USD 2.7084
EUR 2.9337
RUB 2.9233
თბილისი
რა არის ბედნიერება და ვართ თუ არა ქართველები მართლა ყველაზე უბედურები?
თარიღი:  3144

რა არის ბედ­ნი­ე­რე­ბა? ფილოსოფიუ­რი გაგებით, „ბედნიერება ადამიანის არსე­ბობის უმთავრესი მიზანი და დანიშნულებაა“ (არისტოტელე). რომც დავეთანხმოთ არისტო­ტელეს 2300 წლის წინანდელ ამ მოსაზრებას, როგორ, რა კრიტერიუმებით უნდა შევაფასოთ (გავზომოთ) იგი, მისი ხარისხი, ზომა-წონა? დიდია, საშუალო, მცირე თუ სულაც მინუს ნიშნი­თაა (ანუ უბედურება)?

ენციკლოპედიურად, ბედნიერება განიმარტება როგორც „სულიერი და ემოციური მდგომარეობა, რომელიც სასიამოვნო შეგრძნებას იწვევს ადამი­ანში. ბედნიერების გამომწვევი ზოგადი მიზეზებია ყოფიერების პირობებით, ცხოვრების შინაარსია­ნობით, საკუთარი მიღწევებით შინაგანი კმაყოფი­ლება. მისი საწინააღმდეგოა უბედურება, რომლის ნიშნებად ძველი ბერძნული ფილოსოფიის დრო­ებიდან ითვლება მოუსვენრობა, რომელიც თავის მხრივ აუცილებელი პირობაა რაიმე მოქმედები­სათვის გადაწყვეტილების მისაღებად“. მართ­­ლაც, საკმაოდ ფილოსოფიურადაა ჩახუჭუჭებული. ვისთვის ბედნიერება ჭიქა არაყია, ვისთვის, სულ მცირე, ერთი მილიონი – დოლარებში ან ევროში. ცოტა ხნის წინ ერთი წუთი დაგვაკლდა ბედნიერე­ბამდე – გაგვიტანეს მაინც ესპანელებმა.

ჩვენს ინდექსირებულ ეპოქაში, ვიღაცებმა ბედნიერების რაოდენობრივად გაზომვა გადაწყ­­ვიტეს. თუ როგორ გამოუვიდათ ეს ან საერთოდ გამოუვიდათ თუ არა, ამას ვნახავთ ქვემოთ.

იმ უამრავ ინდექსს შორის, რომლებიც სხვა­დასხვა ორგანიზაციის ეგიდით ქვეყნდება, ფეხს იკიდებს შედარებით ახალი ინდექსი, რომელსაც „ბედნიერების მსოფლიო ინდექსი“ (World Happiness Report) ჰქვია. პირველი მსოფლიო ინდექსი 2012 წელს გამოქვეყნდა „გაეროს“ ეგიდით და ყოველწლიურად ხდება მისი განახლება. ამ ინდექ­სის მიხედვით, მოსახლეობის ბედნი­ერება მიჩნეულია სოციალური პროგ­­რესისა და პოლიტიკური პროცესების ეფექტიანობის საზომად. საკმაოდ განს­­ხვავებულია არისტოტელესგან, მაგრამ რაღაცით მაინც ჰგავს.

ინდექსის დასახელება რომ ზედმე­ტად აბსტრაქტულია, ნათელია. სინამ­­დვილეში არ ასახავს იმას, რასაც ეს რეიტინგი აჩვენებს, ანუ აქვე რომ შევა­ჯამოთ, ვერ დაგვიდგინა ბედნიერების ფილოსოფიური თუ ყოფითი ხარისხი. სათაური არ გამოხატავს მის შინა­არსს და დამაბნეველია. თუ ამ იდექსის დასახელებას უკუღმა წავიკითხავთ, გამოდის, რომ შეუქმნიათ „უბედურების მსოფლიო ინდექსი“. ეს კი არავის მოე­წონება და საფუძვლიანი ეჭვი გაჩნდე­ბა, თუ რამდენად ადეკვატურია მისი სათაური და მიღებული შედეგები.

არის სხვა, უფრო ადრე შექმნილი, „ბედნიერი პლანეტის ინდექსი“ (Happy Planet Index), რომელსაც New Economic Foundation-ი აკეთებს და რომელიც უფ­­რო ახლოსაა თავის დასახელებასთან, მაგრამ ესეც კომბინირებული მაჩვე­ნებლების ინდექსია. ამ შემთხვევაში სულ სამი მაჩვენებელი გამოიყენება: ცხოვრებით სუბიექტური კმაყოფილება, სიცოცხლის ხანგრძლივობა და ეკოლო­გიური ვითარება. ინდექსის გაანგარი­შების მეთოდოლოგიაში ეკონომიკური მაჩვენებლები არ გამოიყენება.

ეს არარეგულარული ინდექსია. პირ­­ველი გამოქვეყნდა 2006 წელს, ბოლო განახლება კი 2016 წელს მოხდა. ამ ინდექსის მიხედვით საქართველო საკ­­მაოდ „სიმპათიურად“ გამოიყურება, მე-40 ადგილი უჭირავს. ეკონომიკურ ვითარებაზე თუ თვალს დავხუჭავთ, „ჩვენისთანა ბედნიერი განა არის სადმე ერი?“ თუკი სადმე არის, ეს კოს­­ტა-რიკაა – პირველი ადგილი, მექსიკა – მეორე, კოლუმბია – მესამე, ვანუატუ – მეოთხე, ვიეტნამი – მეხუთე და ასე შემდეგ, სხვა „ბედნიერი“ ადამიანებით დასახლებული არცთუ ისე მდიდარი ქვეყნები. უფრო აღიარებულ, „გაეროს“ რეიტინგში სტაბილურად მოწინავე ფი­ნეთი ამ ინდექსით მხოლოდ 37-ეა და უშუალოდ ჩვენს მეზობლად იმყოფება. ამაზე ცოტა ქვემოთ.

როგორც ვხედავთ, „ბედნიერება“ დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა პარა­მეტრებით გაზომავ მას. რაც უფრო მე­ტია ეკონომიკური მაჩვენებლები, მით უფრო სცილდება შედეგები რეიტინგის დასახელების შინაარსს და საბოლოო ჯამში ამა თუ იმ ქვეყანაში ცხოვრების ხარისხის დონის დადგენამდე მივდი­ვართ. ეს ინდექსი უკვე სხვა ინდექსე­ბის „კომპეტენციაში“ იჭრება, თავისებუ­რი დუბლირება გამოდის. „გაეროს“ ამ ახალგაზრდა ინდექსმა ჯერ კიდევ უნდა მოიპოვოს თავისი ადგილი სერიოზული და პატივსაცემი ინდექსების გვერდით.

უფრო ახლოს ბედნიერების არისტო­ტელესეულ გაგებასთან არის „გელაპის” ინსტიტუტის მიერ ჩატარებული გამო­კითხვა. ესაა „ნამდვილი“ ბედნიერე­ბის რეიტინგი ყოველგვარი ეკონომი­კისა და ეკოლოგიის გარეშე, სადაც მხოლოდ ერთი მარტივი კითხვა იყო დასმული: როგორ გრძნობენ თავს – კარგად, ცუდად თუ არც ისე და არც ასე. ბედნიერი ადამიანების ყველაზე მეტი პროცენტული რაოდენობა აღმოჩნდა ფიჯიში (ალბათ რაგბი აბედნიერებთ ჩვენსავით), შემდეგ მოდის ნიგერია, ნიდერლანდები, შვეიცარია, კოლუმბია, ფინეთი, გერმანია, ისლანდია, დანია, ბრაზილია. ომის ქარცეცხლში მყოფ ავ­­ღანეთში უფრო იყვნენ ადამიანები ბედ­­ნიერები, ვიდრე ლიტვაში, სერბეთში, ან ეგვიპტეში, რომლებიც ამ გამოკითხ­­ვაში ბოლო ადგილებზე არიან. საქარ­­თველო ამ გამოკითხვაში არ ფიგური­რებს. ავღანეთი კი იმიტომ ვახსენე, რომ „გაეროს“ ბედნიერების ინდექსით, სადაც ფინეთი პირველ ადგილზეა, ავ­­ღანეთს ბოლო, 153-ე ადგილი უჭირავს. ეტყობა, ხალხი იმით არის ბედნიერი, რომ ცოცხალი გადარჩა.

მოკლედ, დავუბრუნდეთ ჩვენს მთა­ვარ რეიტინგს. იგი დგება ქვეყნების მო­სახლეობის სიცოცხლის ხანგრძლივობის, სოციალური მხარდაჭერის, კორუფციის დონის, ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიდა პროდუქტის ოდენობის, თავისუფ­­ლების ხარისხისა და სხვა სოციალურეკონომიკური კრიტერიუმების მიხედვით.

2021 წლის მაჩვენებლებით, მსოფ­­ლიოში ყველაზე ბედნიერი ადამიანები, როგორც უკვე აღინიშნა, ფინეთში ცხოვ­­რობენ. ეს ქვეყანა ზედიზედ მეოთხე წელია, პირველობას არავის უთმობს. ეს ადგილი ფინეთმა მეზობელ ნორვეგიას ჩამოართვა. ლიდერთა ათეულში არიან: დანია, შვეიცარია, ისლანდია, ნიდერ­­ლანდები, ნორვეგია, შვედეთი, ლუქსემ­­ბურგი, ახალი ზელანდია და ავსტრია. 

ბედნიერების ამ ინდექსის მიხედ­­ვით იგულისხმება, რომ ფინელი ხალხი ენდობა თავის ხელისუფლებას, ცხოვ­­რობს ხანგრძლივად და კმაყოფილია არსებული პირობებით.

სა­დაა სა­ქარ­თ­ვე­ლო?

პირველ გამოკითხვაში საქართველო 146-ე ადგილს იკავებდა მსოფლიოში 156 ქვეყანას შორის. შემდეგ ნელ-ნელა წინ წავიწიეთ. 2016 წელს ვიყავით 126-ე, 2017 წელს 125-ე, 2018 წელს 128-ე, 2019 წელს 119, 2020 წელს 117-ე, 2021 წელს კი 108-ე ადგილზე ვართ. მიუხედავად წინსვლისა, როგორც ვხედავთ, მდგო­მარეობა არასახარბიელოა. ყველა მე­ზობელი ქვეყნის მოქალაქეები ჩვენზე „ბედნიერია“. უფრო მეტიც, მხოლოდ უკრაინელები (110-ე ადგილი) ყოფილან ჩვენზე უბედურები მთელ პოსტსაბჭოთა სივრცეში.

ალბათ „გელაპიც“ განაახლებს თა­ვის ერთშეკითხვიან ბედნიერების „ნამდვილ“ ინდექსს. იმედია, არც ჩვენ დაგვტოვებენ გამოკითხვის მიღმა. აი, მაშინ კი მაქვს იმედი მოწინავე პოზიცი­ების დაკავების. რთველს თუ დაემთხვა და თანაც ესპანეთს ფეხბურთში რევან­­ში ავუღეთ, რა ფიჯი და ვანუატუ, სულაც რეიტინგის თავში მოვექცევით.

https://forbes.ge/

სპორტი
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.