USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
ქართული განათლების სისტემის ისტორიული საწყისი
თარიღი:  2413

სამწუხაროდ, ქართული განათლების ისტორიის საწყისი ეტაპის და შესაბამისად, განათლების სისტემის წანამძღვრების ადრეული მახასიათებლების შესახებ ავთენტური ქართული წყაროები არ არსებობს. მათზე მსჯელობა მხოლოდ ბერძნულ წყაროებზე დაყრდნობით არის შესაძლებელი. ბერძენი ისტორიკოსების ჩანაწერები მოწმობს, რომ ანტიკურ საქართველოში გავრცელებული იყო “გიმნასიონები”. სავარაუდოდ ეს “ქართული გიმნასიონები” ათენში არსებული სამი გიმნასიონის – ლიკეონი, აკადემია და კინოსარგოსი – ერთგვარი ანალოგია უნდა ყოფილიყო. აქედან გამომდინარე შეიძლება მოვიაზროთ, რომ ახ.წ III-IV საუკენეების კოლხეთში, ფაზისის მახლობლად არსებული უმაღლეს რიტორიკულ სკოლას სწორედ ბერძნული ანალოგების მსგავს ინსტიტუტად მოვიაზრებთ. მასზე ერთადერთი პირდაპირი ცნობა მოიპოვება ბერძენი ფილოსოფოსის თემისტოსის (317) ერთ-ერთ წერილში. ცნობა არ არსებობს თუ რა პროგრამით და რა ენაზე მიმდინარეობდა სწავლება ან ვინ ასწავლიდა. თემისტოსის ცნობიდან ჩანს, რომ კოლხეთის უმაღლესი რიტორიკული სკოლა თავისი შინაარსით ძვ. ბერძნული და რომაული რიტორიკული სკოლებისგან ბევრად არ უნდა განსხვავებულიყო.

შემდგომ პერიოდში საგანმანათლებლო როლის შესრულება, მონასტრებმა შეასრულეს. თუმცა X-XI საუკუნემდე, კონკრეტული სასწავლო დაწესებულების არსებობა არ შეინიშნება. მაშინდელ სამონასტრო სკოლებში საღმრთო წერილს და ეკლესიის მსახურებას ასწავლიდნენ. უმაღლეს სასულიერო სკოლებზე კი წყაროებში ინფორმაცია არ მოიპოვება. ზოგადად ამ ტიპის სწავლებას საკმაოდ ორგანიზებული და სისტემური ხასიათი ჰქონდა, რომელიც სქოლასტიკური სწავლების მიდგომას ეყრდნობოდა. ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოებების განხილვა, გვაძლევს იმის თქმის საშუალებას, რომ ადრეფეოდალურ ხანაში გავრცელებული უნდა ყოფილიყო შინ სწავლა – აღზრდის ინსტიტუტი, რაც ერთგვარ ელიტარულ ხასიათს ატარებდა და მხოლოდ სოციალურ საფეხურზე მაღლა მდგომი მოსახლეობის ფუფუნებას წარმოადგენდა. უნდა აღინიშნოს, რომ სწავლება ამ პერიოდში 6-7 წლის ასაკიდან იწყებოდა. ამის შესახებ ცნობას გვაწვდის გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრების ამსახველი დოკუმენტაცია, რომელშიც კონკრეტულადაა დასახელებული სასწავლებლად მიცემულ ყრმათა წლოვანება. სასწავლო პროცესს სპეციალურად მოწვეული მასწავლებლები წარმართავდნენ (რეპეტიტორები). გრიგოლ ხანძთელს უკავშირდება ტაო-კლარჯეთში შექმნილ სამონასტრო კომპელქსებში, საგანმანათლებლო პრცესების ორგანიზება და მოწყობა. აქ ჩამოყალიბდა ტაო-კლარჯეთის საგანგებო სალიტერატურო სკოლა, რომელმაც შეიმუშავა საკუთარი გრამატიკა, ენა, და მიმართულება. ეს არის ის პირველი შემთხვევა, როცა სახელმწიფო წარმოადგენს საგანმანათლებლო სივრცის უშუალო დამკვეთს და თანამონაწილეს.

სასკოლო განათლება დაწინაურდა მაშინ, როცა ქართველებმა ბიზანტიური განათლების მიღება დაიწყეს.

დავით IV უკავშირდება ასევე საგანმანათლებლო პოლიტიკის შემუშავება და მნიშვნელოვანი აქცენტების განსაზღვრა. გელათის აკადემიაზე, რომ არაფერი ვთქვათ, მისი ინიციატივით დამკვიდრდა ქართველების საზღვარგარეთ სასწავლებლად გაგზავნა. XI-XII საუკენეში მიიღო სასწავლო პროცესმა მეტ-ნაკლებად მიზანმიმართული სახე, რასაც გელათის აკადემიის შექმნას უკავშირებენ. იოანე პეტრიწის მიზანი იყო, რომ აკადემიაში დანერგილიყო ბიზანტიური სწავლა სწავლების მიდგომები. სასწავლო კურიკულუმში შედიოდა შემდეგი საგნები ( ეს კურიკულუმი იყო არა ნაციონალური, არამედ ბიზანტიურ მოდელზე მორგებული – ტრივიუმ- კუადრივიუმის პროგრმა) : ფილოსფია, დიალექტიკა, რიტორიკა, გრამატიკა, არიტმეტიკა, გეომეტრია, ასტროლოგია, მუსიკა, პოეზია, იურისპრუდენცია, მედიცინა.

ამავე პერიოდში უმაღლესი აკადემია შეიქმნა იყალთოშიც. არსენ იყალთოელის მიერ. მკვლევართა ნაწილის აზრით, ამ პერიოდში მეცნიერება განვითარების უმაღლეს საფეხურზე იყო.

XIII საუკენეში მონღოლების შემოსევამ უარყოფითად იმოქმედა საგანმანათლებლო პროცესებზე.

XVII საუკუნიდან სწავლა-სწავლების სისტემა მოიცავდა როგორც სასულიერო ისე საერო განათლებას. შეიძლება ითქვას, რომ ხალხის ინტერესი უფრო საერო განათლებისკენ იყო მიმართული. თეიმურაზ პირველი თავის ნაწარმოებში აღნიშნავს : ” არვის უნდა სახარება, არცა წიგნი მოციქულთაო”. სწავლა – სწავლების პროცესი ამ პერიოდში ისევ ფეოდალთა ოჯახებში ხორციელდებოდა, სამეფო კარზე მეფეთა ოჯების წევრები განათლებას ღებულობდნენ სპეციალური მასწავლებლების საშუალებით. ან თვითგანათლებით.
 
მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ პირველი პროგრესული შეხედულებები განათლებაზე ჰქონდა მეფე-პოეტ არჩილს. რომელიც მიიჩნევდა, რომ სწავლა-განათლება მოსახლეობის ფართო წრეებისთვის უნდა ყოფილიყო ხელმისაწვდომი, რადგან სწავლა განათლება ერის კეთილდღეობის ერთ-ერთი მთავარი საფუძველია. არჩილს გააზრებული ჰქონდა განათლების საყოველთაობის პრინციპის საჭიროება, რომელიც თავის მხრივ განათლების სისტემის აგების ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს პრინციპს წარმოადგენდა. არჩილის შეხედულება სწავლების მეთოდიკის შესახებ არის შემდეგი, რომ მასწავლებელი სწავლა-სწავლების პროცესში ადვილიდან რთულისკენ თანდათანობითი გადასვლის მეთოდით უნდა ხელმძღვანელობდეს – არჩილი : “მცირედ-მცირედის სწავლებით ძნელის საცოდნს გაუადვილდების”. არჩილის შეხედულებები იმ დროისთვის საკმაოდ პროგრესული იყო.
 
მეორე მნიშვნელოვან სიახლეს კი კათოლიკე მისიონერების მიერ სკოლების დაარსება წარმოადგენს. პირველი კაპუცინები (კათოლიკე ბერები), რომლებმაც აქ სკოლა დააარსეს, თბილისში ჩამოვიდნენ 1662-1663 წლებში. სკოლაში ასწავლიდნენ ქართულ წერა კითხვას, იტალიურს, ლათინურს, გალობას, ანგარიშს. სკოლაში მომზადებული ბავშვებიდან ყველაზე უფრო ნიჭიერებს, 15-20 წლის ასაკში აგზავნიდნენ რომში პროპაგანდის კოლეგიაში სწავლის გასაგრძელებლად.
 
ვახტანგ VI და სულხან-საბა ორბელიანი. სულხან-საბა ორბელიანის მიერ შედგენილი ლექსიკონი “სიტყვის კონა”, წარმოადგენდა სასწავლო სახელძღვანელოს. ასევე დიდაქტიკურ-მორალისტურ ხასიათის ნაწარმოებია – “სიბძნე სიცრუისა”. რომელმაც ამ ეტაპზე ორიგინალური იდეები წამოაყენა პედაგოგიკურ აზროვნებაში. მნიშვნელოვან ადგილს იკავებდა ასევე მისი თხზულება “სწავლანი და მოძღვრებანი”.
 
1711 წელს დაიბეჭდა თბილისის სტამბაში პირველი ქართული მეთოდური სახელძღვანელო —-” სწავლა თუ ვითარ მართებს მოძღვარსა სწავლება მოწაფისა”. თბილისის სტამბაში იმ დროს დაიბეჭდა 14 წიგნი – თუმცა 11 სასულიერო ხასიათის – 2 სასწავლო სახელძღვანელო. 1712 წელს გამოიცა შოთა რუსთაველის “ტარიელისტყაოსანი”. ვახუშტი ბაგრატიონმა რუსულიდან თარგმნა მსოფლიო გეოგრაფიის სახელმძღვანელო, რომელსაც 21 ფერადი რუკა დაურთო. ვახტანგ VI შეადგინა ასტრონომია-კოსმოგრაფიის მოკლე კურსი. აგრეთვე წიგნი “ზეთების შეზავებისა და ქიმიის შესახებ”.
 
ვახტანგ მეექვის შეხედულება იყო, რომ განათლება დეკლარირებული პრიორიტეტი უნდა ყოფილიყო ხალხისთვის.
 
მეთვრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან საქართველოში სახელწიფო სასწავლებლები არსდება, ამდენად სწავლა-სწავლების პროცესი იღებს სისტემურ ხასიათს. თბილისში დაარსდა იოსებ თბილელის სიონის სკოლა, კალოუბნის, ქაშვეთის, მეტეხის, ანჩისხატისა და ნეკრესის. გაჩნდა საშუალო სასწავლებელი – თბილისის “სემინარია ფილოსოფიისა” – ხელძღვანელი ანტონ კათალიკოსი. 1755 წელს გაიხსნა ანჩისხატის ტაძრის ეზოში “საეპისკოპოსო სახლსა შინა”, მას ხელმძღვანელობდა მეფის დანიშნული რექტორი. ისევე როგორც დღეს, მაშინაც აქტიურ როლს თამაშობდა მღვთელმთავრები სახელმძღვანელოების ტექსტის განსაზღვრაში. კურიკულუმი რუსეთის სემინარიის პროგრამის მიხედვით იყო შედგენილი. სწავლის დასრულების შემდეგ ეწყობოდა საზეიმო გამოცდები, რომელსაც ესწრებოდა მეფე და კათალიკოსი. თბილისის სემინარიებში მდაბიოთა შვილებს არ იღებდნენ.
 
1758 წელს სკოლა გაიხსნა თელავშიც. თელავის სკოლაში გადიოდნენ ფილოსოფიას. მის ადგილზე მალევე გაიხსნა სემინარია, ამ სემინარიის რექტორი იყო გაიოზ არქიმანდრიტი. სემინარიას აფინასებდა სახელმწიფო. შეიძლება ითქვას, რომ თელავის ეს სემინარია წარმოადგენდა უნივერსიტეტის ტიპის პირველ ქართულ სასწავლებელს საქართველოში.
 
სახალხო განათლების შემდეგ წინ გადადგმულ ნაბიჯს წარმოადგენდა იოანე ბაგრატიონის მიერ ქართლ-კახეთის სახელმწიფოებრივი რეფორმების მიერ შედგენილი “სჯულდება”. ანუ ეს იყო შეთავაზება იოანე ბაგრატიონის გიორგი III მიმართ, რომ სახელმწიფოს ხარჯზე გახსნილიყო საერო და სასულიერო სკოლები, წარჩინებული მოქალაქეებისთვის, ასევე დაბალი საზოგადოებისთვის. “სჯულდების” მიხედვით, განათლების დარგის ხელმძღვანელობა სახელმწიფოს საქმე უნდა ყოფილიყო. (სამწუხაროდ ეს ტრადიცია გავაგრძელეთ).”სჯულდების” მიხედვით სახელმწიფომ უნდა შექმნას ადმინისტრაციული დაწესებულებები, როგორც სახელმწიფო მმართველობის აპარატი. “სჯულდებაში” ასევე ერთმანეთისგან გაიმიჯნა სასულიერო და საერო სწავლება. “სჯულდებაში” ხაზგასმითაა ნათქვამი, რომ სკოლის მასწავლებლებს ჯამაგირს სახელმწიფო უნდა უხდიდეს (ო.ქინქლაძე, 1980).
 
მეთვრამეტე საუკუნის მეორე ნახევარში განხორცილებული საგანმანათლებლო რეფორმები უკავშირდება ერეკლე II. სწორედ განსაკუთრებულ რეფორმად მიიჩნევენ იოანე ბატონიშვილის “სჯულდებას”. 1801 წელს რუსეთის მიერ ქართლ-კახეთის სამეფოს ანექსიამ საქართველო სხვადასხვა გამოწვევბის წინაშე დააყენა. მეცხრამეტე საუკუნის დასაწყისიდან განათლების სისტემის ჩამოყალიბება, რუსული პოლიტიკის კარნახით მიმდინარეობდა. 1802 წელს დაარსდა ორკლასიანი დაწყებითი სასწავლებელი ქართველი თავადაზნაურეის შვილებისთვის. ამ რუსულიფიკატორულ სასწავლებლებში განსაკუთრებულ საგნად ისწავლებოდა “ზნეობის საწყისები”. 1804 წელს დაწესდა საშუალო და დაწყებითი სკოლების სამი ძირითადი ტიპი : სამრევლო – ერთკლასიანები ქალაქი/სოფელი – ორკლასიანები და ოთხკლასიანები.
 
1804 წელს დაარსდა თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელი. ექვსკლასიანი. ეს სასწავლებელი იყო მაღალი წოდების ბავშვებისთვის.
 
1817 წელს დაარსდა თბილისის სასულიერო სემინარია და ზუსტად 100 წელი იარსება. ამ სასწავლებელს ევალებოდა მასწავლებლების გადამზადება და პროფესიული მომზადება. ეს წარმოადგენდა მასწავლებლების პროფესიული გადამზადების პირველ მცდელობას. ასევე ჰქონდა საერთო საცხოვრებელი ყველა მოსწავლისთვის.
 
1818 წლიდან საქართველოში დაიწყეს სასულიერო – სამრევლო სასწავლებლების გახსნა. გორში, თელავში, სიღნაღში, ქუთაისში. ყველა ეს სემინარია ექვემდებარებოდა პეტერბურგის უწმინდეს სინოდს.
 
1828 წელს დამტკიცდა სასწავლებლების ახალი “წესდება”. სასწავლებლების ნომენკლატურა იგივე რჩებოდა, 1) სამრევლო; 2) სამაზრო; 3) გიმნაზიები.
 
1830 წელს დაიწყო სამაზრო სასწავლებლების ინტენსიური დაარსება. სამაზრო სასწავლებელი უკვე გამიზნული იყო ყველა ფენისთვის. და მიზნად ისახავდა დაწყებითი განათლების ფართოდ გავრცელებას.
 
ასევე არსებოდა ე.წ. ” საშინაო სკოლები”. ფართოვდებოდა ინდივიდუალური სწავლების ფორმებიც. ფაქტიურად ეს იყო არაფორმალური განათლების მიმართულება.
 
1840 წელს გაიხსნა “ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტი”. ეს იყო დახურული ტიპის სასწავლებელი, მკაცრი წესდებით.
 
ამ ეტაპისთვის არ მოქმედებს სავალდებულო სწავლების პრინციპი.
 
1879 წელი – მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევარი : “ქართველთა შორის წერა – კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება”. ი. ჭავჭავაძემ, დ. ყიფიანმა, ი.გოგებაშვილმა და სხვებმა მიზნად დაისახეს ქართული სკოლის გახსნა. იაკობ გოგებაშვილი წერდა : ” ამისთანა მაღალმნიშვნელოვანი საზოგადოება ჩვენში ჯერ არ დაბადებულა, მას დანიშნულებად აქვს ერის განათლება”. ამ საზოგადოებამ პიერველ ეტაპზე სკოლები დააარსა თბილისში, ბათუმში, წინარეხში, თიანეთში, ხელთუბანში, გომარეთში. საზოგადოებას უფლება ჰქონდა, რომ დაეარსებინა სამკითხველოები, ბიბლიოთეკები, მოეწვია სკოლებისთვის გამოცდილი მასწავლებლები, გამოეცა ქართულ ენაზე საყმაწვილო წიგნები და სახელმძღვანელოები.
 
საზოგადოებამ შეიმუშავა “განჩინება”, რომლის საფუძველზე სკოლის გახსნა სოფელს უნდა მოეთხოვა. სოფელი სკოლის შენობისთვის გამოყოფდა მიწას, ააშენებდა შენობას და გაიღებდა ყოველწლიურად 350 მანეთს მასწავლებლის შესანახად. წერა – კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებას კი უნდა მოეძებნა სკოლებისთვის შესაფერისი მასწავლებელი.
 
წერა კითხვის გამავრცელებელმა საზოგადოებამ პირველი სკოლა გახსნა 1880 წელს თბილისში, სადაც 2 განყოფილება იყო, თითოში 16-16 მოსწავლე, ამათგან 10 გოგონა და 6 ბიჭი.
 
ვინაიდან ეს საზოგადოება ხშირად უსახსრობის გამო სკოლის შენახვას ვერ ახეხებდა, გაჩნდა იდეა, რომ აეყვანათ მოხეტიალე მასწავლებელი, რომელიც ივლიდა ადგილიდან ადგილზე და ყველგან გაავცელებდა კითხვასა და წერას. ასევე ფიქრობდნენ დაეარსებინათ მოძრავი სკოლები (მოძრავი კოლექტივი). სულ გიხსნა 33 სკოლა. მისი პირველი თავმჯდომარე იყო დიმიტრი ყიფიანი.
 
1883 წელს ასევე შეიქმნა ახალი ტიპის სკოლა, ილია წინამძღვრიშვილის ხელმძღვანელობით, მისი ინიციატივით და ხარჯებით. ეს იყო ე.წ. საავტორო სკოლა, რომელიც წარმოადგენდა ამ პროფილის ერთადერთ სასწავლებელს ამიერკავკასიაში.
 
განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭებოდა იაკობ გოგებაშვილის მიერ შედგენილ სახელმძღვანელოს : ” დედა ენა” და “ბუნების კარი”. რომელიც გამოიცა 1876 წელს. ასევე შეიქმნა დ.ჩუბინიშვილის “ქართული ქრესტომათია”, მისივე ქართული ენის გრამატიკა; დ. ბაქრაძის შრომები საქართველოს ისტორიასა და ეთნოგრაფიაში.
 
ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.