USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
რა უნდა ვიცოდეთ ტყვიაზე და ტყვიით დაბინძურებულ ჭურჭელზე
Date:  

ტყვია და ეკოლოგია

 ტყვიით და მისი ნაერთებით გარემოს დაბინძურება ყველაზე მწვავე და საშიშია მსოფლიოს უმრავლესი ქვეყნისთვის, იქ სადაც მეტალურგია არის განვითარებული. გარემოში ტყვიის მიგრაცია ხდება ფერადი მეტალურგიით, საიდანაც ამ ლითონის 94% ატმოსფეროში გამოიყოფა.

მიუხედავად იმისა, რომ ინდუსტრიულ ქალაქებში გარემოს ტყვიით დაბინძურება უმწვავესია, მაინც ითვლება, რომ ჰაერის ტყვიით დაბინძურების ძირითადი წყაროა ტყვიის შემცველი ბენზინის მოხმრაება ავტომობიებისთვის. საავტომობილო გზით ყოველწლიურად გამოიყოფა ატმოსფეროში ტყვიის 10 მილიარდი აბსოლუტურად ლეტალურ დოზა.

გამოყენებული, ვადაგასული ბატარეები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ტყვიით დაბინძურებაში, ტყვიის ნაერთებით ნიადაგისა და წყლის მოწამვლაში.

დიდ ინდუსტრიულ ქალაქებში გარემოს ასეთი მასშტაბური დაბინძურების ნიშანია წყლის დაბინშურებაც. მაგალითდ, მდინარის წყლები წელიწადში 17-18 ათასი ტონა ტყვიას ატარებს.

 ტყვია გავლენას ახდენს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე, რაც იწვევს ინტელექტის დაქვეითებას, იწვევს ფსიქიკურ და მენტალურ პრობლემებ, სმენის და მხედველობის კოორდინაციის დარღვევას. უარყოფითად მოქმედებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, რაც იწვევს გულის დაავადებებს. ეს უარყოფითად აისახება მოსახლეობის და, პირველ რიგში, ბავშვების ჯანმრთელობაზე, რომლებიც ყველაზე მეტად არიან მიდრეკილნი ტყვიით ინტოქსიკაციაზე. 

 პროფესიული საქმიანობის შედეგად ინტოქსიკაციებს შორის პირველ ადგილზეა ტყვიით ინტოქსიკაცია და არის მისი გაზრდის ტენდენცია. ტყვიის ზემოქმედებით დაზარალებულ მუშაკებს შორის დაახლოებით 40% ქალია. მათთვის ტყვია განსაკუთრებულ საფრთხეს წარმოადგენს, ვინაიდან ამ ელემენტს აქვს უნარი, შეაღწიოს პლაცენტაში და დაგროვდეს დედის რძეში. როგორც წესი, ტყვიის ყველაზე მაღალი კონცენტრაცია ატმოსფერულ ჰაერში შეინიშნება ზამთარში, რაც დაკავშირებულია საწვავის წვის პროდუქტების დამატებით გამონაბოლქვთან ატმოსფეროში. წლის ამ პერიოდში არახელსაყრელი მეტეოროლოგიური პირობები ასევე ხელს უწყობს ტყვიის დაგროვებას ატმოსფეროს ქვედა ფენებში.

  ჩვენს დედაქალაქში ეს თემა ყველაზე აქტუალურია, ვინაიდან ქალაქში ავტომობილები და ავტოსადგომი ყოველწლიურად იზრდება და შესაბამისად იზრდება ტყვიის რაოდენობაც ჰაერსა და ნიადაგში.

 დაბალი დნობის, ადვილად დასამუშავებელი ტყვია დღეს ფართოდ გამოიყენება. ტყვია გამოიყენება საკაბელო გარსების, ბატარეის ელექტროდების და ანოდების დასამზადებლად, რომლებიც გამოიყენება ქრომირებული მოპირკეთებაში; იგი გამოიყენება გოგირდმჟავას შესანახად განკუთვნილი ჭურჭლის შიგნიდან დასაფარად, ასევე გამოიყენება მაცივრის ხვეულებისა და აღჭურვილობის სხვა მნიშვნელოვანი ნაწილების დასამზადებლად. ტყვია კარგად შთანთქავს რენტგენის სხივებს და რადიოაქტიურ გამოსხივებას და გამოიყენება რადიაციული დაცვისთვის რადიოაქტიურ ნივთიერებებთან მუშაობისას. გამოიყენება ტეტრაეთილის ტყვიის (TEP) და სხვა ტყვიის ნაერთების წარმოებისთვის.

ტყვიით დაბინძურებული ჭურჭელი

 რა მოსდის სადილს ტყვიითა და ალუმინით დაბინძურებულ ჭურჭელში

ბევრმა არ იცის, რომ ყველაზე გავრცელებულმა და პოპულარულმა სამზარეულოს ჭურჭელმა შეიძლება უარყოფითი გავლენა მოახდინოს თქვენს ჯანმრთელობაზე

 ახალი კერძები

ორეგონის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ჩაატარეს ექსპერიმენტი ფოლადის ახალი ქვაბებით მომზადებულ კაკვებზე. მიიღეს საგანგაშო შედეგი: ტომატის სოუსის ექვსსაათიანი დუღილის შემდეგ საკვებში ქრომის კონცენტრაცია შვიდჯერ გაიზარდა! ნიკელში - 26-ჯერ! მართალია, ყოველი გამოყენებისას ლითონების გამოყოფა მცირდებოდა საბოლოოდ კი კვალიც გაქრა, მაგრამ ექსპერტები გვირჩევენ, ახალი კერძების მომზადებისას საგულდაგულოდ შევარჩიოთ უსაფრთხო ჭურჭელი.

ქიმიკოსები გვირჩევენ, ახლი ჭურჭლის გამოყენებამდე, რამდენჯერმე წამოვადუღოთ წყალი და გადავღვაროთ, მხოლოდ ამის შემდეგ დავიწყოთ სადილის მოსამზადებლად მათი გამოყენება.

 ტეფლონი და კერამიკა

არაწებვადი ჭურჭელი - ტეფლონიც და კერამიკაც - სხვა საფრთხეს მალავს. ტეფლონის საფარი, როგორც წესი, კერამიკაზე მეტ ხანს ინარჩუნებს თვისებებს - არ მიიკრას ჭურჭელი - ტემპერატურული ცვლილებების გამო ადვილად იბზარება. გამოყენების დასაწყისში იდეალურად ასრულებს ამ ფუნქციას, მაგრამ ერთი წლის შემდეგ ნელ-ნელა კარგავს ამ თვისებას. თავად მწარმოებლები გვირჩევენ ტაფების შეცვლას საშუალოდ ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ (დამოკიდებულია გამოყენების ტიპსა და ინტენსივობაზე).

 მინა

შუშის ჭურჭელი ასევე შეიძლება საშიში იყოს - ზოგჯერ ის სკდება და იმსხვრევა. პრობლემა ყველაზე ხშირად წარმოების დეფექტია - ან არასწორი გამკვრივება ქმნის ზედმეტ საფრთხეს, ან ჰაერის მიკროსკოპული ბურთი რჩება მასალაში.

 „ნატურალური“ ჭურჭელი

ეგრეთ წოდებულ „ბუნებრივი“ მასალისგან დამზადებული ჭირჭელი, მაგალითად თიხის ნაკეთობები შეიძლება საფრთხეს შეიცავდეს. საფრთხე უკავშირდება იმ საღებავებს, რომელიც დეკორაციის მიზნით არის გამოყენებული ჭირჭლის გასალამაზებლად. გარდა ამისა, ყველა მწარმოებელი კარგად არ აკონტროლებს თიხის შემადგენლობას და ის შეიძლება გახდეს მძიმე მეტალების წყარო. საღებავები, რომლებიც გამოიყენება რგოლებისა და ნიმუშების დასაყენებლად, ხშირად შეიცავს ძალიან ბევრ ტყვიას და კადმიუმს. ეს ლითონები ორგანიზმში გროვდება, რაც განსაკუთრებით საშიშია ბავშვებისთვის.

 კრისტალი

ასევე არის პრეტენზიები დახვეწილი ბროლის ჭურჭელთან მიმართებაში. იგი მზადდება მინაზე ტყვიის ოქსიდის დამატებით, რომელიც ცვლის სინათლის რეფრაქციას. თუ ღვინო ან ძმარი დიდხანს დარჩა კრისტალში, ტყვია გამოიყოფა სითხეში. თუმცა, სხვა სითხეები პრაქტიკულად არ იწვევენ ლითონის მიგრაციას.

 ალუმინი

ალუმინი იმსახურებს ცალკე გამოძიებას. მისი ატომები ადუღებისას შედიან წყალში და რძეში. ეს პროცესი განსაკუთრებით აქტიურია მჟავე გარემოში – მაგალითად, კენკრის ან ვაშლის მომზადებისას, სადაც ბევრი ორგანული მჟავაა. ისინი რეაგირებენ ალუმინისთან და ორგანიზმში მარილების სახით შედიან.

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way