USD 2.6975
EUR 3.1825
RUB 3.4401
თბილისი
ლევან ტიელიძე - გამლღვალი ქანები კიდევ უფრო დამძიმდება და ადვილად ჩამოიშლება. სწორედ ეს პროცესი იყო შოვის სტიქიის ერთერთი განმაპირობებელი ფაქტორი
თარიღი:  1431
შვეიცარიელი კოლეგების (გრუბერი და სხვ.) მონაცემების საფუძველზე გაჩვენებთ კავკასიონის სამხრეთ ფერდობის, ბუბა-თბილისას მონაკვეთის მუდმივი მზრალობის გამოსახულებას. იმისთვის რომ ეს ილუსტრაცია ყველასთვის გასაგები იყოს: მუქი იასანმნისფერით ნაჩვენებია ადგილები რომლებიც წესით მუდმივად მზრალი (გაყინული) უნდა იყოს. მუდმივი მზრალობის ფენომენი კავკასიონზე ძირითადად ექვემდებარება ვერტიკალურ ზონალობას. მარტივად რომ ვთქვათ კავკასიონის ქედის ფერდობები და მწვერვალები გაყინულია იმიტომ, რომ იქ მუდმივად დაბალი ტემპერატურაა. და მუდმივად დაბალი ტემპერატურაა იმიტომ, რომ ზღვის დონიდან მაღალზეა და თან ციცაბო ფერდობებია. და ზღვის დონიდან მაღალ სიმაღლეზე იმიტომ ცივა, რომ ტემპერატურული გარდიენტის პრინციპი მოქმედებს (ეგ ისაა ყოველ 100 მეტრზე ჰიფსომეტრიულად მაღლა რომ ავდივართ და ტემპერატურა საშუალოდ 0.6 გრადუსით იკლებს).
 
სტიქიის წარმოქმნის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი: კლიმატის გლობალურმა ცვლილებამ ყველაფერი არია და მუდმივი მზრალობის ინდექსიც ნელ-ნელა თავის გავლენის ქვეშ მოაქცია. ესეიგი, მუდმივად გაყინული ფერდობები აღარაა მუდმივად გაყინული და ექვემდებარება სეზონურობას. უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, ზაფხულის ცხელ ტემპერატურულ პირობებში ძირითადი ქანები ლღვება, სიმტკიცეს კარგავს, და იშლება. ამას თუ წვიმაც დაემატა
(წვიმა საიდან გაჩნდება მაგას დაბლა ვწერ) გამლღვალი ქანები კიდევ უფრო დამძიმდება და ადვილად ჩამოიშლება. სწორედ ეს პროცესი იყო შოვის სტიქიის ერთერთი განმაპირობებელი ფაქტორი.
 
უშუალოდ მყინვარების დნობის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი: ტემპერატურის მატების პარალელურად თოვლის ხაზმა ჰიფსომეტრიულად უფრო მაღლა აიწია და შესაბამისად მას მიჰყვა წვიმის ხაზიც. უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, სადაც ადრე ნალექი მუდმივად თოვლის სახით მოდიოდა დღეს შეიძლება იქ წვიმა მოვიდეს (ესეც წვიმა). მყინვარებზე თოვლის ხაზის აწევა და შესაბამისად თოვლის საფარის შემცირება ყოველთვის უარყოფითად აისახება რადგან: 1. თოვლი კვებავს მყინვარს, და 2. თოვლი თავის უფრო თეთრი შეფერილობის გამო მეტად ირეკლავს მზის სხივებს და იცავს მყინვარულ ყინულს ინტენსიური დნობისგან, და 3. თოვლი ქმნის უფრო ცივ მიკრო კლიმატს მყინვარის მიმდებარედ ვიდრე თავად მყინვარული ყინული. ჩვენ მიერ 2022 წელს გამოწვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა რომ კავკასიონის ბევრმა მყინვარმა თოვლის ხაზი საერთოდ დაკარგა და ინტენსიური დნობა მიმდინარეობს უშუალოდ ყინულის ხარჯზე რაც მყინვარების შემცირებას კიდევ უფრო აჩქარებს.
 
ლევან ტიელიძე - ილიას უნივერსიტეტის პროფესორი, ახალი ზელანდიის ანტარქტიკის კვლევითი ცენტრის მეცნიერი, გლაციოლოგი
 
თბილისი
გადასასვლელ ხიდთან 280-მეტრიანი საავტომობილო ესტაკადის მშენებლობაზე ₾100 მილიონი დაიხარჯება

თბილისის მერია გადასასვლელ ხიდთან, ცოტნე დადიანისა და სადგურის მოედნის დამაკავშირებელი ესტაკადის მშენებლობას გეგმავს. ახალი ინფრასტრუქტურული პროექტი 2026 წლის ბიუჯეტში უკვე გათვალისწინებულია და მასზე მომდევნო წელს 10 მილიონი ლარი დაიხარჯება, 2027 წელს კი დამატებით 87.5 მილიონი ლარი. მთლიანობაში 280-მეტრიანი ესტაკადის პროექტირება-მშენებლობის წინასწარი სავარაუდო ღირებულება 100 მილიონ ლარს შეადგენს. პროექტზე საგზაო მარშრუტის კვლევაზე 2025 წელს უკვე 2.5 მილიონი ლარი დაიხარჯა.

2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში მითითებულია, რომ სარკინიგზო მაგისტრალი ქალაქის ცენტრალურ მონაკვეთს ყოფს იმგვარად, რომ მოედნის პარალელურად არსებულ ქუჩებს შორის დაკავშირებადობა მინიმალურია და აუცილებელია საზოგადოებრივი ტრანსპორტისთვის ახალი ინფრასტრუქტურის შექმნით ქალაქის უბნების დაკავშირებადობა გაუმჯობესდეს.

"ქალაქ თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის კორიდორი და თანმდევი ინფრასტრუქტურა ქმნის 4-კილომეტრიან მონაკვეთს აღმოსავლეთ-დასავლეთ სატრანსპორტო კავშირის გარეშე, გარდა შეზღუდული რაოდენობის საფეხმავლო კავშირებისა. ეს ისტორიული დაბრკოლება ხელს უშლის თბილისის სატრანსპორტო გეგმის პრიორიტეტებისკენ მისწრაფებას. სადგურის მოედანი მდებარეობს აღნიშნულ ამ 4-კილომეტრიან მონაკვეთში. ის წარმოადგენს დედაქალაქის უმნიშვნელოვანეს სატრანსპორტო „ჰაბს“, სადაც თავს იყრის 61 ავტობუსის მარშრუტი, მეტროს 2 ხაზი, ისევე როგორც საქართველოს რკინიგზის სერვისები. ტერიტორია ემსახურება საათში 330 ავტობუსის სერვისს, საიდანაც მომავალში 150 გამოიყენებს ხიდს. თბილისის სატრანსპორტო გეგმის თანახმად, სადგურის მოედანი ასევე იქნება თბილისის საგარეუბნო რკინიგზის სერვისების თავმოყრის წერტილი, რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანს გახდის მისი, როგორც სატრანსპორტო ჰაბის ფუნქციას. ამჟამინდელი მდგომარეობით, აღმოსავლეთ-დასავლეთ კავშირის არარსებობა აფერხებს მაღალი ხარისხის ჰაბის განვითარებას, ხშირად 22 ავტობუსის მარშრუტის შეწყვეტა ხდება ვადაზე ადრე ან ახორციელებენ 1.5 კილომეტრიანი შემოვლითი მგზავრობას, რომელიც მნიშვნელოვნად ზრდის გადაადგილების დროს, ჰაერის დაბინძურებასა და ვიბრაციას, ისევე როგორც ამცირებს მარშრუტების ხარჯეფექტიანობას. თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევამ, რომელიც მსოფლიო ბანკის დახმარებით ჩატარდა, მულტიკრიტერიუმიანი ანალიზის საშუალებით, გამოავლინა თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის ხაზის ორ მხარეს (აღმოსავლეთ და დასავლეთ) შორის ახალი კავშირის შექმნის საუკეთესო ალტერნატივა - საზოგადოებრივი ტრანსპორტის პრიორიტეტის მქონე საავტომობილო ხიდი, დადიანის ქუჩასა და სადგურის მოედანს შორის. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია ფლობს თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევის საფუძველზე შექმნილ ანგარიშს, კონცეფციას. პროექტის მიზანი არის, ამ კონცეფციით განსაზღვრული, საავტომობილო ხიდის მშენებლობა.

აღნიშნული ობიექტი წარმოადგენს საავტომობილო ხიდს ქალაქ თბილისში, რომელიც დააკავშირებს სადგურის მოედანს დადიანის ქუჩასთან და იქნება 280 მეტრი სიგრძის, 8.5 მეტრი სიგანის სწორ მონაკვეთში, ხოლო 15 მეტრი სიგანის მოხვევის მონაკვეთში (ე.წ. სპირალი, რომელიც ეშვება სადგურის მოედანზე). ხიდი იქნება ორზოლიანი და დასავლეთით, სადგურის მოედანზე დაშვებისას, რამპას ექნება მარჯვნივ ჩამხვევი ზოლი. რკინიგზის დერეფნის კვეთისას აუცილებელია 7 მეტრიანი სხვაობა რკინიგზის ლიანდაგსა და ხიდის სტრუქტურას შორის. საავტომობილო ხიდი ითვალისწინებს 18 მეტრიანი ავტობუსების მართვის ტრაექტორიებს, მისი მაქსიმალური გრძივი ქანობი - 10.7%, ხოლო მინიმალური რადიუსი - 12 მეტრი. საავტომობილო ხიდის გამტარობა შერეული ნაკადების პირობაში იქნება 800 ავტომობილი ერთ საათში ერთი მიმართულებით", - ნათქვამია 2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში.

წყარო: https://bm.ge

sadguris-moedani_o_h

სრულად
გამოკითხვა
სხვათა შორის