კაცს, რომელსაც ამ ფოტოზე ხედავთ, ფაშისტები, დაახლოებით, 10 წუთში დახვრეტენ, 1941 წლის 2 აგვისტოს ( მოგილიოვის ოლქი, სოფელი ზვენჩატკა). გერმანელებს ომის დაწყებიდან 40 დღის შემდეგ მოსკოვამდე სულ რაღაც 430 კილომეტრიღა აქვთ დარჩენილი...
ეს ფოტო პირველად ერთი კვირის წინ ვნახე.
ფოტოზე აღბეჭდილი კაცი პოლკოვნიკია, 148-ე დივიზიის კომისარი. 39 წლის. ქართველი. მისი სახელი და გვარია მირიან ოდიშარია. ის ჩემი ღვიძლი ბიძაა, ბაბუაჩემის - ლევან ოდიშარიას მრავალრიცხოვანი ოჯახის უფროსი შვილი.
მამაჩემმა, ნიკოლოზ ოდიშარიამ, ასევე სამხედრო ოფიცერმა, მე-2 მსოფლიო ომის მონაწილემ, რომელიც ძმაზე 13 წლით უმცროსი იყო, ძმის სიყვარულით მისი სახელი შემარქვა. პირადობის მოწმობით, პასპორტით - მირიანი ვარ. ჩემი ნათლობის სახელიც მირიანია.
ერთხელ, 97 წლის დედაჩემს ვუთხარი - დავაბნიე ხალხი, გურამად მიცნობენ, პასპორტით კიდევ - მირიანი ვარ-მეთქი. საზღვარგარეთ მიწვევისას ეს ორი სახელი ხშირად გაუგებრობის მიზეზი ხდება, პასპორტი ხომ არ შევიცვალო და, საბოლოოდ და ოფიციალურად, გურამად ხომ არ ჩავიწერო-მეთქი. დედაჩემი გაბრაზდა - არ გაბედო, მთელი შენი ცხოვრება ბიძაშენის სახელი გიცავდაო და რატომღაც ჩემი ორი ძმა ახსენა, რომლებიც ჩემს დაბადებამდე გარდაიცვალნენ, მცირეწლოვანები - როინი და ვიტალი...
ბიძაჩემი ჩვენთვის ლეგენდარული კაცი იყო. მამაჩემი მისი ცხოვრებისეული მაგალითებით მზრდიდა - ის აღმერთებდა ძმას, როგორც პატიოსან, ნიჭიერ, გამჭრიახ, სამართლიან და კეთილშობილ ადამიანს. სად არ ეძებდა მამაჩემი ძმას, მაგრამ მის კვალს ვერსად მიაგნო - ყველა ორგანიზაციიდან, ყველა არქივიდან ერთსა და იმავე პასუხს ღებულობდა - „პოლკოვნიკი მირიან ოდიშარია უგზო-უკვლოდ არის დაკარგულიო!“ ასევე გარდაცვალებამდე ეძებდა მის ასავალ-დასავალს ბიცოლაჩემი (მირიანის მეუღლე) მარგარიტა პოპოვა, მაგრამ უშედეგოდ... მისი კვალი ჩვენთვის 1941 წლის ივლისის ბოლოს გაქრა.
და აი, 2015 წელს გერმანიაში გამოქვეყნდა გერმანელი კაცის, ვერმახტის # 3 სატანკო დივიზიის სამხედრო ექიმის ჰერმან ტურკის წიგნი (დღიური) მე-2 მსოფლიო ომზე. იმ წიგნში სწორედ ჰერმან ტურკის მიერ ბიძაჩემის გადაღებული ფოტოა დაბეჭდილი. ეს ფოტო მის დახვრეტამდე 10-ოდე წუთით ადრე გადაუღია ტურკს...
ამ დღეებში სხვადასხვა ქვეყნიდან ძალიან საინტერესო ცნობებს ვღებულობთ მე და ჩემი ძმა, გიორგი ოდიშარია. და ვსწავლობთ ბიძაჩემის უკანასკნელ დღეებს. ჩვენთვის ასე ახლობელი და მშობლიური, მაგრამ იდუმალებით მოცული სიცოცხლისა და სიკვდილის მქონე კაცის ბედისწერას. ვაპირებ დავწერო მნიშვნელოვანი წერილი (ან იქნებ სულაც წიგნი).
ყველაფრისათვის დიდი მადლობა დღეს უკვე ჩემთვის ძალიან ძვირფას ქალბატონებს: ლიდია შილოვასა და მარინა ლეონარდს, რომლებიც მე-2 მსოფლიო ომში უგზო-უკვლოდ დაკარგულ ადამიანებზე აგროვებენ ცნობებს და იკვლევენ მათ ცხოვრებას. როგორც ისინი მაცნობებენ, მირიან ოდიშარიას საფლავი არსებობს და მას უვლიან.
ამ დღეებში ხშირად დავყურებ ბიძაჩემის ფოტოს. რაზე ფიქრობდა ახალგაზრდა პოლკოვნიკი დახვრეტის წინ? რას განიცდიდა? რას გრძნობდა?.. ვცდილობ, ყოველივე ეს მის სახეზე ამოვიკითხო.
„ის იყო ნამდვილი ჯარისკაცი, - მწერს ქალბატონი ლიდია შილოვა, - მაგრამ ყველაფერი მასზე როდი იყო დამოკიდებული... მე მას პატივს ვცემ იმისთვის, რომ მას არ შეეშინდა, არ გაიხადა, არ გადააგდო ფორმა, არ გაყიდა სამშობლო... როდესაც ჩემს ომგამოვლილ მამას ვკითხე, გეშინოდა ომის დროს? მან ერთი წინადადებით მიპასუხა: ომი საშინელია, მაგრამ ყველაზე დიდი საშინელებაა, როცა შენიანები გღალატობენ!
ის (მირიან ოდიშარია) ნამდვილი ჯარისკაცი იყო, ასეთ კაცებს უჭირავთ დედამიწა... და მე ვფიქრობ, რომ მაშინ ის მშობლიურ ადამიანებზე ფიქრობდა, სამშობლოზე ფიქრობდა და მდუმარედ ემშვიდობებოდა სიცოცხლეს... ეს საოცარი ფოტოა, მე ის უყურადღებოდ ვერ დავტოვე... აქ ომის მთელი ტრაგედიაა ასახული. როგორი ლამაზი, ვაჟკაცური სახე აქვს... ეს არის სახე მებრძოლის, რომელსაც კარგად ესმოდა თავისი მდგომარეობა, მაგრამ სიმშვიდეს ინარჩუნებდა.
უკანასკნელ წუთებშიც ის ღირსეული იყო. ამაში დარწმუნებული ვარ“.
მირიან ოდიშარიამ ჰიტლერის ბლიცკრიგის 40 დღიანი შეტევის შემდეგ უკანასკნელად სწორედ მისი დახვრეტის ადგილის სიახლოვეს იბრძოლა - „როდესაც დაიღუპა მეტყვიამფრქვევე, ტყვიამფრქვევიდან სროლა კომისარმა მ.ლ. ოდიშარიამ გააგრძელა, შემდეგ, ის მძიმედ დაჭრილი, ფაშისტებმა ტყვედ აიყვანეს და დახვრიტეს. ოდიშარიაც, შიშკინიცა და სტუპინიც კოლმეურნე კოზლოვმა დაასაფლავა“. (148-ე დივიზიის მეთაურის - ფ.მ. ჩეროკმანოვის მემუარებიდან).
ძალიან საინტერესოა 148-ე დივიზიის ვეტერანის ვასილ პოპპეცის მოგონებები... და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ...
კიდევ ბევრი დოკუმენტი მაქვს შესასწავლი. იმ წელს, როდესაც ბიძაჩემი დახვრიტეს, გარდაიცვალა ჩემი ერთი წლის ძმა. სწორედ იმ დროს, მამაჩემი სხვა ფრონტზე იბრძოდა. და პირველად მაშინ დაიჭრა. მას გულის ჯიბეში დოკუმენტები და ჩემი უფროსი ძმის ფოტოსურათი ედო. დაღლილმა ტყვიამ გახვრიტა მისი საბუთები, შვილის სურათი და ზედ გულთან გაჩერდა... ბიძაჩემის დახვრეტიდან 10 წლის შემდეგ დავიბადე მე. მომავალი წლის 2 აგვისტოს მისი დახვრეტიდან ზუსტად 80 წელი სრულდება...
მთელი ამ დროის განმავლობაში ჩვენ ვეძებდით მირიან ოდიშარიას და აი, როგორც იქნა, გამოჩნდა კიდეც, დაბრუნდა სახლში!..
***
კაცს, რომელსაც ამ ფოტოზე ხედავთ, ფაშისტები, დაახლოებით, 10 წუთში დახვრეტენ – ფოტოს მწერალი და განათლების ყოფილი მინისტრი გურამ ოდიშარია აქვეყნებს და მასზე აღბეჭდილი კაცის ისტორიაზე წერს.
.jpg)
