,
ნიუ-იორკში 2010 წელს ჩამოვედი. ამ პერიოდისთვის მოსკოვში, ბაკულევის სახელობის გულ-სისხლძარღვთა ქირურგიის სამეცნიერო ცენტრში ვმუშაობდი კარდიოლოგად და მეცნიერ თანამშრომლად. ამერიკაში გადმოსვლა ოჯახმა განაპირობა. მეუღლე სოხუმელია და ოჯახთან ერთად დევნილობის პერიოდიდან ამერიკაში ცხოვრობდა. ცხოვრების დაწყება თავიდან, უცხო ენაზე, სრულიად უცხო გარემოში მომიხდა. გარემოში, სადაც მეუღლისა და მისი ოჯახის გარდა, ახლობელი არავინ მყავდა და არც ენა ვიცოდი.
აფხაზეთში, გალში დავიბადე. 13 წლის ვიყავი, ჩემი ოჯახი დევნილი რომ გახდა. ტრაგედიამ, რაც მოგვიანებით გადაგვხდა, უცებ გააუფასურა უსახლკაროდ დარჩენის ტრავმა. მამა საშინლად განიცდიდა აფხაზეთის ტრაგედიას, მშობლიური კუთხის დაკარგვას, სამშობლოში დევნილობას. სავარაუდოდ, ამ ფსიქოლოგიურმა ტრავმამ მასზე სასიკვდილო გავლენა იქონია და მალევე გულის შეტევით, 47 წლის ასაკში, უეცრად გარდაიცვალა. დღეს უკვე ჩემი ყოველდღიური კლინიკური პრაქტიკიდან ვხვდები, მისი გადარჩენა ნამდვილად შეიძლებოდა. უბრალოდ ექიმს შეეშალა, დიაგნოზი სწორად ვერ დასვა და მამას სიცოცხლე, ჰოსპიტალში მიყვანისთანავე, არასწორ სამედიცინო ჩარევას შეეწირა. მაშინ 15 წლისაც არ ვიყავი. ჩვენი ოჯახისთვის ეს წარმოუდგენელი ტრაგედია იყო. პანაშვიდზე ყოველი მომსვლელი ექიმის შეცდომაზე წუხდა. მე კი სულ ვცდილობდი წარმომედგინა, როგორ შეეძლო ექიმს ჩვენი ცხოვრება შემოებრუნებინა, საკმარისი განათლება რომ ჰქონოდა. მომინდა მე ვყოფილიყავი ის ადამიანი, ვინც ასეთი პაციენტების სიცოცხლის უფლებას დაიცავდა და შეძლებდა მათი შვილებისთვის მსგავსი ტრაგედიის თავიდან აცილებას. გასვენების დღეს, მამას საჯაროდ შევფიცე, რომ აუცილებლად გავხდებოდი კარდიოლოგი და უამრავი ბავშვის მამას ვიხსნიდი სიკვდილისგან. ასე დაიწყო ჩემთვის კარდიოლოგია. სამედიცინო უნივერსიტეტში ჩაბარებისას, უკვე ზუსტად ვიცოდი, რა პროფესიით უნდა გამეგრძელებინა კლინიკური პრაქტიკა.
მაშინ საქართველო წარმოუდგენლად კორუმპირებული ქვეყანა იყო. კორუფცია ობივით ჰქონდა მოდებული სამედიცინო უნივერსიტეტსაც. იქ ჩაბარება, ჩემნაირი ჩვეულებრივი მოკვდავისთვის, მითუმეტეს ლტოლვილისთვის, როგორც მაშინ გვიწოდებდნენ, კონტაქტებისა და პატრონის გარეშე, არარეალური ამოცანა იყო. ჩემს პროფესიულ არჩევანს, დედა და ოჯახის სხვა წევრები კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდნენ. თვლიდნენ, რომ კორუფციის გამო ვერაფრით შევძლებდი ბარიერების გადალახვას და საგამოცდო პერიოდი, ისედაც ტრავმირებული ბავშვისთვის , დამატებითი იმედგაცრუება იქნებოდა.
საბედნიეროდ, იმ ასაკისთვის უცნაურმა თავდაჯერებულობამ, უდიდესმა შრომამ და ბრძოლის უნარმა გაჭრა. სამედიცინო უნივერსიტეტში პირველივე წელს, უმაღლესი ქულებით ჩავირიცხე. საგამოცდო პერიოდში ნამდვილი ომი გამოვიარე, რათა დამეცვა ჩემი ცოდნა და შესაბამისი ქულები მიმეღო, თუმცა პირველი დიდი ბარიერის დაძლევა იმდენად დიდი სიხარული და მოტივაცია აღმოჩნდა, ახლა უკვე მადლობელი ვარ მათი, ვინც გულმოდგინედ ცდილობდა მათთვის უცნობი აბიტურიენტისთვის ლტოლვილი, უპატრონო, კონტაქტების არმქონეთა კალათაში მიეჩინა ადგილი. მერე იყო თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში გატარებული სტუდენტობა კორუმპირებულ, ნაომარ, გაღარიბებულ ქვეყანაში. იმ პერიოდში, სწავლა ძირითადად ლამფის შუქზე, ე.წ. „კერასინკით“ შემთბარ გაყინულ სახლებში და მოუწყობელ, გათოშილ აუდიტორიებში გვიწევდა. უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ სწავლა მოსკოვში, ი.ბაკულევის სახელობის გულ-სისხლძარღვთა ქირურგიის ინსტიტუტის ორდინატურაში გავაგრძელე. ეს ერთადერთი არჩევანი იყო, რაც მაშინ მქონდა. თბილისში კარდიოლოგიის რეზიდენტურა ჩემთვის მიუღწეველი იქნებოდა, რადგან სულ რამდენიმე ადგილი იყო და მათთვის სახელებიც მიჩენილი ჰქონდათ. უცხოეთის ვიზას კი შემოსავლების არმქონე, დევნილი აპლიკანტი ვერ მიიღებდა, ან წლები მოუწევდა გამოსავლის ძებნა, რათა ეს მოჯადოებული წრე გაერღვია. მოსკოვში ორდინატურის დასრულებისთანავე მივიღე შემოთავაზება ასპირანტურაში სწავლასა და მუშაობის გაგრძელებაზე, რასაც მალევე მოჰყვა კარდიოლოგად იქვე დარჩენის წინადადება. დისერტაციის დაცვა კი დაემთხვა ჩემს უმთავრეს გადაწყვეტილებას. ოჯახის შექმნისთანავე ნიუ-იორკში გადმოვედი საცხოვრებლად.
ამერიკაში რეზიდენტურის აპლიკაციას სარეკომენდაციო წერილები სჭირდება. მათ მისაღებად კი კლინიკური პრაქტიკის მინიმუმ სამთვიანი კურსი უნდა გამევლო. უცხოელი აპლიკანტისთვის ასეთი პრაქტიკის პოვნა მარტივი ამოცანა არ არის. ამერიკაში არავის ვიცნობდი, შესაბამისად, არც სამედიცინო სფეროში მქონდა კონტაქტები. კლინიკური პრაქტიკის გავლის შესაძლებლობების მოძიება ინტერნეტით დავიწყე. ასზე მეტი წერილი დავაგზავნე სრულიად უცხო ადამიანებთან, დახმარების თხოვნით. ბევრი გამომეხმაურა, მათ შორის იყო „მაუნთ სინაის“ ჰოსპიტლის შინაგანი მედიცინის დეპარტამენტის უფროსი. ის ინტერვიუს მთავაზობდა. მეგონა ინტერვიუ ე.წ. „ობზერვეშიპის“ პოზიციას ეხებოდა. ერთ დღეში გავლილი 6 ინტერვიუს შემდეგ აღმოვაჩინე, რომ პოსტ-სადოქტორო ფელოუშიპს მთავაზობდნენ. მათგან მალე მივიღე შემოთავაზება კლინიკური კვლევების მაგისტრატურის სრულად დაფინანსებაზე. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ეტაპისთვის უკვე მქონდა სადოქტორო ხარისხი ,სწავლის ამ უნიკალურ შანსს დაუფიქრებლად დავთანხმდი და ის პოსტ-სადოქტოროს წლებთან შევაწყვილე. ორივე ვალდებულების დასრულების მეორე დღესვე რეზიდენტურა დავიწყე. რეზიდენტურის დასრულების შემდეგ კი იმავე ჰოსპიტალმა კარდიოლოგიის ფელოუშიპის გაგრძელების საშუალება მომცა. ასე დავუბრუნდი მამისთვის დანაპირებ კარდიოლოგიას, უკვე სხვა ცოდნითა და შესაძლებლობებით აღჭურვილი. ამჟამად ვმუშაობ კარდიოლოგიის „ფელოუ“ მაიმონიდის სამედიცინო ცენტრში. მომავალ წელს ვრჩები კარიერის ამ ეტაპს და დამოუკიდებელ პრაქტიკას უკვე მეორედ, ახალ ენაზე შევუდგები.
ამერიკაში და ევროპის განვითარებულ ქვეყნებში კარდიოლოგია მედიცინის უსწრაფესად განვითარებადი დარგია. დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის მეთოდები მაღალტექნოლოგიური და მინი ინვაზიური ხდება. უამრავი პრობლემა, რასაც ადრე მხოლოდ მედიკამენტოზურად ვმკურნალობდით, დღეს ტექნოლოგიური ჩარევებით ბევრად უფრო ადვილად მართვადია. კლინიკურ პრაქტიკაში ადვილად და სწრაფად იკიდებს ფეხს პაციენტის მდგომარეობის მუდმივი მონიტორინგისათვის საჭირო სხვადასხვა ციფრული ხელსაწყოები. მობილურ ტელეფონებსაც კი უჩნდებათ შესაძლებლობები, უზრუნველყონ პაციენტის მიერ ყველა რეკომენდაციის სწორად შესრულება; ასევე მათი კლინიკური მდგომარეობის დისტანციურად შეფასება და მართვა. სამკურნალო და დიაგნოსტიკური მიდგომები უფრო და უფრო ინდივიდუალიზირებული ხდება. გადაწყვეტილებები უმეტესად მორგებულია ერთი კონკრეტული პაციენტის პერსონალურ პარამეტრებს, რაც ამცირებს გვერდითი ეფექტებისა და ამა თუ იმ ჩარევით გამოწვეული არასასურველი შედეგების ალბათობას.
რაც შეეხება ამერიკული განათლების სპეციფიკას, ის ძალიან განსხვავდება იმ გამოცდილებისაგან, რაც საქართველოსა და რუსეთში სწავლისა და მუშაობისას დავაგროვე. ფუნდამენტური განსხვავება ალბათ იმაშია, რომ აქ სწავლისას მიღებული ცოდნა, თეორიულთან ერთად, ყოველდღიურ კლინიკურ პრაქტიკაში უშუალო მონაწილეობით მიღებული ჩვევების კომბინაციას მოიცავს. ამერიკელი რეზიდენტი სრულუფლებიანი წევრია სამედიცინო გუნდისა, რომელიც პაციენტის საწოლთან იღებს გადაწყვეტილებებს. ის არის პირველი რგოლი, რომელიც პაციენტთან ურთიერთობს, დამოუკიდებლად სვამს დიაგნოზს. ამასთან, სანამ მისი გეგმა პაციენტამდე მიაღწევს, აუცილებლად გაივლის უფროსი ექიმის ფილტრს. რეზიდენტი ასევე დაგროვილი გამოცდილების ახალგაზრდა კოლეგებისთვის გაზიარებაზეცაა პასუხისმგებელი. ეს არის სწავლისა და სწავლების უწყვეტი, ყოველდღიური პროცესი, რომელშიც ერთდროულად ხარ სტუდენტიც და მასწავლებელიც. სწავლის პროცესში მიღებული ცოდნა მუდმივად განახლებადია, რადგან უამრავი საგამოცდო ბარიერის გადალახვა გიწევს, სანამ დამოუკიდებელი კლინიკური პრაქტიკის უფლებას მიიღებ. იგივე შემიძლია ვთქვა მაგისტრატურასა და პოსტ-სადოქტორო პერიოდზეც. იქ უმთავრესია ამა თუ იმ ინფორმაციის კრიტიკული ანალიზი. განათლების ეს სისტემა არ გაწვდის მზა ფორმულებსა და საზეპიროებს, ის უბრალოდ გასწავლის, როგორ უნდა მოიპოვო მიზნის მისაღწევად საჭირო ცოდნა და უნარ-ჩვევები. ეს მიდგომები ძალიან ეხმარება სტუდენტს, რომ საბოლოოდ დამოუკიდებელ, პასუხისმგებლობის გრძნობით აღჭურვილ პროფესიონალად იქცეს. სწავლის პროცესში ყველას უჩნდება განცდა, რომ ცოდნა, რასაც გამოიყენებ კლინიკურ პრაქტიკაში, პრივილეგიასთან ერთად წარმოადგენს უდიდეს პასუხისმგებლობასაც. სწორედ ამიტომ, რამე რომ არ შეგეშალოს, მუდმივად ცდილობ განახლებული ინფორმაცია გქონდეს ყველაფერზე, რაც შენს პროფესიაში ხდება და რამაც შეიძლება არსებითად შეცვალოს პაციენტის კლინიკური მდგომარეობა.
დედა მასწავლიდა წინააღმდეგობების შესაძლებლობებად ქცევის ხელოვნებას, რასაც თავდაუზოგავი შრომა სჭირდება. ძალიან მნიშვნელოვანია, ადამიანმა სწორად მიაგნოს საკუთარ ინტერესებს და, ამასთან, ობიექტურად შეაფასოს საკუთარი შესაძლებლობები. ინტერესებზე უნდა ააგო მიზნები და არა ამბიციებზე, რათა მუშაობის პროცესმა სიამოვნება მოგგვაროს. რთულია თავდაუზოგავი შრომა, თუ პროცესისგან სიამოვნებას ვერ იღებ. ჩემი კარიერა ასეთ შრომაზეა აგებული. მიზნის მისაღწევად იმდენი უნდა გაიღო, რამდენიც დანიშნულების ადგილამდე მიგიყვანს. შეიძლება ბევრი იშრომო, მაგრამ ეს არ იყოს საკმარისი და საბოლოო წერტილამდე მიღწევას უფრო მეტი მუშაობა სჭირდებოდეს. ასევე მნიშვნელოვანია შეცდომების შიშის დაძლევა.
რასაც ყველას ვურჩევ, თავდაუზოგავი შრომა და არდანებებაა. არასდროს დანებდეთ მხოლოდ იმიტომ, რომ სხვებისთვის იგივე გზა რთული გასავლელი აღმოჩნდა. ადამიანები ინდივიდუალური შესაძლებლობებით იბადებიან და სხვების მიერ გავლილი გზა ზუსტი ორიენტირი ვერც ერთი სულიერისთვის ვერ იქნება. მიჰყევით საკუთარ შესაძლებლობებსა და ინტერესებს. კონკურენტად საკუთარი თავი გაიხადეთ და ეცადეთ ყოველდღე აჯობოთ სიზარმაცეს, უიმედობას, უმოქმედობას. ინგლისურში არის არაჩვეულებრივი სიტყვათწყობა self-made, ანუ თვით-შექმნილი. არაფერი იძლევა იმდენ ენერგიას, თავდაჯერებულობასა და მომავლის რწმენას, რამდენსაც განცდა, რომ თქვენ თვითონვე შექმენით თქვენი წარმატება.
