აშშ-ის გაზეთი „ნიუ-იორკ თაიმსი“ (The New York Times) 23 თებერვლის ნომერში აქვეყნებს სტატიას სათაურით „პუტინი უკვე წაგებულია“, რომლის ავტორია რაჯან მენონი, პროგრამა „დიდი სტრატეგიის“ დირექტორი Defense Priorities-ში, ამერიკულ ანალიტიკურ ცენტრში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

უკრაინაში რუსეთის არმიის შეჭრის მეორე წლისთავის მოახლოების კვალობაზე ყველა ლაპარაკობს, რომ დრო რუსეთის პრეზიდენტის მხარეზეა. იმ პირობებში, როცა უკრაინა იარაღისა და საბრძოლო მასალების გარეშე რჩება, როცა აშშ-ის დახმარება კითხვის ნიშნის ქვეშაა, ხოლო რუსეთი სულ უფრო მეტად აფართოებს თავის ძალისხმევას ფრონტის ხაზზე, უკრაინის გამარჯვების შესაძლებლობა მიუწვდომლად მოჩანს. ზოგიერთი გავლენიანი ექსპერტები თავიანთ პროგნოზებსა და დასკვნებში უფრო შორს მიდიან: „კიევი თუ ჯიუტობას გააგრძელებს და მოლაპარაკების მაგიდასთან არ დაჯდება, მით უფრო მეტი უკრაინელი დაიღუპება, ქვეყანა მით უფრო მეტად დაინგრევა. ამიტომ უკრაინა უნდა შეურიგდეს ბედს და მოსკოვთან ომის პოლიტიკური დარეგულირებაზე დათანხმდეს - თუნდაც ამისთვის ტერიტორიის შეწირვა გახდეს აუცილებელი.

და მაინც, ამ ყველაფრის მიუხედავად, ვლადიმერ პუტინის ომი ჩაიფუშა. როგორც ცნობილი სამხედრო თეორეტიკოსი კარლ ფონ კლაუზევიცი ამბობდა, ომი საბოლოო ჯამში ადამიანების სიკვდილში და ნგრევაში კი არ გამოიხატება, არამედ ის კონკრეტული პოლიტიკური მიზნების მიღწევის საშუალებას წარმოადგენს. მათ, ვინც ომს იწყებენ, იმედი აქვთ, რომ ომის დასრულებისას უკეთეს სტრატეგიულ მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან. მაგრამ ეს ომი რუსეთის მიერ ოკუპირებული ტერიტორიების შენარჩუნებითაც რომ დასრულდეს - ანუ იმ სცენარით, რომელიც უკრაინელებისათვის ყველაზე არასასურველი იქნებოდა - მოსკოვის პოზიცია მაინც უარესი იქნება.. კრემლის ნების მიუხედავად, უკრაინა მაინც თავისი გზით ივლის, რაც ვლადიმერ პუტინისათვის დამარცხების ტოლფასია.

თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ვლადიმერ პუტინის მიერ დაწყებული ომის ძირითად მიზანს უკრაინის რუსეთის ორბიტაზე დაკავება წარმოადგენდა (პოლიტიკურად, კულტურულად და ეკონომიკურად) - მაშინ კრემლმა საწინააღმდეგო ეფექტი მიიღო. უკრაინის ლიდერებმა და მოქალაქეებმა, განსაკუთრებით ახალგაზრდა თაობის წარმომადგენლებმა უკვე გადაწყვიტეს, რომ მათი ქვეყნის მომავალი დასავლეთთან არის დაკავშირებული და არა რუსეთთან. უკრაინელები თანდათან ცხოვრების დასავლურ სტანდარტებზე გადადიან, სულ უფრო მეტად მატულობს დასავლურ ენებზე მოლაპარაკეთა რაოდენობა

უკრაინას, როგორც წესი, გამოხატავენ როგორც ორი ეროვნების [ეთნოსის] მოსახლეობის რთულ ნარევს - ერთი მხრივ, ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში მცხოვრებლებს, რომლებიც თვლიან, რომ ეთნიკური უკრაინელები არიან თავიანთი ენით და ტრადიციებით, მეორე მხრივ კი - აღმოსავლეთში (დონბასში) და სამხრეთში (ყირიმში) მცხოვრებლებს, რომლებიც თავს რუსებად (რუსულენოვნებად) თვლიან. ალბათ, ოდესღაც ასეთი განმარტება ზუსტი იყო, მაგრამ ამჟამად უკვე ძველებურად აღარ არის: ნებისმიერი, ვინც კი აღმოსავლეთ და სამხრეთ ფრონტის ხაზებს ეწვევა და იქ მყოფ ჯარისკაცებს გაესაუბრება, დარწმუნდება, რომ ისინი რუსულად ლაპარაკობენ და შეიძლება უკრაინული ენა არც იცოდნენ, მაგრამ ამის მიუხედავად, თავს უკრაინის მოქალაქეებად თვლიან და რუსეთის წინააღმდეგ გამოდიან, მზად არიან თავის შესწირონ სამშობლოს - უკრაინის თავისუფლებას.

ასეთი განწყობის გაჩენას ხელი თვითონ რუსეთმა შეუწყო, რომელიც 2022 წლის 24 თებერვალს უკრაინას თავს დაესხა. დღეს უკრაინული ნაციონალიზმი ისეთია, რომელიც უკვე გასცდა რეგიონალურ და ენობრივ ჩარჩოებს და რომელიც ასახავს უკრაინელობას, მოსახლეობის იდენტურობას, რუსებისაგან განსხვავებულს და შეიძლება ითქვას, რუსების მიმართ ანტიპათიურებიც კი არიან.

ვლადიმერ პუტინი ნამდვილად შეიძლება ისტორიაში შევიდეს ისეთ პიროვნებად, რომელმაც კატალიზატორის როლი შეასრულა უკრაინის მოსახლეობის ეთნიკურ უკრაინელებად ჩამოყალიბებაში. თუ გავითვალისწინებთ რუსეთის პრეზიდენტის რწმენას იმაში, რომ რუსები და უკრაინელები ერთ ხალხს წარმოადგენენო, მისი მოქმედების შედეგი განსაკუთრებით ირონიულად გამოიყურება.

ვლადიმერ პუტინის მიერ დაწყებულმა ომმა არასასიამოვნო ეკონომიკური შედეგები გამოიწვია არა მარტო უკრაინისათვის, არამედ ევროკავშირისათვისაც. თუმცა იმავდროულად  ევროკავშირმა, რომელიც ადრე  გაყოფილი იყო თავისი სხვადასხვანაირი მიდგომებით რუსეთის მიმართ, ომის დაწყებისას შესაშური ერთიანობა გამოამჟღავნა (ერთადერთი წევრი ქვეყნის - უნგრეთის გამოკლებით). მნიშვნელოვანი შედეგია ისიც, რომ კრემლი უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანებას ეწინააღმდეგებოდა, ამ ომით კი სრულიად საპირისპირო შედეგი მიიღო: უკრაინა როგორც არასდროს, ისე ახლოს დგას ევროკავშირის ზღურბლთან - გაწევრიანების მიზნით მოლაპარაკებები უკვე დაიწყო.

რაც შეეხება ნატოს საკითხს: რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრა, რასაკვირველია, იმითაც იყო განპირობებული, რომ უკრაინა ნატოს წევრი არ გამხდარიყო - ჩრდილოტლანტიკური ალიანსის წევრი, რომელსაც ვლადიმერ პუტინი დიდი ხანია რუსეთის საფრთხედ მიიჩნევს. საბოლოო ჯამში კი პირიქით მოხდა: უკრაინაზე რუსეთის თავდასხმამ ორ სახელმწიფოს - ფინეთსა და შვედეთს, რომლებიც ნეიტრალურები იყვნენ, ნატოში გაწევრიანების სურვილი აღუძრა. ორივეს უმაღლესი კლასის არმია ჰყავს, უახლესი მაღალტექნოლოგიური იარაღით.  რუსეთი, ალბათ, ნანობს ასეთ შედეგს - მოსკოვი ხომ ბალტიის ზღვაზე უკვე შევიწროვებული იქნება, რადგანაც შვედეთიც და ფინეთიც, აწ უკვე ნატოს წევრები, ბალტიის ზღვის ქვეყნები არიან. რუსეთი იძულებული ხდება გაამაგროს „ნატოელ ფინეთთან“ თითქმის 1000 კმ-იანი სახმელეთო საზღვარი, რომელსაც ადრე, „ნეიტრალური ფინეთის“ დროს, შედარებით ნაკლები ყურადღება ექცეოდა.

უფრო მეტიც - უკრაინაზე თავდასხმამ ნატოს წევრი ქვეყნები აიძულა  მეტი ყურადღება დაეთმოთ საკუთარი თავდაცვისუნარიანობის განმტკიცებაზე და სამხედრო ბიუჯეტი გაეზარდათ (მთლიანი შიდა პროდუქტის 2%-ით). ცნობილი გახდა, რომ მიმდინარე წლის განმავლობაში, ნატოს წევრი 18 ქვეყანა უკვე გაზრდილ თანხებს დახარჯავს თავდაცვისათვის, მათ შორის გერმანიაც, რომელიც ადრინდელი პოზიციისაგან განსხვავებით, რუსეთს უკვე საფრთხის მომტან ქვეყნად თვლის.

უკრაინა, რა თქმა უნდა, ესწრაფვის ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსში გაწევრიანებას, რაც კრემლისათვის კოშმარულ სცენარს წარმოადგენს. და თუნდაც კიევის ეს სურვილი აუხდენელი  დარჩეს - რაც, სავარაუდოდ, ასე იქნება, უახლოეს პერსპექტივაში მაინც - უკრაინა მაინც გააგრძელებს ნატოს ქვეყნებთან ურთიერთობას მათგან დახმარების მიღების მიზნით (ჯარისკაცების გაწრთვნაში, თანამედროვე შეიარაღებაში, სამხედრო ტექნოლოგიების გადაცემაში და ა.შ.). უკრაინა ნატოს წევრი რომც არ გახდეს, ის აბსოლუტურად ბლოკსგარეშე და მიუმხრობელი ქვეყანა მაინც არ იქნება, მას დასავლეთთან მჭიდრო კავშირები აქვს.

შესაძლოა, პესიმისტები მართლები არიან: თუ ამერიკული სამხედრო დახმარება შეწყდება, უკრაინისათვის ძნელი იქნება და სავარაუდოდ, შეუძლებელი გახდება თავისი ტერიტორიის დიდი ნაწილის დაბრუნება. შეიძლება ისეც მოხდეს, რომ კიევმა დამატებით სხვა ტერიტორიებიც დაკარგოს, მაგრამ პატარა უკრაინაც კი შეინარჩუნებს სტრატეგიულ მნიშვნელობას. როცა უკრაინა 1991 წელს დამოუკიდებელი გახდა, ის ევროპის ყველაზე დიდი სახელმწიფო იყო ტერიტორიით (რუსეთს თუ არ ჩავთვლით), ხოლო თავისი მოსახლეობით - მეხუთე ქვეყანა. შემცირებული უკრაინაც კი ევროპის ერთ-ერთ დიდ ქვეყნად დარჩება. ამას დაემატება აგრეთვე ისიც, რომ მას ეყოლება ბრძოლებში გამოწრთობილი არმია 500 ათასი ჯარისკაცით, რაც ბევრად მეტია ნატოს ნებისმიერ ევროპელ წევრთან შედარებით.

ვლადიმერ პუტინი უკრაინას განიხილავს როგორც პრიზს, რომლის მიღების უფლება მხოლოდ რუსეთს აქვს. მაგრამ ომი, რომელიც რუსეთმა დაიწყო უკრაინის დასაუფლებლად, უკვე იძლევა იმის გარანტიას, რომ კრემლი ამ პრიზს ვერასოდეს ვერ მიიღებს.

წყარო: https://www.nytimes.com/2024/02/22/opinion/russia-ukraine-invasion-putin.html