USD 2.7264
EUR 2.9595
RUB 2.7843
Tbilisi
ლევან ტიელიძე - გამლღვალი ქანები კიდევ უფრო დამძიმდება და ადვილად ჩამოიშლება. სწორედ ეს პროცესი იყო შოვის სტიქიის ერთერთი განმაპირობებელი ფაქტორი
Date:  906
შვეიცარიელი კოლეგების (გრუბერი და სხვ.) მონაცემების საფუძველზე გაჩვენებთ კავკასიონის სამხრეთ ფერდობის, ბუბა-თბილისას მონაკვეთის მუდმივი მზრალობის გამოსახულებას. იმისთვის რომ ეს ილუსტრაცია ყველასთვის გასაგები იყოს: მუქი იასანმნისფერით ნაჩვენებია ადგილები რომლებიც წესით მუდმივად მზრალი (გაყინული) უნდა იყოს. მუდმივი მზრალობის ფენომენი კავკასიონზე ძირითადად ექვემდებარება ვერტიკალურ ზონალობას. მარტივად რომ ვთქვათ კავკასიონის ქედის ფერდობები და მწვერვალები გაყინულია იმიტომ, რომ იქ მუდმივად დაბალი ტემპერატურაა. და მუდმივად დაბალი ტემპერატურაა იმიტომ, რომ ზღვის დონიდან მაღალზეა და თან ციცაბო ფერდობებია. და ზღვის დონიდან მაღალ სიმაღლეზე იმიტომ ცივა, რომ ტემპერატურული გარდიენტის პრინციპი მოქმედებს (ეგ ისაა ყოველ 100 მეტრზე ჰიფსომეტრიულად მაღლა რომ ავდივართ და ტემპერატურა საშუალოდ 0.6 გრადუსით იკლებს).
 
სტიქიის წარმოქმნის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი: კლიმატის გლობალურმა ცვლილებამ ყველაფერი არია და მუდმივი მზრალობის ინდექსიც ნელ-ნელა თავის გავლენის ქვეშ მოაქცია. ესეიგი, მუდმივად გაყინული ფერდობები აღარაა მუდმივად გაყინული და ექვემდებარება სეზონურობას. უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, ზაფხულის ცხელ ტემპერატურულ პირობებში ძირითადი ქანები ლღვება, სიმტკიცეს კარგავს, და იშლება. ამას თუ წვიმაც დაემატა
(წვიმა საიდან გაჩნდება მაგას დაბლა ვწერ) გამლღვალი ქანები კიდევ უფრო დამძიმდება და ადვილად ჩამოიშლება. სწორედ ეს პროცესი იყო შოვის სტიქიის ერთერთი განმაპირობებელი ფაქტორი.
 
უშუალოდ მყინვარების დნობის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი: ტემპერატურის მატების პარალელურად თოვლის ხაზმა ჰიფსომეტრიულად უფრო მაღლა აიწია და შესაბამისად მას მიჰყვა წვიმის ხაზიც. უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, სადაც ადრე ნალექი მუდმივად თოვლის სახით მოდიოდა დღეს შეიძლება იქ წვიმა მოვიდეს (ესეც წვიმა). მყინვარებზე თოვლის ხაზის აწევა და შესაბამისად თოვლის საფარის შემცირება ყოველთვის უარყოფითად აისახება რადგან: 1. თოვლი კვებავს მყინვარს, და 2. თოვლი თავის უფრო თეთრი შეფერილობის გამო მეტად ირეკლავს მზის სხივებს და იცავს მყინვარულ ყინულს ინტენსიური დნობისგან, და 3. თოვლი ქმნის უფრო ცივ მიკრო კლიმატს მყინვარის მიმდებარედ ვიდრე თავად მყინვარული ყინული. ჩვენ მიერ 2022 წელს გამოწვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა რომ კავკასიონის ბევრმა მყინვარმა თოვლის ხაზი საერთოდ დაკარგა და ინტენსიური დნობა მიმდინარეობს უშუალოდ ყინულის ხარჯზე რაც მყინვარების შემცირებას კიდევ უფრო აჩქარებს.
 
ლევან ტიელიძე - ილიას უნივერსიტეტის პროფესორი, ახალი ზელანდიის ანტარქტიკის კვლევითი ცენტრის მეცნიერი, გლაციოლოგი
 
analytics
აშშ-ს საპრეზიდენტო არჩევენები და მისი შედეგების სავარაუდო ზეგავლენა საქართველოზე

5 ნოემბერს აშშ-ში საპრეზიდენტო არჩევნები იმართება.

აშშ-ის 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში კანდიდატები კამალა ჰარისი, რომელიც დემოკრატიულ პარტიას წარმოადგენს, და რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი არიან. ეს არჩევნები მსოფლიო ყურადღების ცენტრშია, რადგან მისი შედეგი გავლენას მოახდენს როგორც აშშ-ის შიდა პოლიტიკაზე, ასევე საერთაშორისო ურთიერთობებზე და გლობალურ ეკონომიკაზე.

საარჩევნო გარემო და გამოკითხვების შედეგები

ჰარისი და ტრამპი გამოკითხვებში თითქმის თანაბრად არიან, თუმცა ზოგიერთი კვლევა ჰარისს მცირედ უპირატესობას ანიჭებს. ეროვნული გამოკითხვები მხოლოდ ზოგად სურათს ქმნის, რადგან აშშ-ის პრეზიდენტი პირდაპირი ხმის მიცემით არ ირჩევა – გამარჯვებას საბოლოოდ ელექტორალური კოლეგია განსაზღვრავს. საარჩევნო რუკაზე გადამწყვეტი „მერყევი“ შტატებია, როგორიცაა პენსილვანია, მიჩიგანი და ჯორჯია. მათი პოზიციები კვლავ გაურკვეველია, რაც საბოლოო შედეგებს გაურკვევლობას მატებს

არჩევნების შესაძლო შედეგები და მათი გავლენა აშშ-სა და მსოფლიოზე

კამალა ჰარისის გამარჯვების გავლენა: ჰარისის ადმინისტრაცია, დიდი ალბათობით, ბაიდენის კურსის გაგრძელებას შეეცდება. საგარეო პოლიტიკის კუთხით ეს გულისხმობს მჭიდრო თანამშრომლობას ნატო-სთან და ევროპასთან, რაც ხელს შეუწყობს უსაფრთხოების გაძლიერებას ევროპაში, განსაკუთრებით რუსეთის გავლენის გათვალისწინებით. ჰარისი ასევე გააგრძელებს უკრაინის მხარდაჭერას, რაც დიდი სტრატეგიული მნიშვნელობის საკითხია ნატო-სთვის.

ჰარისი ასევე დაიცავს გარემოსდაცვით ინიციატივებს, რაც განახლებადი ენერგიის სექტორში ინვესტიციებს გაზრდის და კლიმატურ ცვლილებებთან ბრძოლას შეუწყობს ხელს. ეს შეიძლება არა მხოლოდ აშშ-ის ეკონომიკურ ტრანსფორმაციას დაასახელოს პრიორიტეტად, არამედ მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნების გარემოსდაცვითი რეგულაციებისა და პრიორიტეტების ჩამოყალიბებაზე გავლენა იქონიოს. მისი მიდგომები, სავარაუდოდ, გაამარტივებს გლობალურ სავაჭრო პარტნიორობას და საერთაშორისო ურთიერთობებს.

დონალდ ტრამპის გამარჯვების გავლენა: ტრამპის პოლიტიკა კვლავ "ამერიკა პირველია" პრინციპზე იქნება დაფუძნებული. მისი გამარჯვების შემთხვევაში შესაძლოა შემცირდეს აშშ-ის ჩართულობა საერთაშორისო ალიანსებში, განსაკუთრებით ნატო-სა და უკრაინის მხარდაჭერაში. ეს მიდგომა ევროპისთვის უფრო რთულ გარემოს შექმნის, რადგან აშშ-ის როლი შესუსტდება უსაფრთხოების საკითხებში.

კლიმატის ცვლილების პოლიტიკა ტრამპის ადმინისტრაციის პირობებში განსხვავებული იქნებოდა – სავარაუდოდ, შემცირდება გარემოსდაცვითი რეგულაციები და შეზღუდვები, რაც ამერიკის ინდუსტრიას საშუალებას მისცემს მოკლე პერიოდში გაძლიერდეს. თუმცა, გრძელვადიანი პერსპექტივით ეს გადაწყვეტილებები გარემოსდაცვით პრობლემებს კიდევ უფრო გაამწვავებს, რაც შეიძლება გლობალურ გარემოსდაცვით გეგმებზე გავლენას მოახდინოს.

აშშ-ის 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ჰარისისა და ტრამპის გამარჯვებას საქართველოსთვის განსხვავებული შედეგები ექნება, განსაკუთრებით საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების კუთხით.

კამალა ჰარისის გამარჯვება

ჰარისის პოლიტიკა, დიდი ალბათობით, ბაიდენის კურსს გააგრძელებს, რაც საქართველოსთვის დადებითი სიახლე იქნება, რადგან ბაიდენის ადმინისტრაცია მხარს უჭერს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობასა და დემოკრატიულ განვითარებას. აშშ-სა და ევროპასთან ჰარისის გაძლიერებული თანამშრომლობა ხელს შეუწყობს ნატო-ს და აღმოსავლეთ ევროპაში უსაფრთხოების გაძლიერებას, რაც საქართველოსთვის დამატებითი მხარდაჭერისა და უსაფრთხოების გარანტიას შექმნის. ჰარისის ადმინისტრაცია, სავარაუდოდ, გააგრძელებს რუსეთის წინააღმდეგ მკაცრი სანქციების პოლიტიკას, რაც რუსეთის ზეწოლის შესუსტებას შეიძლება შეუწყოს ხელს სამხრეთ კავკასიაში, მათ შორის საქართველოზე.

ეკონომიკური და პოლიტიკური მიმართულებით, ჰარისის კლიმატური ინიციატივები და დემოკრატიული რეფორმების მხარდაჭერა საქართველოსთვის დამატებითი თანამშრომლობისა და ინვესტიციების შესაძლებლობებს შექმნის. ასევე, ჰარისის კურსი მხარს დაუჭერს საქართველოს ევროკავშირთან და ნატო-სთან დაახლოების პროცესს, რაც ქვეყნის დასავლურ ინტეგრაციას განამტკიცებს.

დონალდ ტრამპის გამარჯვება

თუ ტრამპი გაიმარჯვებს, სავარაუდოდ, აშშ-ის ინტერესები საერთაშორისო ურთიერთობებში ნაკლებად აქცენტირებული იქნება, რაც საქართველოსთვის ნატო-ს მხარდაჭერის შემცირებას ნიშნავს. ტრამპის მიდგომა ნატო-სადმი უფრო კრიტიკულია, და შესაძლოა მან შეამციროს დახმარება აღმოსავლეთ ევროპისა და კავკასიის ქვეყნების უსაფრთხოებისთვის, მათ შორის საქართველოსთვის.

ტრამპის „ამერიკა პირველია“ პოლიტიკა შესაძლოა, საქართველოსთვის დასავლეთისკენ ინტეგრაციის პროცესის შენელებას გამოიწვიოს, რაც მეტ სირთულეს შექმნის როგორც პოლიტიკური, ისე ეკონომიკური მიმართულებით. მისი ადმინისტრაცია ნაკლებად არის დაინტერესებული დემოკრატიული რეფორმებისა და კლიმატის ინიციატივებით, რაც საქართველოსთვის ინვესტიციების შემცირებასა და საერთაშორისო მხარდაჭერის ნაკლებობას ნიშნავს.

დასკვნა

აშშ-ის 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები, გარდა ქვეყნის შიდა პოლიტიკისა, დიდ გავლენას მოახდენს გლობალურ პოლიტიკურ ურთიერთობებზე, ეკონომიკურ ბაზრებზე და ეკოლოგიურ სტაბილურობაზე. კამალა ჰარისის და დონალდ ტრამპის განსხვავებული ხედვები აშშ-ის როლს განსაზღვრავს მსოფლიოს სხვადასხვა სფეროში, იქნება ეს საერთაშორისო ურთიერთობები, კლიმატური პოლიტიკა თუ უსაფრთხოების საკითხები.

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way