USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
Тбилиси
მსოფლიო მოლოდინშია - როგორ განვითარდება ისრაელ-ჰეზბოლას კონფლიქტი?
дата:  579

ისრაელსა და ჰეზბოლას შორის მიმდინარე კონფლიქტი 2024 წელს კვლავ სერიოზულ ფაზაში შევიდა. რეგიონული დაძაბულობის ეს ფაზა ისრაელის ჩრდილოეთ საზღვართან გამწვავდა, რაც ჰეზბოლას მიერ ანტი-ტანკური რაკეტების სროლით და ისრაელის საპასუხო საჰაერო დარტყმებით გამოიხატა. ეს შეტაკებები განსაკუთრებით დაკავშირებულია რეგიონში არსებული გეოპოლიტიკური ცვლილებებით, სადაც ირანი ჰეზბოლას მხარდამჭერია, ხოლო ისრაელი ცდილობს მის გავლენის შეკავებას.

კონფლიქტის ფესვები

ჰეზბოლა ისრაელის ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული სამხედრო და პოლიტიკური ოპონენტია ლიბანში. 1982 წლის ისრაელის ინვაზიის შემდეგ ჰეზბოლა ჩამოყალიბდა როგორც მნიშვნელოვანი სამხედრო დაჯგუფება, რომელიც მიზნად ისახავს ისრაელის გავლენის შეწყვეტას ლიბანში და რეგიონში. ამ დაძაბულობის ისტორიული ფესვები მოიცავს არაერთ შეტაკებას, თუმცა ყველაზე მნიშნელოვანი იყო 2006 წლის ომი, როდესაც ჰეზბოლამ ისრაელის ჩრდილოეთით სარაკეტო დარტყმები განახორციელა, რამაც სრული კონფლიქტი გამოიწვია(

2024 წლის ესკალაცია

2024 წლის განმავლობაში, სროლები ლიბანის საზღვარზე და ისრაელთან სერიოზულ კონფლიქტში გადაიზარდა. ჰეზბოლას ბოლო დარტყმები, მათ შორის ანტი-ტანკური რაკეტების გამოყენება, და ისრაელის საჰაერო დარტყმები ჰეზბოლას სამიზნეებზე, აჩვენებს, რომ კონფლიქტი კვლავ აქტიურ ფაზაშია. ისრაელი იყენებს უმაღლეს სამხედრო ტექნოლოგიებს და უპილოტო მფრინავ აპარატებს ჰეზბოლას პოზიციების გასანადგურებლად, მაგრამ ეს კონფლიქტი აძლიერებს რეგიონულ დაძაბულობას ირანსა და სხვა გეოპოლიტიკურ მოთამაშეებს შორის(

საერთაშორისო ჩარევა და დიპლომატიური მცდელობები

საერთაშორისო საზოგადოების წევრები, როგორიცაა შეერთებული შტატები და ევროპული ქვეყნები, მოუწოდებენ ორივე მხარეს შეწყვიტონ სამხედრო ოპერაციები და მიაღწიონ მშვიდობას. ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი და აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი, ასევე სხვა ქვეყნები, ცდილობენ დიპლომატიურ ძალისხმევას, რათა თავიდან აიცილონ ფართომასშტაბიანი კონფლიქტი. ერთ-ერთი ძირითადი მიზანი ისრაელის ჩრდილოეთიდან ჰეზბოლას ძალების უკან დახევაა, თუმცა ჰეზბოლა თავს არიდებს ზეწოლას, განსაკუთრებით ირანის მხარდაჭერის გათვალისწინებით(

პროგნოზი უახლოესი 2-3 დღის განმავლობაში

მიუხედავად დიპლომატიური მცდელობებისა, უახლოეს პერიოდში მოსალოდნელია, რომ კონფლიქტი კვლავ გააქტიურდება. ისრაელი აგრძელებს ჰეზბოლას პოზიციების მიზანმიმართულ დარტყმებს, ხოლო ჰეზბოლას მხრიდან სარაკეტო დარტყმები ისრაელის ტერიტორიაზე შეიძლება გაგრძელდეს. განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ირანი განაგრძობს ჰეზბოლას მხარდაჭერას, ესკალაცია შეიძლება ფართომასშტაბიან ომში გადაიზარდოს. თუმცა, არსებობს მცირე იმედი, რომ საერთაშორისო ზეწოლის პირობებში, დროებითი ცეცხლის შეწყვეტა ან სამხედრო მოქმედებების შეზღუდვა მოხერხდება. კონფლიქტის განახლება საფრთხეს უქმნის არა მხოლოდ ისრაელისა და ლიბანის მოსახლეობას, არამედ მთელს რეგიონს, რაც გლობალურ მასშტაბზე დიდ ზეგავლენას მოახდენს.

ჰეზბოლას ლიდერები

ჰეზბოლას ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და გავლენიანი ლიდერი არის ჰასან ნასრალა (Hassan Nasrallah), რომელიც 1992 წლიდან ჰეზბოლას გენერალური მდივანია. ნასრალა განიხილება როგორც ძლიერი ლიდერი, რომელმაც ჰეზბოლას სამხედრო და პოლიტიკური სიძლიერე გააძლიერა. ის აქტიურად უჭერს მხარს ისრაელის წინააღმდეგობას და ცდილობს ჰეზბოლას პოზიციის განმტკიცებას რეგიონში. მისი რიტორიკა ხშირად მიმართულია ისრაელთან პირდაპირი კონფლიქტისკენ, რაც აისახება ჰეზბოლას მიერ განხორციელებულ სამხედრო მოქმედებებში.

ნასრალას გვერდით, მნიშვნელოვანი ფიგურაა ნაიმ ყასემი (Naim Qassem), ჰეზბოლას მთავარი მოადგილე და მეორე პირი ორგანიზაციაში. ყასემი განიხილება როგორც ნაკლებად მჭიდროდ ჩართული სამხედრო ოპერაციებში, თუმცა აქტიურად მონაწილეობს ჰეზბოლას პოლიტიკურ და იდეოლოგიურ სტრატეგიებში.

რაც შეეხება კონფლიქტის ესკალაციას, ჰასან ნასრალა განსაკუთრებით აქტიური და მოწადინებულია, რომ ჰეზბოლამ ისრაელთან წინააღმდეგობა განაგრძოს და გააღრმავოს. ნასრალას რიტორიკა ხშირ შემთხვევაში კრიტიკულად რეაგირებს ისრაელის სამხედრო ქმედებებზე, რაც შემდგომ სამხედრო ესკალაციას უწყობს ხელს. მისი დამოკიდებულება ესკალაციისკენ ირანისა და სხვა რეგიონული მოთამაშეების მხარდაჭერით კიდევ უფრო ძლიერდება(

სხვა მნიშვნელოვანი ფიგურები:

მუსტაფა მუგნიე (Mustafa Mughniyeh) – სამხედრო ოპერაციების ერთ-ერთი მთავარი ხელმძღვანელი და ლიდერი. მუგნიე განსაკუთრებით ჩართულია ისრაელის წინააღმდეგ სამზადისში.

ვაფიქ საფა (Wafiq Safa) – ჰეზბოლას უსაფრთხოების დანაყოფის ხელმძღვანელი, რომელიც მუშაობს ჰეზბოლას უსაფრთხოების ოპერაციებზე, მათ შორის სამხედრო და სადაზვერვო მოქმედებებზე.

ეს ლიდერები ქმნიან ჰეზბოლას სტრატეგიას რეგიონში და გავლენას ახდენენ კონფლიქტის მიმართულებაზე.

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати