USD 2.7236
EUR 3.0431
RUB 2.9300
თბილისი
მეცნიერებმა დედოფალი კლეოპატრას გარდაცვალების საიდუმლო ამოხსნეს
თარიღი:  2324

კლეოპატრა VII, ეგვიპტის უკანასკნელი დედოფალი პტოლემეების დინასტიიდან, ძვ. წ. აღრ. 69 წ. დაიბადა. იმ დროისთვის, ეგვიპტე, მისი მამის პტოლემე XII მმართველობით, ფაქტიურად, რომის სატელიტი იყო. თუმცა, ის ისე წარმატებით ლავირებდა პოლიტიკურ სიტუაციებში და ისე კარგად იყენებდა რომის ძალას, რომ ქვეყნის შიგნით, მისი ხელისუფლება ხელშეუხებელი რჩებოდა.

კლეოპატრა ეგვიპტეს 21 წლის მანძილზე მართავდა. ის 2-ჯერ იყო ფორმალურ ქორწინებაში ძმებთან, რადგან პტოლემეების სახლის ტრადიციები, არ აძლევდა ქალს სახელმწიფოს დამოუკიდებლად მართვის უფლებას. მოგვიანებით, მან აქტიური მონაწილეობა მიიღო საკუთარი ძმების წინააღმდეგ მოწყობილ შეთქმულებაში და მათი მკვლელობის შემდეგ, ფორმალურად, ქვეყნის მმართველობას თავის ვაჟთან ინაწილებდა. სწორედ მის შვილს, უფრო სწორედ, მის დაბადების ისტორიას უკავშირდება, დედოფლის საყოველთაო აღიარება და დიდება.

საქმე იმაშა, რომ ბავშვის მამა გაიუს იულიუს ცეზარი იყო. სწორედ მისი და კლეოპატრას სიყვარულის და მოგვიანებით, კლეოპატრას და მარკუს ანტონიუსის სიყვარულის ისტორიები გახდა მწერლებისა და კინომატოგრაფისტების შთაგონების წყარო. მაგრამ, იყო კი სიყვარული? თავისი პოლიტიკური მოღვაწეობის დროს, კლეოპატრა გამუდმებით ერთი მიზნისთვის — საკუთარი სამეფოს დიდებისთვის იღწვოდა. სავარაუდოდ, მისი სასიყვარულო ისტორიებიც ამ მიზნის აღსრულებასთან იყო დაკავშირებული. ყოველ შემთხვევაში, ცეზარის მკვლელობა მან ძალიან უმტკივნეულოდ გადაიტანა და ეს ფაქტი იმისთვის გამოიყენა, რომ ეგვიპტეზე რომის ხელისუფლების გავლენა შეესუსტებინა.

უნდა აღინიშნოს, რომ თავდაპირველად, კლეოპატრა დახმარებას უწევდა რომის ხელისუფლებასთან დაპირისპირებულ ადამიანთა ჯგუფს. ხოლო როდესაც მარკუს ანტონიუსის ლეგიონი ჩავიდა ეგვიპტეში, მათ უღალატა, და განაცხადა, რომ რომის ოპოზიციას დახმარებას მისი მსახურები უწევდნენ, მისი ნების საწინააღმდეგოდ. ასე, რომ, კლეოპატრამ ცეზარიც მოიშორა თავიდან და რომის მტრებიც.

 

 

ის ახალი ურთიერთობისთვის ემზადებოდა და დედოფლის «ნაზ გულში», ახალი «სიყვარულის ცეცხლი» აენთო, ახლა უკვე მარკუს ანტონიუსისადმი. და რა თქმა უნდა, მისი გრძნობა უპასუხოდ არ დარჩენილა.

საქმე იმაშია იყო, რომ მარკუს ანტონიუსს უკვე კარგა ხნის მანძილზე ჰქონდა განზრახული, საკუთარი, რომის რესპუბლიკისგან დამოუკიდებელი, იმპერიის შექმნა. და აი «ორმა გულმა» ერთმანეთი იპოვა. კლეოპატრას მარკუსთან სამი შვილი — ორი ვაჟი და ქალიშვილი შეეძინა.

ბავშვებს მფლობელობაში, გულუხვი მშობლებისგან გადაეცათ მიწები, რომლებიც არა თუ მათი მმართველობის ქვეშ (ისინი მხოლოდ ნაწილობრივ აკონტროლებდნენ) არ იყო, არამედ, ოფიციალურად, რომს ეკუთვნოდა. ეს სიტუაცია, რბილად რომ ვთქვათ, რომის რესპუბლიკას არ მოეწონა და «ბედნიერი წყვილისკენ» ლეგიონი დაიძრა ოქტავიანე ავგუსტუსის მეთაურობით.

ყველა წერილობითი წყარო, კლეოპატრას შესახებ, მისი სიკვდილის შემდგომი პერიოდით არის დათარიღებული. ბუნებრივია, გამარჯვებული მხარის ისტორიკოსები ყველანაირად ეცდებოდნენ ეგვიპტის დედოფალი ამაზრზენი თვისებების ქალად წარმოეჩინათ, ხოლო მარკუს ანტონიუსი პატიოსან მეომრად, რომელიც საძულველმა ეგვიპტელმა აცდუნა. და იმ დროინდელი წყაროების მიხედვით, ძვ. წ. აღრ. 31 წელს, აქციუმთან საზღვაო ბრძოლაში მარცხის შემდეგ, კლეოპატრამ მიატოვა ჯარი და ინდოეთში გაქცევა გადაწყვიტა, ხოლო მარკუს ანტონიუსი მას დაედევნა. მათი გემი არაბებმა დაწვეს, როდესაც სუეციის ყელში მის გადაადგილებას ცდილობდნენ.

გემის დაკარგვის შემდეგ, კლეოპატრა და მარკუსი ალექსანდრიაში ჩავიდნენ და თანამოაზრეებთან ერთად, თავდაცვისთვის მზადება დაიწყეს. თუმცა მოგვიანებით, მარკუსს ყველაზე ერთგული მომხრეები ჩამოშორდნენ, იმ მოტივით, რომ სიტუაცია უიმედო იყო და შექმნილ ვითარებაში, ბრძოლას აზრი არა ჰქონდა.

თითქმის 1 წლის ლოდინის შემდეგ, როგორც იქნა, ოქტავიანე ავგუსტუსი, ჯართან ერთად, ალექსანდრიაში ჩავიდა. ამ ხნის მანძილზე, კლეოპატრა ექსპერიმენტებს ატარებდა საწამლავებზე. ის ისეთ საშუალებას ეძებდა, რომელიც სწრაფად და ტანჯვის გარეშე კლავდა ადამიანს. ზემოთ ხსენებული წყაროების ცნობით, ყოველი ახალი შხამის შექმნის შემდეგ, დედოფალი წამალს ერთ-ერთ მონას ასმევდა და შემდეგ მისი სიკვდილის პროცესს აკვირდებოდა.

ალექსანდრიასთან რომაული ლეგიონის გამოჩენის შემდეგ, მარკუსი ბრძოლისთვის მოემზადა, ხოლო კლეოპატრა, სპეციალურად ამ შემთხვევისთვის გამზადებულ, ოთახში ჩაიკეტა, სადაც მის მფლობელობაში არსებული განძი და სწრაფად აალებადი ნივთიერება იყო მოთავსებული. ოთახში შესვლის წინ, მან დაიბარა, რომ თუ კომპრომისის მიღწევა არ მოხერხდებოდა, რომაელები საგანძურს ვერ მიიღებდნენ. ხოლო ბრძოლაში დამარცხებულ და სასახლეში დაბრუნებულ ანტონიუსს, მისივე ბრძანებით, ეგვიპტის დედოფლის გარდაცვალების ამბავი შეატყობინეს.

ეს უკანასკნელი მიხვდა, რომ მხარდაჭერის გარეშე დარჩა (ფორმალურად, მას ეგვიპტის სიმდიდრეზე არანაირი უფლება არ ჰქონდა. ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ რომს, თავის გადასარჩენად, ვერაფერს შესთავაზებდა.) და საკუთარი ხმლით მოიკლა თავი. სასიკვდილოდ დაჭრილი მხედართმთავარი კლეოპატრასთან გადაიყვანეს და «მოსიყვარულე» გულების განშორების გულგამგმირავი სცენა სამუდამოდ დარჩა რომანტიკულ ნაწარმოებებში.

მარკუს ანტონიუსის სიკვდილის შემდეგ, კლეოპატრა დაფიქრდა, განძის აღრიცხვის სია რომაელებს გადასცა და თავშესაფარი დატოვა. განძის ოთახიდან გამოსული კლეოპატრა ისევ შეყვარებული იყო. ამჯერად მისი რჩეული — ოქტავიანე ავგუსტუსი იყო. მაგრამ, ოქტავიანემ დედოფლის გრძნობა უპასუხოდ დატოვა. მან ეგვიპტეს დამოუკიდებელი სახელმწიფოს სტატუსი ჩამოართვა, ხოლო კლეოპატრა მის ეტლს უკან უნდა გაჰყოლოდა, როდესაც ის რომში ტრიუმფით შევიდოდა. პტოლემეოსთა დინასტიის შთამომავალი ასეთ დამცირებას, რა თქმა უნდა, ვერ აიტანდა და კლეოპატრა განძის ოთახში დაბრუნდა, სადაც მალევე გარდაიცვალა.

 

 

დედოფლის გარდაცვალება, ისევე როგორც მისი ცხოვრება, ლეგენდებით არის გარემოცული. ყველაზე გავრცელებული ვერსიის თანახმად, კლეოპატრამ ეგვიპტურ კობრას დააგესლინა თავი. სხვა ვერსიით, დედოფალს შხამი თმის სამაგრში ჰქონდა მოთავსებული და საჭირო დროს გამოიყენა კიდეც. სწორედ საწამლავით სიკვდილის ვერსიას ემხრობოდა გერმანელი მეცნიერი კრისტოფ შეფერი. კვლევის ჩასატარებლად, ის სხვა მეცნიერებთან ერთად, ალექსანდრიაში ჩავიდა, სადაც თავისი თეორია ძველი სამედიცინო ტექსტების შესწავლით (მეცნიერმა ყველა საარქივო დოკუმენტი შეისწავლა, რაც კი კლეოპატრას უკავშირდებოდა, განსაკუთრებით დედოფლის პირადი ექიმის ჩანაწერები) და ადგილობრივ სერპენტოლოგთან (ქვეწარმავლების და ამფიბიების მკვლევარი) კონსულტაციით გადაამოწმა.

ყოველივე ამის შემდეგ, შეფერი და მისი კოლეგები იმ დასკვნამდე მივიდნენ რომ ყველაზე ცნობილი ეგვიპტელის სიკვდილის მიზეზი გველის ნაკბენი არ უნდა ყოფილიყო. სავარაუდოდ, კლეოპატრა ოპიუმის, კონიოს და ტილჭირის სასიკვდილო კოქტეილის მიღებით გარდაიცვალა.

ასეთი მცენარეების ნაზავი, ადამიანის სიკვდილს რამდენიმე საათში იწვევს, ყოველგვარი ტანჯვის, ტკივილის და გარეგანი ცვლილებების გარეშე. დედოფალი კლეოპატრა ცნობილი იყო თავისი სილამაზით და ისეთს არაფერს გააკეთებდა, რომ მის სახეზე ტანჯვის კვალი აღბეჭდილიყო. მაგ. ისეთი, როგორსაც გველის კბენა იწვევს — ამტკიცებს კრისტოფ შეფერი. — დოკუმენტების თანახმად, კლეოპატრას სურვილი იყო, რომ სიკვდილის შემდეგაც ისეთივე ლამაზი ყოფილიყო, როგორიც სიცოცხლეში იყო.

რეგიონი
გორში, 12 ჰექტარზე გაშენებული ცენტრალური პარკის რეაბილიტაცია-რეკონსტრუქცია დასრულდა
ქალაქ გორის ცენტრალური პარკის რეკონსტრუქცია-რეაბილიტაცია დასრულდა
 
განახლებული პარკით უკვე სარგებლობენ ქალაქის მაცხოვრებლები და მისი სტუმრები
 
პარკის ტერიტორია დაიყო სხვადასხვა ტიპის - სპორტულ, კულტურულ და რეკრეაციულ ზონებად. შეიქმნა ისეთი ახალი სივრცეები, რომელიც ბევრად უფრო კომფორტულს ხდის პარკში დასვენებას და დროის გატარებას ახალგაზრდებისთვის, ბავშვებისა თუ მათი მშობლებისათვის
 
რეაბილიტაცია ჩაუტარდა პარკში არსებულ ხელოვნურ ტბასა და 2 შადრევანს, შენობა-ნაგებობებს და საზოგადოებრივ საპირფარეშოებს; მოეწყო ახალი საფეხმავლო ბილიკები, ფანჩატურები, სივრცეები ღია კაფეებისთვის, სკეიტპარკი, ფამფტრეკი და საბავშვო ატრაქციონები
 
„12 ჰექტარზე გაშენებული გორის ცენტრალური პარკის რეაბილიტაცია-რეკონსტრუქცია დასრულდა. პარკმა მოგვცა ყველა ასაკის ადამიანისთვის საინტერესო, სხვადასხვა დანიშნულების სივრცეების მოწყობის შესაძლებლობა. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ პარკში შეიქმნა ინფრასტრუქტურა, რომელიც იმართება კერძო სექტორის ჩართულობით. განახლებული პარკით გორს უკვე აქვს დიდი და საინტერესო რეკრეაციული სივრცე, რაც მნიშნელოვანია ყველა ქალაქისთვის,”-ამის შესახებ რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის მინისტრმა, ირაკლი ქარსელაძემ გორის ახლად რეაბილიტირებული ცენტრალური პარკის მონახულების შემდეგ განაცხადა
 
პარკის გამწვანებისათვის, 46,793 კვმ ტერიტორიაზე დაირგო ბალახი, 237 ხე და 10,649 მცენარე, დამონტაჟდა საინჟინრო ქსელები კანალიზაციის, წყალმომარაგების და საირიგაციო ავტომატიზებული სისტემებისთვის. თანამედროვე პარკების ანალოგიურად, ტერიტორიაზე ცალკე მოეწყო ძაღლების სასეირნო სპეციალური სივრცე
 
გორის ცენტრალური პარკის განახლებული ინფრასტრუქტურა სრულად ადაპტირებულია შეზღუდული შესაძლებლობის პირებისა და ბავშვის ეტლით მოსარგებლე მშობლებისთვის
 
გორის პარკის რეაბილიტაცია-რეკონსტრუქციის სამუშაოები მსოფლიო ბანკისგან მიღებული სესხის ფარგლებში, 12.2 მილიონ ლარზე მეტით დაფინანსდა.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.