USD 2.6728
EUR 2.8532
RUB 2.8408
თბილისი
ლელა ანჯაფარიძე სერგეი ესენინზე
თარიღი:  1617

ლელა ანჯაფარიძე და მისი საფირმო "ძალიან დილა მშვიდობისა" ბევრი ადამიანისათვის იქცა საყვარელ საკითხავად სოციალურ სივრცეში. გთავაზობთ მის ერთ-ერთ ჩანახატს, რომელიც ქ-მა ლელამ სერგეი ესენინს და მის ბობოქარ ცხოვრებას მიუძღვნა. 

"ძალიან დილა მშვიდობისა!

მიუხედავად იმისა, რომ როგორც იქნა, გამოგაზაფხულდა და არც სუბსარქისები არ გვაწუხებენ და არც ნასესხები, რომლებიც წელს „ნაჩუქარი“ გახდა, და არც ყელი არ მტკივა....
მაინც კისერზე რომანტიკულად შემოვიხვიე გრძელი და ჰაეროვანი შარფი, მერცხალივით თავგანწირულად შევეჯახე სულ პირველ სხივს… მივესალმე
ყვავილობისთვის შემზადებულ, მოაჯირზე იდაყვით ოდნავ მიდებულ ბროწეულს...
ღრმად შევისუნთქე ჰაერი და წარმოვთქვი:

„დალეული ხარ შენ უკვე სხვისგან…
მაგრამ მე დამრჩა… მე მაინც დამრჩა
შუშებისფერი სურნელი თმისგან
და ქარვისფერი თვალების ფარჩა…“

ეს სიტყვები გამოუსწორებელმა რიაზანელმა ხულიგანმა, სერგეი ესენინმა მიუძღვნა ცნობილ ამერიკელ მოცეკვავე ქალბატონს, ბრწყინვალე აისედორა დუნკანს. ზუსტად ამ დღეს კი, 1922 წლის 2 მაისს, მათ ხელი მოაწერეს მოსკოვის ხამოვნიკის სარაიონო მმაჩის ბიუროში.

ქორწილის ცერემონიამდე რამდენიმე დღით ადრე, აისედეორამ თხოვა თავის მდივანს — „მართალია, მე და ესენინი საერთოდ ვერ ვგრძნობთ ასაკში 15 წლის განსხვავებას (სინამდვილეში განსხვავება 18 წელი იყო), ეცადეთ პასპორტში შეასწოროთ ჩემი დაბადების თარიღი, სერგეი უცხო ხალხთან უხერხულ მდგომარეობაში რომ არ ჩავაგდოთო“.

მდივანმა პირნათლად შეასრულა აისედორას თხოვნა და ასაკში განსხვავება ფორმალურად 9 წლამდე დაიყვანა.

ეჰ, რატომ არა მყავს ასეთი მდივანი...

აისედორას და სერგეის შეხვედრა ნამდვილად საბედისწერო იყო და, სავარაუდოდ, ზემოდან ნაბოძები….დუნკანს ესენინამდე რამდენიმე ხმაურიანი რომანი ჰქონდა, გადაიტანა საშინელი ტრაგედია — ავტომობილი, რომელშიც მისი 2 შვილი იჯდა, მდინარე სენაში გადავარდა და ბავშვების გადარჩენა ვერ შეძლეს. შემდეგ აისედორა კიდევ ერთხელ გახდა დედა და მესამე შვილიც რამდენიმე საათში დაეღუპა.

ასე რომ, საერთოდ ხელი ჰქონდა ჩაქნეული ცხოვრებაზე, თავდავიწყებით ატარებდა დროს და აკვირვებდა სალონის სტუმრებს იმით, რომ ცეკვავდა ძველბერძნულ ცეკვებს ფეხშიშველა და იმ დროისთვის მიუღებლად მოკლე ტანისამოსში გამოწყობილი, საიდანაც მუხლის თავებიც კი უჩანდა… მისი ცეკვის ძირითად ატრიბუტს კი გრძელი შარფი წარმოადგენდა…

რაც შეეხება ესენინს, ის მამა უკვე 19 წლის ასაკში გახდა… მისი შვილის დედას, კორექტორ ანა იზრიადნოვასთან დაშორების შემდეგ, ცოლად მოიყვანა გერმანელი მსახიობი ქალი, ზინაიდა რეიხი, რომელთანაც 2 შვილი გაუჩნდა და მასაც რამდენიმე წელიწადში დასცილდა. რეიხი კი ცოლად გაყვა ცნობილო რუს რეჟისორ მეიერხოლდს.

აისედორასთან შეხვედრამდე ესენინს რომანი ჰქონდა ჟურნალისტ გალინა ბენისლავსკაიასთან… ესენინი ორჯერ ეცადა მის მიტოვებას, მაგრამ ორივეჯერ გალინა ფსიქიატრულ საავადმყოფოში მოხვდა, ალბათ, მას მართლა არ შეეძლო ესენინის გარეშე სუნთქვა და არსებობა, რადგანაც პოეტის სიკვდილის შემდეგ, ზუსტად ერთ წელიწადში, მან ესენინის საფლავზე თავი მოიკლა…

ესენინი და აისედორა ერთმანეთს შეხვდნენ შემთხვევით, 1921 წლის ოქტომბერში,მხატვარი ჟორჟ იაკულოვის სახლში. აისედორას ეცვა ხასხასა წითელი ფერის ტუნიკა… მათ შორის წამიერად თითქოს რაღაც ნაპერწკალმა გაირბინა. სულ ცოტა ხნის შემდეგ კი, აისედორა ტახტზე იყო მიწოლილი, ესენინი კი მის წინ მუხლებზე იდგა. მან არ იცოდა ინგლისური, აისედორას კი რუსულ ენაზე სულ რამდენიმე სიტყვა ქონდა ნასწავლი… მან შეხედა ესენინს და წარმოსთქვა — „ანგელოზი“… მერე კი ჩახედა ღრმად თვალებში, გაიღიმა და დაამატა — „ეშმაკი“…

სულ რამდენიმე დღეში ესენინი საცხოვრებლად მოსკოვის ცენტრში, პრეჩისტენკას ქუჩაზე მდებარე დუნკანის სახლში გადავიდა… ცოტა ხანში მათ იქორწინეს და მხოლოდ მაშინ გაახსენდა აისედორას, რომ გემზე, რომლითაც ის რუსეთში მიემგზავრებოდა, შეხვდა მკითხავი, რომელმაც უწინასწარმეტყველა უცხო ქვეყანაში გათხოვება…პასუხად აისედორამ გადაიხარხარა და გასამრჯელოც კი არ მისცა „მატყუარა“ ბოშას.

ქორწილის შემდეგ ესენინი და აისედორა საზღვარგარეთის ტურნეში გაემგზავრნენ…

სამშობლოს მოწყვეტილი პოეტი საზღვარგარეთ თავს ზედმეტად გრძნობდა, მას ყველა უყურებდა, როგორც აისედორას ახალგაზრდა „კაპრიზს“… მათ შორის უთანხმოებები დაიწყო…მოსკოვში დაბრუნების შემდეგ, აისედორა მალე ისევ საზღვარგარეთ გაემგზავრა, მაგრამ ამჯერად მარტო… ცოტა ხანში კი მას ესენინის დეპეშა მიუვიდა: „მე სხვა მიყვარს. ვარ ბედნიერი. ესენინი“…

ეს „სხვა“ გახლდათ გალინა ბენისლავსკაია, რომელსაც ესენინი ცოტა ხნით დაუბრუნდა.

მალე ესენინმა მესამე ცოლიც მოიყვანა — ლევ ტოლსტოის შვილიშვილი, სოფია ტოლსტაია. რომელსაც ასევე მალე დასცილდა.

1925 წლის 28 დეკემბერს ესენინი სასტუმრო „ანგლეტერში“აღმოაჩინეს… მან თავი ჩამოიხრჩო და დატოვა თავისი ბოლო ლექსი: „ნახვამდის, მეგობარო, ნახვამდის“….

ორი წლის შემდეგ კი, აისედორა დუნკანი ნიცაში ჩაჯდა ავტომობოლში, მხიარულად დაემშვიდობა მეგობრებს — „ნახვამდის, მეგობრებო, მივდივარ წარმატებისკენ!“ ეს მისი ბოლო სიტყვები იყო. აისედორას შარფი დაეხვია ავტომობილის საბურავს და დაახრჩო პატრონი…

ორი ადამიანის ორი „ნახვამდის“... ორი ულამაზესი და უნიჭიერესი პიროვნების ტრაგიკულად გადაკვეთილი 2 ცხოვრება…ტკივილამდე მსგავსი ორი წასვლა ამ ქვეყნიდან…

ვინ იცის, ეს დამთხვევა იყო, განგება თუ იქნებ, სასჯელი იმისთვის, რომ არ გაუფრთხილდნენ ერთმანეთს და გრძნობას… რომელიც ასე ზღაპრულად დაიწყო…

ალბათ ან საერთოდ არ უნდა გქონდეს ასეთი შეყვარების ნიჭი ან ამ ნიჭს. გრძნობის შენარჩუნების ნიჭიც უნდა ახლდეს თან...

გისურვებთ ბედნიერ, ლამაზ და ყველაფერში ნიჭიერ დღეს!

კულტურა
პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი
კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.
Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.
პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.
ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.
საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.
აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.
ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.