USD 2.7576
EUR 3.0438
RUB 3.2697
14 °C
თბილისი
ქეთი კიკოშვილი-შვეიცარიაში მცხოვრები ქართველი ექიმი
თარიღი:  923
დავიბადე და გავიზარდე თბილისში. 2002 წელს დავამთავრე თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი. ეს ის დრო იყო, როცა უმცროსი ექიმის თანამდებობაზე მოწყობა 3000 $ ღირდა და ყოველთვიური ხელფასი 30 ლარს შეადგენდა. რა თქმა უნდა, ამდენი ფული მაშინ არც მე მქონდა და არც ჩემს ოჯახს. იყო ალტერნატივაც-ფარმაცევტულ ან სადაზღვევო ბიზნესში გადასვლა, რაც ნამდვილად არ იყო ჩემი ინტერესის სფერო. მინდოდა უშუალოდ ადამიანებთან ახლოს მუშაობა. იმ დროს ეს, ბევრი ჩემი კოლეგისთვის, ალბათ კარგად ნაცნობი სიტუაცია იყო.
 
დაახლოებით ერთი წლის შემდეგ აღმოვჩნდი გერმანიის ერთ-ერთ პატარა ქალაქში. ძალიან გამიჭირდა იქაურობასთან შეგუება. იმ დროს კანონი არ მაძლევდა მუშაობის უფლებას და გადავწყვიტე, რომ დამეწყო გერმანული ენის შესწავლა. ამ პატარა ქალაქში მომეცა შესაძლებლობა გამევლო ჩემი პირველი საექიმო პრაქტიკა. ეს იყო ძალიან შთამბეჭდავი შეხება გერმანულ ჯანდაცვის სისტემასთან და ზოგადად პაციენტებთან. დავრწმუნდი, რომ ეს ის საქმე იყო, რისი კეთებაც მინდოდა.
 
რამდენიმე წლის შემდეგ გადავედით საცხოვრებლად შვეიცარიაში, ქალაქ ბაზელში. სწორედ ამ ქალაქს უკავშირდება მნიშვნელოვანი წლები ჩემი შემდგომი განვითარების, როგორც პროფესიულად, ასევე პიროვნულად.
 
ამ დროს უკვე კარგად ვფლობდი გერმანულ ენას. 4 თვიანი პრაქტიკის შემდეგ დავიწყე ერთ-ერთ კლინიკაში რიგით ექიმად მუშაობა. მომიწია რთული სახელმწიფო გამოცდების ჩაბარება, ექიმის დიპლომის და ლიცენზიის ხელახლა მოპოვება. ჩემთვის სრულიად განსხვავებული იყო საგამოცდო სისტემა. გამოცდის დროს ყურადღება ექცეოდა არა მხოლოდ თეორიულ ცოდნას და სწორ დიაგნოსტიკას, არამედ უნარ-ჩვევებს პაციენტთან ურთიერთობის, კომუნიკაციის ტექნიკას, ემპათიის გამოვლენას, მოსმენის კულტურას და იმ მნიშვნელოვან დეტალებს, რომელიც ექიმსა და პაციენტს შორის სწორი ურთიერთობის ჩამოყალიბებას ეხება.
 
შემდეგ იყო ბაზელის საუნივერსიტეტო კლინიკის მიმღები განყოფილება, სადაც თითქმის ერთი წელი ვიმუშავე. ეს ყველაზე რთული ეტაპი იყო ჩემი კარიერის მანძილზე, არა მხოლოდ პროფესიული თვასაზრისით, არამედ ფიზიკურად და ემოციურად. ძალიან მიჭირდა არანორმალურად სწრაფ ტემპთან და შვეიცარულ პერფექციონიზმთან გამკლავება, მით უფრო, რომ ერთადერთი არა გერმანულენოვანი ექიმი ვიყავი მიმღების თერაპიულ განყოფილებაში. მუშაობის პარალელურად გავაკეთე სადოქტორო დისერტაცია ბაზელის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე.
2017 წელს ისევ დავბრუნდი გერმანიაში და დავიწყე ოჯახის ექიმად მუშაობა. ჩემი სპეციალობა არის ზოგადი მედიცინა, თერაპია. ერთი წელია, რაც ჩემს კოლეგასთან ერთად ვხელმძღვანელობ ოჯახის ექიმის ამბულატორიულ კლინიკას. ოჯახის ექიმი არის პირველი სამედიცინო საკონტაქტო რგოლი ჯანდაცვის სისტემაში, რომელიც უზრუნველყოფს ღია და შეუზღუდავ წვდომას ყველა მომხმარებლისთვის ჯანმრთელობის ყველა პრობლემის შემთხვევაში, განურჩევლად ასაკისა, სქესისა და პაციენტის სხვა მახასიათებლებისა. ოჯახის ექიმს ეხება ჯანმრთელობის პრობლემები მათ ფიზიკურ, ფსიქოლოგიურ, სოციალურ, კულტურულ და ეგზისტენციალურ ჭრილში. ჩვენ გვაქვს კონკრეტული პასუხისმგებლობა ფართო საზოგადოების ჯანმრთელობაზე, მის პრევენციაზე და ქრონიკული დაავადებების მართვაზე. ოჯახის ექიმს ესაჭიროება მედიცინის ძალიან ფართოდ ცოდნა, უნარ-ჩვევები და გამოცდილება. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ჩვენ გვაქვს პაციენტის და მისი გარემოცვის ძალიან მაღალი ნდობა, რის შენარჩუნებას და გამყარებასაც მუდმივად ვცდილობთ.
 
ჩემი დიდი სურვილია, საქართველოში საოჯახო მედიცინა ისეთივე განვითარებული და მნიშვნელოვანი რგოლი იყოს, როგორც ეს ევროპაშია. ამაში წვლილის შეტანა ჩემს მომავალ გეგმებსაც უკავშირდება. 43 წლის ასაკში ვფიქრობ, რომ პიროვნული და პროფესიული განვითარების გზაზე ჩემი მთავარი მოტივატორი, პირველ რიგში, ჩემი შვილია და შემდეგ თავისუფლებისკენ, დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვა. მგონია, რომ პროფესია ადამიანის მრავალფეროვანი ყოფის ერთერთი შემადგენელი ნაწილია, რომელიც ტრამპლინია სხვა აღმოჩენებისა და გამოწვევებისთვის. ჩემს მომავალ კოლეგებს ვურჩევდი, რომ აკეთონ კეთილსინდისიერად ის საქმე, რაც მათ სიამოვნებას ანიჭებთ. ისწავლონ უცხო ენა და გაეცნონ მედიცინას სხვა და სხვა ქვეყანაში. ეს დიდ გამოცდილებას შემატებს მათ.
კულტურა
«Frankfurter Allgemeine Zeitung» (გერმანია): „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება: ტრადიციული სუფრის თავისებურებები“

„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.

ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...

ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.

ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.

„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...

ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.

რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.

ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.

მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს  სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.

თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.