პროფესიონალ რკინიგზელთა კლუბი: კასპიის ზღვა- ჩვენი ქვეყნის უდიდესი პრობლემა შუა დერეფანში

პროფესიონალ რკინიგზელთა კლუბი: კასპიის ზღვა- ჩვენი ქვეყნის უდიდესი პრობლემა "შუა დერეფანში"

თარიღი: 1447

„შუა დერეფანი“ დღეს უკრაინაში და ღაზას სექტორში მიმდინარე ომების შემდეგ, ალბათ, ყველაზე „პოპულარული თემაა“, ყოველ შემთხვევაში, ჩვენთან. უამრავი სტატია და კვლევა ეძღვნება ამ თემას. იმდენი „ექსპერტი“ გამოჩნდა, რომ უკვე სათვალავი ამერია. ყველა აღნიშნავს ინფრასტრუქტურულ, სატარიფო, საინვესტიციო და ა.შ. პრობლემებს. და არავინ საუბრობს უმთავრეს პრობლემაზე - კასპიის ზღვაზე. რა მაქვს მხედველობაში:

საზღვაო გადაზიდვების მნიშვნელობა გლობალური ვაჭრობის უზრუნველყოფაში უდავოა, განსაკუთრებით ტონაჟის თვალსაზრისით, რადგან მასზე მოდის მსოფლიო ვაჭრობის მოცულობის დაახლოებით 90 %. მაშასადამე, გლობალიზაცია საზღვაო გადაზიდვების არეალია, ამასთან საკონტეინერო გადაზიდვები აღნიშნული პროცესის ავანგარდშია. გლობალური საზღვაო სატრანსპორტო სისტემა შედგება მთელი რიგი მთავარი გადაცლის პუნქტებისაგან (major gateways), რომლებიც უზრუნველყოფენ მთავარ წარმოების და მოხმარების რეგიონებთან წვდომას. აღნიშნულ გადაცლის პუნქტებს შორის განლაგებულია მთავარი კვანძები (major hubs), რომლებიც ფუნქციონირებენ როგორც საზღვაო-სანაოსნო სისტემებს შორის ურთიერთდაკავშირების და გადაცლის პუნქტები.

„შუა დერეფნის“ ერთ ბოლოში განლაგებულია ერთი „გადაცლის პუნქტი“, ანუ „major gateway“ - ლიანიუნკანგი (ჩინეთი), ხოლო მეორე ბოლოში - მეორე „გადაცლის პუნქტი“ - ფოთი ან ბათუმი (საქართველო). ლიანიუნკანგსა და ფოთს შორის განლაგებულია მთავარი კვანძები (major hubs) – ბაქო (აზერბაიჯანში), აქთაუ, კურიკი, ალმათი (ყაზახეთში), თურქმენბაში, აშხაბადი (თურქმენეთში) და ა.შ.

ცნობილია, რომ ქვეყნებს, რომელთაც აქვთ პირდაპირი გასასვლელი ღია ზღვაში (საქართველო, ჩინეთი) აქვთ უფრო ხელსაყრელი ადგილმდებარეობა იმ თვალსაზრისით, რომ მათ უწევთ ნაკლები რაოდენობის საზღვრის გადაკვეთა და ამასთან დაკავშირებული დაბრკოლებების გადალახვა. სიტუაცია ქვეყნებისთვის, რომლებსაც არ აქვთ გასასვლელი ზღვაზე (აზერბაიჯანი, ყაზახეთი, თურქმენეთი, უზბეკეთი, ტაჯიკეთი, ყირგიზეთი), სრულიად განსხვავებულია.

საერთაშორისო ბაზრებზე პორტების გავლით იმპორტირებულმა საქონელმა, ან სანაოსნო მარშრუტებით იმ ქვეყნებში იმპორტირებულმა საქონელმა, რომლებსაც არ აქვთ გასასვლელი ზღვაზე, უნდა გადაკვეთონ მეზობელი ქვეყნების საზღვრები. აღნიშნული ტერიტორიების გავლა ხმელეთით, ზოგადად, უფრო ხარჯიანია და მას შეიძლება თან ახლდეს ზედმეტი მოცდენები და ხარჯები. გამოანგარიშებები უჩვენებს, რომ ქვეყანა, რომელსაც არ აქვს გასასვლელი ზღვაზე, იხდის დაახლოებით 50 %-ით მეტ სატრანსპორტო ხარჯებს, ვიდრე ზღვისპირა ქვეყანა, ხოლო ვაჭრობის მოცულობა 60 %-ით ნაკლებია.

მსოფლიოში ბევრი ქვეყანაა ისეთი, რომელსაც არ აქვს გასასვლელი ზღვაზე; მათგან სამი - აზერბაიჯანი, ყაზახეთი და თურქმენეთი - კასპიის ზღვის სანაპიროზეა, რომელიც წარმოადგენს ზღვაზე გასასვლელის უქონელ წყალსატევს. ცენტრალური აზიის სხვა სამი ქვეყნისთვის - უზბეკეთისთვის, ტაჯიკეთისთვის და ყირგიზეთისთვის, - კასპიის ზღვაზე გამავალი „შუა დერეფანი“ წარმოადგენს უმოკლეს გზას ღია ზღვაში გასვლისათვის. ფაქტობრივად, ზღვაზე გასასვლელი უქონელი ამ ექვს ქვეყანას და უახლოეს საზღვაო პორტს შორის დისტანციები ერთ-ერთი ყველაზე გრძელია და იცვლება 870 კმ-დან აზერბაიჯანისათვის, 2950 კმ-მდე - უზბეკეთისათვის. უზბეკეთი, ასე ვთქვათ, ორმაგად ჩაკეტილი ქვეყანაა, რადგან მას ნებისმიერი მიმართულებით, მინიმუმ, ორი ქვეყნის ტერიტორიის გავლა უწევს, ზღვამდე რომ მიაღწიოს.

ახლა უყურეთ რა ხდება: კასპიის ზღვა მის ნაპირზე განლაგებულმა ქვეყნებმა „დიდოსტატურად“ გამოიყენეს თავის სასიკეთოდ. ასე, მაგ., აზერბაიჯანის კასპიის სანაოსნო კომპანიის ASCO (Azerbaijan Caspian Shipping Company) მონაცემების თანახმად, კონტეინერის მიწოდების საფასური ბაქოს პორტიდან აქტაუს პორტამდე არის 1200 დოლარი. თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ კომპანია ASCO არ ამცირებს თავის გადაზიდვის ტარიფებს, საბორანო გადაზიდვების საფასურის წილი “შუა დერეფნის“ ინტეგრირებულ მულტიმოდალურ ტარიფში არის 49-დან 72 %-მდე, მიმართულებაზე დამოკიდებულებით.

მაშასადამე, „შუა დერეფნის“ „ცენტრში“ დომინანტია კასპიის ზღვაზე მოქმედი აზერბაიჯანული სანაოსნო კომპანია ASCO, რომელსაც მიაქვს გადაზიდვების საფასურის ნახევარი ან მეტი. ის იმ ბუნებრივ უპირატესობას, რომელიც საქართველოს აქვს ან, წესით, უნდა ჰქონდეს, როგორც საზღვაო ქვეყანას, სრულად უგულვებელყოფს.

კასპიის ზღვა - ეს არის ჩვენი ქვეყნის „უდიდესი პრობლემა“ „შუა დერეფანში“. ამიტომ, იმ მოცემულობით, რაც დღეს არის ამ მარშრუტის გაყოლებით, საქართველოს, როგორც სატრანზიტო ქვეყნის, მომავალი, რბილად რომ ვთქვათ, ბუნდოვანია, სანამ ეს პრობლემა არ გადაწყდება. საქართველოს სატრანსპორტო სისტემაში გადაზიდვებთან დაკავშირებული ყველა გადასახადი რომ გაანულო, ყველა ინფრასტრუქტურული პრობლემა რომ მოაგვარო, ჩვენ მაინც ვერ შევასრულებთ იმ როლს გლობალურ გადაზიდვებში, რაც წესით უნდა შევასრულოთ გეოგრაფიიდან გამომდინარე, თუ ეს პრობლემა არ გადაწყდა სამართლიანად... ან „შუა დერეფანს“ და მის უკიდეგანო რეკლამირებას თავი უნდა დავანებოთ და სხვა მარშრუტებზე ვიფიქროთ.

მიყევით ბმულს - პროფესიონალ რკინიგზელთა კლუბი

ანალიტიკა

უკრაინაში საბრძოლო მოქმედებების ანალიზი - გიორგი კობერიძე

- რუსული იერიში გრძელდება დონეცკის ოლქში. პოკროვსკიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით რუსული მოიერიშე ნაწილები კვლავ ფლანგებიდან, ბრტყელტუჩას მანევრის განხორციელებას ცდილობენ უკრაინელი მცველების წინააღმდეგ. მათი მიზანია ტორეცკედან კოსტიანტინივკამდე, ან კიდევ უფრო ჩრდილოეთით, დრუჟივკამდე ყველა იმ ტერიტორიის ათვისება, რომელშიც ახლა უკრაინელები აკონტროლებენ.

ამის წარმატებით განხორციელების შემთხვევაში კი კრამატორსკისაკენ გაჭრას შეეცდებოდნენ. იმ ფონზე, რომ რუსული წინსვლა ნელია, უკრაინელთა ალყაში მოხვედრის საფრთხე მცირეა. ამასთან, იმდენად ნელა მიიწევენ რუსები წინ, რომ უკრაინელები ახერხებენ ზურგში ახალი თავდაცვითი პოზიციების აგებას, რაც რუსულ წინსვლას კიდევ უფრო აფერხებს. კრამატორსკი და სლავიანსკი და მისი შემოგარენი ციხე-სიმაგრედაა ქცეული. ამაზე ჯერ კიდევ 2023 წლიდან საუბრობდნენ. ზოგადად ფრონტის ხაზი ბოლო ორი წელიწადია ამ მიმართულებაზე ძალიან ნელა იცვება.

თუკი რუსებს დრუჟივკა-კოსტიანტინივკასაკენ სვლა არ გამოუვიდათ, ცხადია არის შანსი დასავლეთით განავითარონ შეტევა, რათა პოკროვკის მოექცნენ თავზე.

- რუსული იერიში გრძელდება დონეცკის ოლქის დასავლეთით, უშუალოდ პოკროვკისა და მის შემოგარენში. აქაც, რუსებს წინსვლა შესამჩნევად ნელი აქვთ და რაც მთავარია მათ რიგებში მსხვერპლია ძლიან დიდი. პოკროვსკი ომამდე 60 ათასიანი დასახლება იყო. მას რუსები ერთი წელია უტევენ, ხოლო მთელს ამ სექტორს - წელიწადნახევარია.

რუსული არმიის ძირითადი ნაწილები სწორედ პოკროვსკისა და ტორეცკე-ჩასივ იარის მიმართულებაზე არიან თავმოყრილები. გენერალური შტაბის უფროსის, სირსკის განმარტებით დაახლოებით 700 ათასი რუსი სამხედროა უკრაინაში, რომელთაგანაც 500 ათასი აღმოსავლეთის ფრონტზეა გადასროლილი.

- მაისში დაწყებული რუსული შეტევა სუმის ოლქზე დასტაბილურებული და ზოგიერთ ნაწილში სრულად შეჩერებულია. მეტიც, უკრაინელებმა გაათავისუფლებს რუსების მიერ დაკავებული დასახლება ანდრიივკა და მისი შემოგარენიც. ბრძოლა ოლეკსივკას მიმართულებით მიმდინარეობს. უკრაინამ ინიციატივა დაიბრუნა ამ სექტორში. მომდევნო დღეები უკეთ გამოაჩენს სურათს.

სუმის ოლქი რუსეთის კურსკის ოლქს ესაზღვრება. რუსები, გარდა სასაზღვრო სოფლების დაკავების მცდელობისა, ცდილობდნენ გაჰყოლოდნენ სუმი-სუჯას მაგისტრალს, თუმცა ჯერჯერობით იუნაკივკას ვერ გასცდნენ ისინი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ამ მონაკვეთში საზღვრიდან 7 კილომეტრში შეიწიეს მხოლოდ. რუსების მიერ ოკუპირებული ყველაზე დიდი სივრცე კი საზღვრიდან 15 კილომეტრია.

იუნაკივკასათვის ინტენსიური ბრძოლა გრძელდება. ამ პატარა ქალაქის სამხრეთ-აღმოსავლეთით დიდი ტყიანი საფარია და მის ხელში ჩაგდებას ცდილობენ რუსები. აქედან არამხოლოდ სუმის მიმართულებით შეუძლიათ აწარმოონ ინტენსიური საარტილერიო დარტყმები, არამედ ტყეში შედარებით ფარულად გადაადგილდნენ კიდეც. უკრაინელებმა ჩაშალეს რუსების მცდელობა სწრაფად დაეკავებინათ დასახლება.

და ეს იმ ფონზე, რომ რუსების 50 ათასიანი დანაყოფია მობილიზებული ამ მიმართულებაზე. ეს კი საკმაოდ უმნიშვნელო შედეგია თან თუკი გავითვალისწინებთ იმ პროპაგანდისტულ და პოლიტიკურ კამპანიას, რომელიც სუმის ოლქის ოკუპაციაზე იყო გაკეთებული. სხვათა შორის პუტინმაც ისაუბრა სუმის შესახებ. ჯერჯერობით კრემლი ისე ფუთავს სიტუაციას თითქოს ინიციატივა მხოლოდ მათ ხელში იყოს და თავად წვეტდნენ სადამდე წაიწევენ წინ და რას უზამენ სუმის ოლქს.

თუკი რუსეთის მხრიდან ეს ზაფხულის მთავარი შეტევაა მაშინ საკმაოდ ცუდ შედეგს აჩვენებენ ისინი. მაგრამ ჰიპოთეტურად არ არის გამორიცხული კიდევ სხვა ჩანაფიქრი ჰქონდეთ მათ.

- სირსკიმ კომენტარი გააკეთა რუსეთის სუჯას ოლქზე. მან აღნიშნა, რომ უკრაინელები კვლავ ინარჩუნებენ რამდენიმე პლაცდარმს რუსეთში და რომ უკრაინა არ აპირებს შეტევით ოპერაციებზე უარის თქმას.

ზოგადად, ომის დაწყებიდან ყოველი წლის ზაფხულში იყო უკრაინული კონტრშეტევა განხორციელებული. ვნახოთ რა იქნება წელს.

ავტორი: გიორგი კობერიძე

სრულად

გამოკითხვა

ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?

უკრაინა

რუსეთი

არ მაქვს პასუხი

ხმის მიცემა

სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.

მსოფლიო

ირანმა დონალდ ტრამპს მუქარის წერილი გადასცა

სრულად

რუსებმა კიევს დაარტყეს, დაიღუპა 5 ადამიანი და დაშავდა 13

სრულად

დამასკოში ტერაქტის შედეგად დაღუპულთა რიცხვი 22-მდე გაიზარდა

სრულად