ტყვია და ეკოლოგია

 ტყვიით და მისი ნაერთებით გარემოს დაბინძურება ყველაზე მწვავე და საშიშია მსოფლიოს უმრავლესი ქვეყნისთვის, იქ სადაც მეტალურგია არის განვითარებული. გარემოში ტყვიის მიგრაცია ხდება ფერადი მეტალურგიით, საიდანაც ამ ლითონის 94% ატმოსფეროში გამოიყოფა.

მიუხედავად იმისა, რომ ინდუსტრიულ ქალაქებში გარემოს ტყვიით დაბინძურება უმწვავესია, მაინც ითვლება, რომ ჰაერის ტყვიით დაბინძურების ძირითადი წყაროა ტყვიის შემცველი ბენზინის მოხმრაება ავტომობიებისთვის. საავტომობილო გზით ყოველწლიურად გამოიყოფა ატმოსფეროში ტყვიის 10 მილიარდი აბსოლუტურად ლეტალურ დოზა.

გამოყენებული, ვადაგასული ბატარეები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ტყვიით დაბინძურებაში, ტყვიის ნაერთებით ნიადაგისა და წყლის მოწამვლაში.

დიდ ინდუსტრიულ ქალაქებში გარემოს ასეთი მასშტაბური დაბინძურების ნიშანია წყლის დაბინშურებაც. მაგალითდ, მდინარის წყლები წელიწადში 17-18 ათასი ტონა ტყვიას ატარებს.

 ტყვია გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე, რაც იწვევს ინტელექტის დაქვეითებას, იწვევს ფსიქიკურ და მენტალურ პრობლემებ, სმენის და მხედველობის კოორდინაციის დარღვევას. უარყოფითად მოქმედებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, რაც იწვევს გულის დაავადებებს. ეს უარყოფითად აისახება მოსახლეობის და, პირველ რიგში, ბავშვების ჯანმრთელობაზე, რომლებიც ყველაზე მეტად არიან მიდრეკილნი ტყვიით ინტოქსიკაციაზე. 

 პროფესიული საქმიანობის შედეგად ინტოქსიკაციებს შორის პირველ ადგილზეა ტყვიით ინტოქსიკაცია და არის მისი გაზრდის ტენდენცია. ტყვიის ზემოქმედებით დაზარალებულ მუშაკებს შორის დაახლოებით 40% ქალია. მათთვის ტყვია განსაკუთრებულ საფრთხეს წარმოადგენს, ვინაიდან ამ ელემენტს აქვს უნარი, შეაღწიოს პლაცენტაში და დაგროვდეს დედის რძეში. როგორც წესი, ტყვიის ყველაზე მაღალი კონცენტრაცია ატმოსფერულ ჰაერში შეინიშნება ზამთარში, რაც დაკავშირებულია საწვავის წვის პროდუქტების დამატებით გამონაბოლქვთან ატმოსფეროში. წლის ამ პერიოდში არახელსაყრელი მეტეოროლოგიური პირობები ასევე ხელს უწყობს ტყვიის დაგროვებას ატმოსფეროს ქვედა ფენებში.

  ჩვენს დედაქალაქში ეს თემა ყველაზე აქტუალურია, ვინაიდან ქალაქში ავტომობილები და ავტოსადგომი ყოველწლიურად იზრდება და შესაბამისად იზრდება ტყვიის რაოდენობაც ჰაერსა და ნიადაგში.

 დაბალი დნობის, ადვილად დასამუშავებელი ტყვია დღეს ფართოდ გამოიყენება. ტყვია გამოიყენება საკაბელო გარსების, ბატარეის ელექტროდების და ანოდების დასამზადებლად, რომლებიც გამოიყენება ქრომირებული მოპირკეთებაში; იგი გამოიყენება გოგირდმჟავას შესანახად განკუთვნილი ჭურჭლის შიგნიდან დასაფარად, ასევე გამოიყენება მაცივრის ხვეულებისა და აღჭურვილობის სხვა მნიშვნელოვანი ნაწილების დასამზადებლად. ტყვია კარგად შთანთქავს რენტგენის სხივებს და რადიოაქტიურ გამოსხივებას და გამოიყენება რადიაციული დაცვისთვის რადიოაქტიურ ნივთიერებებთან მუშაობისას. გამოიყენება ტეტრაეთილის ტყვიის (TEP) და სხვა ტყვიის ნაერთების წარმოებისთვის.

ტყვიით დაბინძურებული ჭურჭელი

 რა მოსდის სადილს ტყვიითა და ალუმინით დაბინძურებულ ჭურჭელში

ბევრმა არ იცის, რომ ყველაზე გავრცელებულმა და პოპულარულმა სამზარეულოს ჭურჭელმა შეიძლება უარყოფითი გავლენა მოახდინოს თქვენს ჯანმრთელობაზე

 ახალი კერძები

ორეგონის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ჩაატარეს ექსპერიმენტი ფოლადის ახალი ქვაბებით მომზადებულ კაკვებზე. მიიღეს საგანგაშო შედეგი: ტომატის სოუსის ექვსსაათიანი დუღილის შემდეგ საკვებში ქრომის კონცენტრაცია შვიდჯერ გაიზარდა! ნიკელში - 26-ჯერ! მართალია, ყოველი გამოყენებისას ლითონების გამოყოფა მცირდებოდა საბოლოოდ კი კვალიც გაქრა, მაგრამ ექსპერტები გვირჩევენ, ახალი კერძების მომზადებისას საგულდაგულოდ შევარჩიოთ უსაფრთხო ჭურჭელი.

ქიმიკოსები გვირჩევენ, ახლი ჭურჭლის გამოყენებამდე, რამდენჯერმე წამოვადუღოთ წყალი და გადავღვაროთ, მხოლოდ ამის შემდეგ დავიწყოთ სადილის მოსამზადებლად მათი გამოყენება.

 ტეფლონი და კერამიკა

არაწებვადი ჭურჭელი - ტეფლონიც და კერამიკაც - სხვა საფრთხეს მალავს. ტეფლონის საფარი, როგორც წესი, კერამიკაზე მეტ ხანს ინარჩუნებს თვისებებს - არ მიიკრას ჭურჭელი - ტემპერატურული ცვლილებების გამო ადვილად იბზარება. გამოყენების დასაწყისში იდეალურად ასრულებს ამ ფუნქციას, მაგრამ ერთი წლის შემდეგ ნელ-ნელა კარგავს ამ თვისებას. თავად მწარმოებლები გვირჩევენ ტაფების შეცვლას საშუალოდ ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ (დამოკიდებულია გამოყენების ტიპსა და ინტენსივობაზე).

 მინა

შუშის ჭურჭელი ასევე შეიძლება საშიში იყოს - ზოგჯერ ის სკდება და იმსხვრევა. პრობლემა ყველაზე ხშირად წარმოების დეფექტია - ან არასწორი გამკვრივება ქმნის ზედმეტ საფრთხეს, ან ჰაერის მიკროსკოპული ბურთი რჩება მასალაში.

 „ნატურალური“ ჭურჭელი

ეგრეთ წოდებულ „ბუნებრივი“ მასალისგან დამზადებული ჭირჭელი, მაგალითად თიხის ნაკეთობები შეიძლება საფრთხეს შეიცავდეს. საფრთხე უკავშირდება იმ საღებავებს, რომელიც დეკორაციის მიზნით არის გამოყენებული ჭირჭლის გასალამაზებლად. გარდა ამისა, ყველა მწარმოებელი კარგად არ აკონტროლებს თიხის შემადგენლობას და ის შეიძლება გახდეს მძიმე მეტალების წყარო. საღებავები, რომლებიც გამოიყენება რგოლებისა და ნიმუშების დასაყენებლად, ხშირად შეიცავს ძალიან ბევრ ტყვიას და კადმიუმს. ეს ლითონები ორგანიზმში გროვდება, რაც განსაკუთრებით საშიშია ბავშვებისთვის.

 კრისტალი

ასევე არის პრეტენზიები დახვეწილი ბროლის ჭურჭელთან მიმართებაში. იგი მზადდება მინაზე ტყვიის ოქსიდის დამატებით, რომელიც ცვლის სინათლის რეფრაქციას. თუ ღვინო ან ძმარი დიდხანს დარჩა კრისტალში, ტყვია გამოიყოფა სითხეში. თუმცა, სხვა სითხეები პრაქტიკულად არ იწვევენ ლითონის მიგრაციას.

 ალუმინი

ალუმინი იმსახურებს ცალკე გამოძიებას. მისი ატომები ადუღებისას შედიან წყალში და რძეში. ეს პროცესი განსაკუთრებით აქტიურია მჟავე გარემოში – მაგალითად, კენკრის ან ვაშლის მომზადებისას, სადაც ბევრი ორგანული მჟავაა. ისინი რეაგირებენ ალუმინისთან და ორგანიზმში მარილების სახით შედიან.