USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
«Foreign Affairs» (აშშ): „საუკეთესო გზა უკრაინისა და ნატოსათვის“
Date:  

 „ჩვენ ზუსტად ვიცით, თუ რა არ მოხდება ნატოს ორდღიან საიუბილეო სამიტზე, რომელიც ვაშინგტონში 9 ივლისს გაიხსნა, სამხედრო ბლოკის შექმნის 75-ე წლისთავთან დაკავშირებით: უკრაინა ალიანსის 33-ე წევრი არ გახდება. სამაგიეროდ, კიევს, როგორც კომუნიკეს პროექტშია მითითებული, შესთავაზებენ ნატოში შესასვლელ „ხიდს“, რომელიც ნამდვილად არ არის ის, რაც უკრაინას სურს (ალიანსის წესდების მე-5 პუნქტი - კოლექტიური თავდაცვის პრინციპი). თანაც არის იმის საფრთხე, რომ „ნატოსთან დამაკავშირებელი ხიდი“ შეიძლება იქცეს „ხიდად არსაით“, თუ აშშ-ის პრეზიდენტად დონალდ ტრამპი იქნება არჩეული.“, - ასე იწყება ამერიკულ ჟურნალ „ფორინ ეფეარსში“ (Foreign Affairs) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „საუკეთესო გზა უკრაინისა და ნატოსათვის“ (ავტორი - მერი ელიზ საპოტე, ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის პროფესორი).

„როგორ შეიძლება უზრუნველყოფილი იყოს უკრაინის მიღება ალიანსში უახლოეს პერსპექტივაში იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთის ჯარებს ქვეყნის ტერიტორია ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ექნებათ დაკავებული?, - ასეთი კითხვაა დასმული პუბლიკაციაში.

„ისტორიაში არის პრეცედენტები იმისა, თუ როგორ ხდებოდნენ ნატოს წევრებად ორად გაყოფილი სახელმწიფოები და უფრო მეტიც, სპეციფიკურ მდგომარეობაში მყოფი ქვეყნები. რა თქმა უნდა, ისტორიული მოდელები ზუსტად არ ესადაგება უკრაინის შემთხვევას, მაგრამ მაინც ღირს მათი განხილვა სიტუაციის უკეთ გაცნობიერების მიზნით.

ნორვეგია: ნატოში, მაგრამ ნატოს ბაზების გარეშე

70 წლის წინათ ნორვეგიასაც იგივე სურდა, რაც დღეს უკრაინას სურს - ნატოში გაწევრიანება. ნორვეგიას მეორე მსოფლიო ომამდე ნეიტრალური სახელმწიფოს სტატუსი ჰქონდა, მაგრამ გერმანელი ფაშისტები ამ სტატუსმა ვერ შეაჩერა და ვერმახტმა ნორვეგიის ოკუპირება განახორციელა. ომის შემდეგ ოსლომ გადაწყვიტა უფრო მტკიცე მფარველი ეძებნა, რომ მეტი გარანტიები ჰქონოდა სუვერენიტეტის შესანარჩუნებლად. ნორვეგია გახდა ნატოს წევრი, მაგრამ გარკვეული პირობით: მისმა მთავრობამ განაცხადა, რომ ქვეყნის ტერიტორიაზე უცხიეთის სახელმწიფოების ჯარები (ბაზები) არ იქნებოდა მანამდე, სანამ ნორვეგიაზე უშუალო თავდასხმის საფრთხე არ შეიქმნებოდა. მოგვიანებით ნორვეგიელებმა ასევე მიიღეს გადაწყვეტილება არ განლაგებულიყო ქვეყნის ტერიტორიაზე ბირთვული იარაღი. აქვე გავიხსენოთ ერთი მომენტი: ნორვეგია მაშინ საბჭოთა კავშირს, ახლა კი რუსეთს ესაზღვრება.

რა თქმა უნდა, მოკავშირეებს (ამერიკას და სხვებს) იმ დროსაც და მოგვიანებითაც ნორვეგიის მთავრობის გადაწყვეტილებები არ მოსწონდათ. როცა ნატოს გაფართოების პირველი ტალღა დაიწყო, აშშ-ის პრეზიდენტმა ბილ კლინტონმა განაცხადა, რომ ნორვეგიის სპეციფიკური სტატუსი ახალ წევრებზე არ გავრცელდებოდა.

მიუხედავად იმისა, რომ ცივი ომის დროინდელ ნორვეგიის ნატოურ სტატუსსა და დღევანდელ უკრაინას შორის საკმაოდ ბევრი განსხვავება არსებობს, ნორვეგიული მოდელი შეიძლება აქტუალურად ჩავთვალოთ. ის აჩვენებს, რომ რუსეთის მოსაზღვრე სახელმწიფო, ანუ ისეთი, როგორიც უკრაინაა, შეუძლია ნატოს წევრი გახდეს ისე, რომ მოსკოვის მწვავე უკმაყოფილება და მტრობა არ გამოიწვიოს: არ განალაგოს თავის ტერიტორიაზე ალიანსის წევრი სხვა ქვეყნის სამხედრო ქვედანაყოფები და სამხედრო ინფრასტრუქტურა (ბაზების სტატუსით). ნორვეგიის უნიკალურმა სტრატეგიამ თავის მიზანს მიაღწია: მართალია, მის ტერიტორიაზე არსებობს ნატოს ჯარების ჩრდილოევროპული სარდლობის შტაბი და იარაღის საწყობები, მაგრამ ალიანსის სხვა წევრების ჯარები იქ არ იმყოფებიან. შესაბამისად, ნორვეგია და რუსეთი ერთმანეთის ანტაგონისტები არ არიან.

გერმანია: „ნატოს ნაწილობრივი წევრი“

1955 წელს ნატო წევრი გახდა დასავლეთი გერმანია - გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკა, მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყნის აღმოსავლეთი ნაწილი ოკუპირებული იყო საბჭოთა კავშირის მიერ [იგულისხმება გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა, რომელიც „ოკუპაციის“ მიუხედავად, გაეროს სრულუფლებიან წევრს წარმოადგენდა]. უკრაინის აღმოსავლეთი ნაწილიც ოკუპირებულია და კიევს აქვს იურიდიული უფლება 1991 წლის საერთაშორისოდ აღიარებული საზღვრები აღადგინოს, მაგრამ რეალურად მას ამის ძალა არ შესწევს. სხვათა შორის, უკრაინის სახმელეთო საზღვარი აღიარებული ჰქონდა რუსეთსაც 2003 წლის ხელშეკრულებით (ვლადიმერ პუტინისა და ლეონიდ კუჩმას ხელმოწერებით), თუმცა შემდეგ კრემლმა დაარღვია.

კიევს შეუძლია დასავლეთგერმანული მოდელით სხვა მიმართულებითაც ისარგებლოს. 1955 წლის შემდეგ, როცა გერმანიის დასავლეთი ნაწილი - გფრ ნატოში გაწევრიანდა, მან მიიღო დასავლური დახმარება, თავისი ეკონომიკა ააღორძინა და დიდ წარმატებას მიაღწია.

მოკლედ, ნატოში უკრაინის ნაწილობრივი გაწევრიანებით მისი ტერიტორიის დიდ უმეტესობაზე - ცენტრალურ და დასავლეთ უკრაინაზე ნატოს გარანტიები გავრცელდება, რაც ძლიერ კოზირს წარმოადგენს. კიევს შეუძლია დასავლეთთან ინტეგრაცია ისე განახორციელოს, რომ ვლადიმერ პუტინისგან დათმობებს არ ელოდოს.

წყარო: https://www.foreignaffairs.com/ukraine/better-path-ukraine-and-nato

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way