონზე საზღვაო ბლოკადა აქვს რუსეთს გამოცხადებული. ამ ფონზე უკრაინული მობილური ძალები სწრაფად მანევრირებდი სამხედრო კატერებით უფრო თამამად და შეუმჩნევლად მოქმედებენ.
მიყევით ბმულს - გიორგი კობერიძე
ანალიტიკა
«Financial Times» (დიდი ბრიტანეთი): „მსოფლიოში არასტაბილურობა სუფევს, ამიტომ ევროპა უნდა შეიარაღდეს“

ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „მსოფლიოში არასტაბილურობა სუფევს, ამიტომ ევროპა უნდა შეიარაღდეს“, რომლის ავტორები არიან ფრიდრიხ მერცი (გერმანიის კანცლერი) და ემანუელ მაკრონი (საფრანგეთის პრეზიდენტი).

გთავაზობთ სტატიის შინაარსს:

 „ჰააგაში ნატოს სამიტის ფონზე მსოფლიოში ქაოსური მოვლენები სუფევს: ბობოქრობენ ომები, ჩვეული ქცევის წესები და ნორმები ინგრევა,  ხოლო დიდი ხნით განმტკიცებული რწმენები ეჭვის ქვეშ დგება. ამ ეპოქალური გამოცდის ჟამს გერმანია და საფრანგეთი - თავიანთ ევროპელ და ატლანტის ოკეანის გაღმა ნაპირზე მყოფ მეგობრებთან და მოკავშირეებთან ერთად ერთიანი და მტკიცე ფრონტით გამოდიან, რათა დაიცვან ჩვენი საერთო ფასეულობები, ჩვენი მოქალაქეების თავისუფლება და უსაფრთხოება“, - ნათქვამია სტატიის დასაწყისში.

ავტორთა აზრით, „ევროპაში არასტაბილურობის ძირითად წყაროს რუსეთი და მისი იმპერიალისტური ომები წარმოადგენს: „2008 წელს რუსეთი თავს დაესხა საქართველოს, შემდეგ, 2014 წელს - მოახდინა ყირიმისა და დონბასის ოკუპაცია, 2022 წელს კი კრემლის ჯარები უკრაინის დანარჩენ ტერიტორიაზე შეიჭრნენ. ვლადიმერ პუტინის მიზანია ძირი გამოუთხაროს ევროპულ უსაფრთხოებას, მეზობლებს თავს მოახვიოს უკანონო მეურვეობა, ისინი შიგნიდან გატეხოს და თავის ორბიტაზე გადაიყვანოს, საერთაშორისო მართლწესრიგს საფუძველი შეურყიოს. ეს ყველაფერი რუსეთის სტრატეგიულ ინტერესებს წარმოადგენს. ჩვენ არ შეგვიძლია ამ ყველაფერს შევურიგდეთ, ჩვენს კონტინენტზე მშვიდობა უნდა დავიცვათ“.

„თუ კრემლის ამჟამინდელი პოლიტიკის ტრაექტორია არ შეიცვლება, რუსეთი საფრანგეთისა და გერმანიის ურყევ და მტკიცე პოზიციის წინაშე აღმოჩნდება. ამჟამად სასწორზე დევს ევროპული სტაბილურობის ბედი ათწლეულების განმავლობაში.

ნატოს სამიტზე საფრანგეთი და გერმანია დაადასტურებენ თავიანთ მხარდაჭერას იმ ძალისხმევისადმი, რასაც აშშ მიმართავს კონფლიქტების შეწყვეტისათვის და მტკიცე მშვიდობის მისაღწევად. საფრანგეთი და გერმანია მხარს დაუჭერენ უკრაინის სუვერენიტეტს, ცეცხლის შეწყვეტის წინადადებას და გააძლიერებენ რუსეთზე ზეწოლას, მათ შორის სანქციების მეშვეობით“, - აღნიშნავენ სტატიის ავტორები, - „ჩვენ ვუზრუნველყოფთ, რომ უკრაინა კონფლიქტიდან გამოსვლის შემდეგ აყვავებული, ძლიერი და უსაფრთხო ქვეყანა გახდეს“.

როგორც სტატიაშია ნათქვამი, ამ მხრივ უკვე ბევრი რამ არის გაკეთებული - ევროკავშირი უკრაინას 130 მილიარდი ევროთი დაეხმარა. გარდა ამისა, ევროკავშირმა დაგმო კრემლის აგრესიული პოლიტიკა, რისთვისაც რუსეთს მკაცრი სანქციები აქვს დაწესებული. „მაგრამ ეს კიდევ ცოტაა. ამიტომ ჩვენ, დიდ ბრიტანეთთან ერთად, ხელს შევუწყობთ უკრაინის არმიის გაძლიერებას, განვაახლებთ უკრაინის თავდაცვით მრეწველობას იმ მიზნით, რომ სამომავლოდ მას რუსეთის სავარაუდო აგრესიის წარმატებით მოგერიება შეძლოს.

„რა თქმა უნდა, ჩვენი გეგმები მხოლოდ უკრაინას არ ეხება. როგორც ჩანს, ახლო მომავალში კონფლიქტურ გარემოში ცხოვრება მოგვიწევს - იმ მსოფლიოში, სადაც ჩვენი მოკავშირეების წინაშე ახალი დილემები და პრიორიტეტები დადგება. რუსეთის გარდა, ჩვენ, ალბათ, კიდევ ბევრი გამოწვევის მოწმენი გავხდებით. ამისათვის ახლავე უნდა ვიზრუნოთ“, - აღნიშნავენ ავტორები და იქვე მიუთითებენ: აუცილებელია ნატოს გაძლიერება - თავდაცვის სფეროს ალიანსის წევრების საერთო ბიუჯეტის 3,5% უნდა მოხმარდეს, 2%-ის ნაცვლად. დამატებითი ხარჯები აუცილებელია. მათი მეშვეობით ჩვენ იმ ბზარს ამოვავსებთ, რომელიც ნატოს სამხედრო პოტენციალს გაუჩნდა რევანშისტული რუსეთის პირისპირ“, - ხაზს უსვამენ ავტორები.

„ალიანსის უსაფრთხოების ქვაკუთხედად ბირთვული შეკავება რჩება: საფრანგეთს აქვს თავისი დამოუკიდებელი სტრატეგიული ბირთვული ძალები, რომლებსაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვთ ნატოს საერთო უსაფრთხოების დაცვაში. გერმანიას უფლება აქვს მონაწილეობა მიიღოს ნატოს ბირთვული იარაღის ერთობლივ გამოყენებაში. გარდა ამისა, ერთობლივად ვიმუშავებთ შესყიდვების სისტემის რეფორმირებაში, რომელიც გამოიხატება უნიფიკაციაში, გამარტივებასა და გაზრდაში“, - ნათქვამია სტატიაში.

პუბლიკაციის დასასრულს, ავტორები აღნიშნავენ, რომ ნატო გააგრძელებს მჭიდრო თანამშრომლობას ევროკავშირთან, რათა უკეთ იქნას გამოყენებული ევროპის ტექნოლოგიური უპირატესობა [რუსეთის წინააღმდეგ]. „ჩვენ ვადასტურებთ სამოკავშირეო ერთიანობას, სოლიდარობას და ერთგულებას ჩვენი კონტინენტის თავისუფლების, მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის“.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.