USD 2.7794
EUR 2.9348
RUB 2.5750
თბილისი
რა არის ცნობილი სირიაში, 2020 წლის შემდეგ მიმდინარე ყველაზე დიდი ბრძოლების შესახებ
თარიღი:  96

ბრძოლები ჩრდილოეთ სირიაში სამი დღეა გრძელდება - ყველაზე სასტიკი 2020 წლის მარტიდან, როდესაც ქვეყანაში ზავი დაიდო რუსეთისა და თურქეთის შუამავლობით.

რა არის ესკალაციის მიზეზი და რა პოზიცია დაიკავა რუსეთმა.

რას ამბობენ აჯანყებულები მათი შეტევის შესახებ.


ალეპოსა და იდლიბის პროვინციებში ანტისამთავრობო ჯგუფების შეტევა 27 ნოემბერს დილით დაიწყო, იტყობინება მედია. ოპერაციის მონაწილეთა შემადგენლობა ძალიან მრავალფეროვანია: მასში მონაწილეობენ ისლამისტური ჯგუფები, მათ შორის ჰაიათ თაჰრირ ალ შამი (HTS, რუსეთში აკრძალული ტერორისტული ორგანიზაცია) და ე.წ. შეიარაღებული ოპოზიცია, თავისუფალი სირიის არმია, რომელსაც მხარს უჭერდა აშშ და თურქეთი.

ბოევიკების გაერთიანებულმა სარდლობამ "ალ-ფატაჰ ალ-მუბინმა" შექმნა ტელეგრამის არხი, რომელშიც აშუქებს ოპერაციის მიმდინარეობას, სახელწოდებით "აგრესიის შეკავება". იქ განთავსებულ განცხადებებს მსხვილი უცხოური და რეგიონული მედიაც ავრცელებს. ბოევიკების თქმით, მათ შეტევა დაიწყეს "ბოლო კვირებში რუსეთისა და სირიის საჰაერო თავდასხმების ესკალაციის საპასუხოდ იდლიბის სამხრეთით მდებარე რაიონებში მშვიდობიანი მოსახლეობის წინააღმდეგ და სირიის არმიის მხრიდან რაიმე თავდასხმის მოლოდინში".


28 ნოემბრის დილისთვის, ბაშარ ალ-ასადის მოწინააღმდეგე ძალებმა გამოაცხადეს დაახლოებით ათეული დასახლების (მათ შორის სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი დასახლებების ურმ ალ-სუღრა, ანჯარა და ალ-ჰოტა, რომლებიც მდებარეობენ ალეპოს დასავლეთით), და ასევე უმსხვილესი. სირიის არმიის ბაზა ტერიტორიაზე - 46. ბოევიკები წერენ, რომ მათ ხელში ჩაიგდეს ხუთი ტანკი, ერთი ქვეითი საბრძოლო მანქანა და სარაკეტო საწყობი. იმავე დღეს აჯანყებულებმა მიზანმიმართული თავდასხმა განახორციელეს ვერტმფრენზე ან-ნაირაბის აეროპორტში (იქ მდებარეობს სირიის საჰაერო ძალების საჰაერო ბაზა). Anadolu-სა და CNN-ის ცნობით, კაფერ ბესმე და ურუმ ელ-კუბრუ, ასევე აკილის, ელ-რაგიბის, კუპტანისა და დაბაბათის სიმაღლეები კონტროლის ქვეშაა.


28 ნოემბერს ალ-ფათჰ ალ-მუბინმა იტყობინება სოფელ კან ალ-ასალის აღება, რომელიც მდებარეობს ალეპოდან სულ რაღაც 7 კმ-ში, ასევე ათი ტანკი „დიდი დაბნეულობისა და მტრის მორალის დაკარგვის ფონზე“. პარალელურად, აჯანყებულები იდლიბის სამხრეთით და აღმოსავლეთით მიიწევენ წინ (თავად ქალაქი მათ კონტროლს ექვემდებარება 2015 წლიდან). კერძოდ, ისინი აცხადებენ, რომ აიღეს კონტროლი სირიის ერთ-ერთი მთავარი მაგისტრალის, M5-ის გვერდით მდებარე დადიჰისა და კაფრ ბატიჰის დასახლებებზე.


სულ რაღაც სამ დღეში შეტევის მონაწილეებმა მოახერხეს მინიმუმ 70 დასახლებული პუნქტის, ანუ დაახლოებით 400 კვადრატული მეტრის კონტროლის აღება. კმ, ორივე პროვინციაში, იუწყება Anadolu.

29 ნოემბერს მოსკოვის დროით 15:25 საათზე თავდამსხმელებმა განაცხადეს, რომ სირიის სიდიდით მეორე ქალაქში, ალეპოში შედიოდნენ. „ახლა ჩვენ ვმუშაობთ იმისათვის, რომ გავათავისუფლოთ ჩვენი ქალაქი კრიმინალური რეჟიმის სისასტიკისა და კორუფციისგან, ჩვენ ვცდილობთ აღვადგინოთ მისი სიამაყე და ღირსება, გავათავისუფლოთ იგი უსამართლობისა და ტირანიისგან“, - ნათქვამია ადგილობრივ მოსახლეობას მიმართვაში. 

რას ამბობენ დამასკოსა და მოსკოვში გამწვავებაზე


28 ნოემბრის დღის მეორე ნახევარში, ინფორმაცია ბოევიკების შეტევის შესახებ ქვეყნის ხელისუფლებამ დაადასტურა. საინფორმაციო სააგენტო SANA სირიის არმიის შტაბზე დაყრდნობით იტყობინება, რომ 27 ნოემბერს, დილით, HTS-მა (მისი წინამორბედის, ტერორისტული ჯგუფის ჯაბჰათ ალ-ნუსრას სახელი ნათქვამია განცხადებაში) განახორციელა "მასშტაბიანი ტერორისტული თავდასხმა". სოფლებზე, ქალაქებსა და სამხედრო ობიექტებზე ალეპოსა და იდლიბის სოფლად. სარდლობას არ გაუკეთებია კომენტარი ბოევიკების განცხადებებზე 46-ე ბაზის აღების და ან-ნეირაბში მდებარე საჰაერო ბაზაზე თავდასხმის, ასევე დასახლებული ტერიტორიების აღების შესახებ.


განცხადებაში აღნიშნულია, რომ სირიის შეიარაღებული ძალები „მეგობარ ძალებთან“ ერთად აგრძელებენ წინააღმდეგობას, ტერორისტები კი მძიმე დანაკარგებს განიცდიან ტექნიკითა და ცოცხალი ძალით. 28 ნოემბერს Reuters-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ რუსული თვითმფრინავები სირიის საჰაერო ძალებთან ერთად ახორციელებდნენ დარტყმებს მეამბოხეების მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე. ამის შესახებ ინფორმაცია სირიაში მეომარ მხარეთა შერიგების რუსეთის ცენტრმა დაადასტურა. „სირიის არაბული არმია იბრძვის რუსეთის საჰაერო კოსმოსური ძალების მხარდაჭერით. ბოლო 24 საათის განმავლობაში თავდამსხმელმა ტერორისტულმა ორგანიზაციებმა მნიშვნელოვანი დანაკარგები განიცადეს აღჭურვილობასა და პერსონალში. სულ მცირე 400 ბოევიკი მოკლეს“, - ნათქვამია 28 ნოემბრის გვიან საღამოს გავრცელებულ განცხადებაში.


სირიელმა ბოევიკებმა ალეპოს მახლობლად დიდი შეტევა დაიწყეს


29 ნოემბერს SANA-მ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ალეპოს უნივერსიტეტის კამპუსს ცეცხლი გაუხსნეს. უწყების ცნობით, დაიღუპა ოთხი ადამიანი, მათ შორის ორი სტუდენტი. მეამბოხეები უარყოფენ თავდასხმებს სამოქალაქო ობიექტებზე.


ასევე ცნობილია, რომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის მარშრუტები, რომლებიც ადრე მიჰყვებოდა ალეპო დამასკოს დამაკავშირებელ გზატკეცილს, შეიცვალა მსხვერპლის თავიდან აცილების მიზნით.


კრემლის ოფიციალურმა პირმა დიმიტრი პესკოვმა ჩრდილო-დასავლეთ სირიაში ესკალაცია არაბული რესპუბლიკის სუვერენიტეტის ხელყოფას უწოდა. „ჩვენ მხარს ვუჭერთ, რომ სირიის ხელისუფლებამ სწრაფად აღადგინოს კონსტიტუციური წესრიგი“, - თქვა მან. თუმცა, პესკოვმა უარი თქვა მედიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაზე, რომ სირიის პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი მოსკოვში იმყოფება.


რატომ გაუარესდა სიტუაცია ჩრდილოეთ სირიაში ახლა?


სამთავრობო ძალებსა და ამბოხებულებს შორის მიმდინარე შეტაკება ყველაზე მასშტაბური და სისხლიანი გახდა 2020 წლის მარტიდან, როდესაც ისინი რუსეთისა და თურქეთის შუამავლობით ცეცხლის შეწყვეტაზე შეთანხმდნენ. პარალელურად, გადაწყდა უსაფრთხოების დერეფნის შექმნა M4 მაგისტრალის გასწვრივ (ლატაკია - ალეპო) და განხორციელდეს ერთობლივი რუსეთ-თურქული პატრულირება. შეთანხმებამ გამოიწვია საომარი მოქმედებების ხანგრძლივ სიმშვიდე, თუმცა იზოლირებული შეტაკებები და დაბომბვა მაინც ხდებოდა.


სირიელი მეამბოხეების შეტევა იდლიბსა და ალეპოში დაიწყო იმავე დღეს, როდესაც ისრაელსა და ჰეზბოლას შორის ზავი ძალაში შევიდა ლიბანში. „საერთაშორისო ვითარება ხელს უწყობს ამ ბრძოლას და ქაოსს ასადსა და მის მხარდამჭერებს შორის და ჩვენ ვისარგებლეთ ამ შესაძლებლობით“, განუცხადა Middle East Eye-ს ოპოზიციური სირიის სახალხო არმიის წარმომადგენელმა, რომელიც ნაწილობრივ შეუერთდა ოპერაციას.


პოლიტოლოგი და დამოუკიდებელი ექსპერტი ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტების დარგში კირილ სემენოვმა ვარაუდობს, რომ სირიულ ჯგუფებს სურდათ საერთაშორისო საზოგადოებისა და მედიის ყურადღების მიპყრობა იდლიბში არსებული ვითარებისადმი - ამის მიღწევა რთული იქნებოდა. ლიბანში მიმდინარე საომარი მოქმედებების ფონზე. „მათ სურდათ დაელოდათ ლიბანში ბრძოლის დასრულებამდე, რათა არ დაადანაშაულონ ისრაელის სასარგებლოდ მეორე ფრონტის გახსნაში“, განმარტა მან და აღნიშნა, რომ მსგავსი ბრალდებები ჯერ კიდევ ისმის.

ოპერაციისთვის არჩეული მომენტი მოწმობს მის სპონტანურობას: ბოევიკებმა ზუსტად არ იცოდნენ, როდის მოხდებოდა შეთანხმება ზავის შესახებ ისრაელსა და ჰეზბოლას შორის. გარდა ამისა, თავდაპირველი შეტევა შეზღუდული უნდა ყოფილიყო და სირიული ჯგუფები არ ელოდნენ, რომ აქამდე წინსვლას შეძლებდნენ. ექსპერტის აზრით, სამი ფაქტორის ერთობლიობამ განაპირობა ეს: ჰეზბოლას ყურადღების გადატანა ლიბანის მოვლენებზე, სირიაში რუსული PMC-ების ყოფნის შემცირება და სირიის არმიის დეგრადაცია ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში.


სანამ ჰაიათ თაჰრირ ალ შამი აძლიერებდა თავის ძალებს, ატარებდა მანევრებს, ქმნიდა მკაფიო სამხედრო იერარქიას, სირიის შეიარაღებული ძალების დაშლის სრულიად საპირისპირო პროცესი მიმდინარეობდა. არ არსებობს დაფინანსება, ჯარები, ფაქტობრივად, იქ არიან თვითკმარობის მიზნით და ხშირად არა მთლად ლეგალური საშუალებებით“, - ამბობს სემენოვი. ის აღიარებს, რომ ჩრდილოეთ სირიაში შემდგომი ესკალაციის შემთხვევაში, რუსეთმა შესაძლოა ქვეყანაში დამატებითი თვითმფრინავები გადაიტანოს, რადგან რუსეთის საჰაერო კოსმოსური ძალების ყველა თვითმფრინავი არ არის ჩართული უკრაინაში ოპერაციაში და ირანს შეუძლია უზრუნველყოს სახმელეთო ძალები.

 

უცნობი ნაცნობი
როგორ გახდა გვანჯი მანია თბილისობის დღესასწაულის იდეის ავტორი და რატომ მიანიჭეს მას საპატიო თბილისელის წოდება 48 წლის შემდეგ

დამსახურებული ჟურნალისტი, ეკოლოგი, მოგზაური, მხარეთმცოდნე, კარტოგრაფი,  საქართველოს მსოფლიო მიღწევათა და მოგზაურობათა ხელშეწყობის კავშირის „გიორგის“ დამუძნებელი და თავმჯდომარე, ფაზისის აკადემიის გამგეობის და გეოგრაფიული საზოგადოების სამეცნიერო საბჭოს წევრი, ქეთევან დედოფლის საზოგადოების საპატიო თავმჯდომარე - ეს  85 წლის გვანჯი მანიას  პროფესიული ტიტულების არასრული ჩამონათვალია და მკაფიოდ ასახავს იმ ადამიანის ცხოვრებას, რომელიც მრავალმხრივი ინტერესებით იყო გამორჩეული. 1998 წელს გვანჯი მანია ღირსების ორდენით დააჯილდოვეს, ცოტა ხნის წინ კი თბილისის საპატიო მოქალაქედ აირჩიეს, რასაც მისთვის განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს -  სწორედ  გვანჯი მანიას  ეკუთვნის თბილისობის დღესასწაულის დაწესების იდეა, რაც მმართველმა კომუნისტურმა პარტიამ ისე „მიითვისა“, რომ  მისი სახელი და გვარი არასდროს არსად გამოჩენილა. ბატონი გვანჯი ბევრი საინტერესო იდეის და ინიციატივის ავტორია, რასაც ის  ჩვენთან ინტერვიუშიც   იხსენებს.

- ბატონო გვანჯი, მოგვიანებით  გილოცავთ თბილისის საპატიო მოქალაქედ არჩევას. უცნაურია, რომ ადამიანს, ვინც იყავით თბილისობის დღესასწაულის დაარსების იდეის ავტორი, აქამდე არ გქონდათ ეს წოდება.    

 - ძალიან გამიხარდა, რომ ამდენი წლის შემდეგ მაინც გავახსენდი ადამიანებს თბილისობის, როგორც დიდი სახალხო დღესასწაულის იდეის ავტორი და თბილისის საპატიო მოქალაქედ ამირჩიეს. სიმართლე გითხრათ, გაკვირვებული დავრჩი, რადგან უკვე 48 წელი გავიდა მას შემდეგ,  რაც პირველი თბილისობა გაიმართა. მაშინდელმა ხელისუფლებამ, პარტიამ, მთავრობამ მიიწერა თბილისობის დღესასწაული, არ უნდა გამოჩენილიყო კონკრეტული ადამიანის, პირადად ჩემი ვინაობა, ვისი თაოსნობითაც დაიწყო თბილისობის ისტორია. წლებთან ერთად თითქოს დავიწყებას მიეცა ეს ამბავი, თუმცა მაშინაც ბევრმა იცოდა, რომ თბილისობის დღის დაწესების იდეის ავტორი მე გახლდით.   

1976 წლის 5 ნოემბერს გაზეთ „თბილისში“ გამოვაქვეყნე  პუბლიკაცია სათაურით „დაწესდეს ახალი დღესასწაული“,  სადაც მიმოვიხილე თბილისის წარსული და აწმყო, ყოფა, ტრადიციები. გამოვთქვი ჩემი აზრი, რომ  1958 წლის  შემდეგ, როდესაც გაიმართა თბილისის დაარსების   1500 წლისთვის საზეიმო ღონისძიებები, მსგავსი დღესასწაული არ გამართულა და ხომ არ დაველოდებით 2058 წელს, როცა ავღნიშნავთ  თბილისის დაარსების 1600 წელიწადს?! იქნებ დავაწესოთ თბილისობის დღესასწაული, რომელიც გაიმართება ყოველი წლის ოქტომბერში, ხოხობზე ნადირობის ჟამს. ეს დღესასწაული გამოავლენდა შემოქმედებით ნიჭს და ფანტაზიებს, გააერთიანებდა თბილისელებს და თბილისის ყველა გულშემატკივარს. ამ წერილს  საზოგადოებაში მოჰყვა დიდი გამოხმაურება და  დისკუსია, ყველა მიესალმა ამ  წინადადებას, რომელიც ძალიან მისაღები იყო თბილისელებისთვის.

ყველა მხარს უჭერდა ამ საერთო სახალხო ზეიმის დაარსების წინადადებას. სამი წლის შემდეგ ჩემი იდეა - პროექტი წარმატებით  განახორციელა მაშინდელმა ხელისუფლებამ, საქალაქო საბჭომ,  პირველი დღესასწაული გაიმართა 1979 წელს. მაშინ  ცეკას მდივანი იყო ედუარდ შევარდნაძე, საქალაქო საბჭოს თავმჯდომარე - თენგიზ მენთეშაშვილი, გამოყვეს მხატვრები, რეჟისორები. პირველი თბილისობის რეჟისორად არჩეული იყო  ლერი პაქსაშვილი. პირველი თბილისობის საპატიო მოქალაქეები გახდნენ ლადო გუდიაშვილი, კონსტანტინე ილურიძე, აკაკი შანიძე და შუშანა ჩიქოვანი. მას შემდეგ ამდენი დრო გავიდა და თბილისობა იმ წლების გარდა, როდესაც  თბილისში იყო  არეულობა, დაპირისპირება და ომი, ყოველ წელს იმართება და თბილისელებისთვის საყვარელი დღესასწაულია. მე თბილისში არ დავბადებულვარ, ჯვარში ვარ დაბადებული და გაზრდილი. კარგი ოჯახი გვქონდა. მამაჩემი მეტივე იყო, დედა მეაბრეშუმე და სახალხო მკურნალი. თბილისში მაშინ ჩამოვედი, როდესაც 21 წლის ასაკში უნივერსიტეტში  ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ჩავაბარე. მთელი ცხოვრებით თბილისთან ვარ დაკავშირებული, თუმცა ღა მშობლიურ მხარესთან და ჯვართან კავშირი არასდროს გამიწყვეტია.    

- ძალიან საინტერესო ცხოვრება გაიარეთ,  მრავალფეროვანია თქვენი ბიოგრაფია. თავად, როგორ ფიქრობთ, რა იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი მიმართულება თქვენს პროფესიულ ცხოვრებაში?  

- ეს იმას ჰგავს, ადამიანს ჰკითხო, რომელი შვილი მეტად გიყვარსო. მე მიყვარდა ყველა საქმე, რომელსაც ვაკეთებდი. ჯერ კიდევ სკოლის ასაკში დავინტერესდი მშობლიური კუთხის შესწავლით. სათავგადასავლო მოგზაურობა პატარა ასაკიდან დავიწყე, როდესაც შევქმენი ჯგუფი და მოვიარე მაგანას და ინწრას ხეობა. წლების შემდეგ ორგანიზება გავუკეთე ბევრ ექსპედიციას: 1962 წელს  თბილისის რკალს, 1963 წელს ექსპედიციას იალბუზის გარშემო, იყო ასეთი ექსპედიცია რუსთაველის კვალდაკვალ, რომელიც 1966 წელს განხორციელდა აჭარაში, სამცხე - ჯავახეთში. 24 წლის ვიყავი, სამ მეგობართან ერთად ველოსიპედით დავფარეთ რვაათასკილომეტრიანი დისტანცია საბჭოთა კავშირის რვა რესპუბლიკაში. ველოსიპედები უნივერსიტეტმა გვიყიდა, სტიპენდიებიც წინასწარ მოგვცეს. გზაზე ბევრი დაბრკოლება შეგხვდა, მაგრამ ამ მოგზაურობამ დიდი გამოცდილება და ცოდნა მომცა, რაც მერე ძალიან გამომადგა. 

gvanji_mania-066 გვანჯი მანია და ტიმ სევრერინი 1984 წელი 

მქონდა აქტიური ჟურნალისტური ცხოვრება. ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი დავამთავრე, მაგრამ პარალელურად ვსწავლობდი ეკოლოგიას, სოციოლოგიას, ხელოვნებას.  წლები ვიმუშავე საქინფორმში, გაზეთებში „კომუნისტი“, „ახალგაზრდა ივერიელი“, მიღებული მაქვს ჟურნალისტური პრემიები. ძალიან მაინტერესებდა ბუნება, ადამიანები, კავკასიის ხალხთა ცხოვრება, კულტურა, ისტორია. ვმუშაობდი საქართველოს ბუნების დაცვის სახელმწიფო კომიტეტში, სამეცნიერო - ტექნიკური ინფორმაციის განყოფილებისა და ბუნების დაცვის საზოგადოების ეკოლოგიური განათლების განყოფილების უფროსად. მოგვიანებით  ჩემი ინიციატივით მოხდა  „ ბუნების ქომაგის“ საპატიო  წოდების დაწესება,  რომელსაც გადავცემდით ბუნების დამცველებს.

ახალგაზრდობიდან აქტიური და  შეუპოვარი ხასიათი მქონდა, ალბათ ამიტომაც  ჯერ კიდევ სტუდენტობისას, როგორც არასაიმედო პერსონა, უშიშროებას აღრიცხვაზე ვყავდი აყვანილი. არ ვერიდებოდი საზოგადოებაში იმის მხილებას და კრიტიკას, რაც მაწუხებდა და არასწორად მიმაჩნდა. ბევრ რამეში მიშლიდნენ ხელს, მაგრამ მე მაინც ჯიუტად ვაკეთებდი ჩემს საქმეს.  საბჭოთა  რეჟიმის  პირობებში, როდესაც ხელისუფლება გეორგიევსკის ტრაქტატის 200 წლის აღნიშვნისთვის ემზადებოდა, მოვაწყვეთ სამდინარო -საზღვაო ექსპედიცია „ ოქროს საწმისი“, რომელიც უპრეცედენტო ამბავი აღმოჩნდა. ავაგეთ ძველკოლხური ნიმუშის ხომალდი, რომელსაც ვუწოდეთ „ოქროს საწმისი“. ვიმოგზაურეთ ისტორიულ კოლხეთში, ექსპედიციის მესამე წელს გერმანიაში იმართებოდა ოლიმპიური თამაშები, გვინდოდა დუნაის გავლით  ქართული დროშით შევსულიყავით მიუნხენში, მაგრამ უფლება არ მოგვცეს უშიშროების სამსახურებმა. ვიცოდი, რომ არგონავტების მარშუტის გამეორება და  კოლხური კულტურის პოპულარიზაცია საბჭოთა ხელისუფლებას დიდად არ მოეწონებოდა, ამიტომ ისე შევფუთეთ, თითქოს  ექსპედიცია გასაბჭოების 50 წლისთავს ეძღვნებოდა. ასეთივე თამამი განაცხადი იყო, საცხენოსნო ექსპედიცია, რომელიც მოვაწყვეთ  კასპის რაიონში, დიდგორის ბრძოლის ადგილებში. რუსეთის მიერ დიდგორის თემაზე საუბარი აკრძალული იყო, რუსების დახმარების გარეშე, როგორ გაიმარჯვეთო, ჩვენ  კი დიდგორის ბრძოლის ადგილებში მოვაწყვეთ ექსპედიცია, რომელშიც 16 ცხენოსანი მონაწილეობდა. ეს საკითხი წამოჭრა ლევან გოთუამ, რომელმაც მიგვანიშნა ამის შესახებ ლიტერატურულ გაზეთში. მე ეს ლაშქრობა მივუძღვენი მის ხსოვნას, დავით აღმაშენებლის, გიორგი სააკაძის და თევდორე მღვდლის მოღვაწეობას. 

 - თქვენი ხელშეწყობით საქართველოში დამყარებული არაერთი რეკორდი მოხვდა გინესების რეკორდების  წიგნში, როგორ  დაუკავშირდით  გინესების რეკორდებს?

 - გინესების რეკორდების საქმესთან  დამაკავშირა ჯუმბერ ლეჟავამ, რომელთანაც როგორც ჟურნალისტს მქონდა ურთიერთობა იმ პერიოდიდან,  როდესაც  ვმუშაობდი საქინფორმის რედაქციაში. ჯუმბერ ლეჟავა არის ერთ-ერთი პირველი ქართველი, ვინც დაიმკვიდრა ადგილი გინესის რეკორდების წიგნში. მან ჯერ დაამყარა რეკორდი ჰორიზონტალური მდგომარეობიდან მკლავებზე აზიდვებში, შემდეგ კი - 3333 დღის განმავლობაში იმოგზაურა მსოფლიოს გარშემო ველოსიპედით. გადალახა აზიის, ავსტრალია - ოკეანეთის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის, ევროპის და აფრიკის ქვეყნები, ორჯერ ეწვია ანტარქტიდას.

გინესის რეკორდების წიგნში პიროვნებები ავტომატურადაც ხვდებიან. მაგალითად, წიგნში მაია ჩიბურდანიძე შეტანილია, როგორც ყველაზე ახალგაზრდა მსოფლიო ჩემპიონი ჭადრაკში ქალთა შორის. მე გინესების რეკორდების  წიგნის მიმართ ინტერესი მქონდა, როგორც ჟურნალისტს, მაგრამ მოგვიანებით, 1993 წელს როდესაც დავაარსე მსოფლიო მიღწევათა და მოგზაურობათა ხელშემწყობი კავშირი „გიორგი,“ უკვე  აქტიურად ჩავერთე საგინესო მოძრაობაში. ჩემი დახმარებით და ხელშეწყობით  საქართველოდან ბევრი რეკორდი აისახა გინესის რეკორდების წიგნში, მაგრამ არის რეკორდები, რომლებიც სხვადასხვა მიზეზების გამო ვერ აისახა.

ჩემი ინიციატივა იყო, იუნესკოსა და მსოფლიო ოლიმპიურ კომიტეტში ქართული ცურვის სამი სახეობის მოხვედრა. ესაა ფეხური ცურვა, ხელფეხშეკრული ცურვა და მენჩურუა. ფეხური ცურვა  ძველ კოლხეთში ოდითგან იყო ცნობილი. მენჩურუა წყალში ორთაბრძოლის ხალხური  სახეობაა. რაც შეეხება ხელფეხშეკრულ ცურვას, ძალიან დიდი გამოხმაურება მოჰყვა ჰენრი კუპრაშვილის მარათონს, როდესაც მან ხელფეხშეკრულმა გადაცურა 12 კილომეტრიანი დისტანცია, დარდანელის სრუტე. სამწუხაროდ ის ვერ მოხვდა გინესის რეკორდებში, სიცოცხლისათვის დიდი რისკის გამო.  

მე ძალიან საინტერესო ცხოვრება მქონდა. გული იმაზე მწყდება, რომ ჩაკეტილ ქვეყანაში ვცხოვრობდით და არსად არ გვიშვებდნენ, კი ბატონო, საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკები პრობლემა არ იყო, მაგრამ საზღვრებს გარეთ ვერ გახვიდოდი. მინდოდა რამდენიმე ექსპედიციის მოწყობა და  საქართელოსთვის  თავდადებული, დამსახურებული ადამიანების ისტორიების წარმოჩენა, რაფიელ დანიბეგაშვილის, სულხან საბა ორბელიანის მოგზაურობების, ასევე  ქართული თემატიკის საკითხების მოძიება, მაგრამ არ გამიშვეს. მაშინ უცხოეთში მხოლოდ იმ ხალხს უშვებდნენ, ვისაც უშიშროების კომიტეტისგან ჰქონდა ამისი უფლება, ან მათთან იყვნენ შეთანხმებულები, როგორც ჩანს, ისინი კომპრომისზე მიდიოდნენ. ჰყავდათ მათ „რჩეულები,“  მე მათ რიცხვში არ ვიყავი. უარი მითხრეს რუმინეთში, ბულგარეთში გასვლაზე, ჩაკეტილი ვიყავი. საბჭოთა უშიშროებას ჩემი ნდობა არ ჰქონდა, ამას ყველა ფეხის ნაბიჯზე ვგრძნობდი.  ჩემი ჯიუტი ხასიათით ვცდილობდი ხოლმე ჩაკეტილი წრის გარღვევას, რასაც ზოგჯერ  ვახერხებდი, ზოგჯერ - არ გამომდიოდა. 

თამუნა ნიჟარაძე

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.