ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგები ცნობილია და თანაბარი ბრძოლის შემდეგ მრგვალ კაბინეტს ყოფილი ვიცე-პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი დაიკავებს.  რა თქმა უნდა, პრეზიდენტის ცვლილებასთან ერთად აშშ-ს  საგარეო პოლიტიკაც საგრძნობლად შეიცვლება. „ბაიდენის გაპრეზიდენტება ნიშნავს, რომ უარყოფილი იქნება ტრამპის მიდგომა „ჩვენთან ან ჩვენს გარეშე“  და პრიორიტეტი დიპლომატიური ურთიერთობების გაღრმავებასა და მოკავშირე და ნეიტრალურ ქვეყნებთან ინტენსიურ დიალოგს მიენიჭება.“ - აცხადებს საინფორმაციო პორტალ „ატლანტიკ ქონსილის“ რედაქტორი ადრიან არხტი.

და მაინც, რა არის ის ფუნდამენტალური ცვლილებები, რასაც ბაიდენის ახალი ადმინისტრაციისგან უნდა ველოდოთ?

ევრაზია

ბაიდენის გამარჯვებას, ცხადია, რუსეთში სიხარულით არ შეხვედრიან. სამაგიეროდ თბილისისა და კიევისათვის  მისი გაპრეზიდენტება საკეთილდღეო ცვლილებებს მოასწავებს. ბაიდენს მკაფიოდ ტრანსატლანტიკური ხედვა აქვს, რაც თავისთავად გულისხმობს, რომ ნატოს გასაძლიერებლად დიდ რესურსებს ჩადებს და ურთიერთობებს ევროპის წამყვან თუ განვითარებად ქვეყნებს შორის საგრძნობლად დაათბობს. ეს მოსკოვისა და ბეიჯინგის მხრიდან მომავალი რევიზიონისტული გამოწვევების წინააღმდეგ გადადგმული აუცილებელი ნაბიჯი იქნება.

ბაიდენი, რომელიც ობამას პრეზიდენტობისას სპეციალური წარმომადგენელი იყო უკრაინის საკითხებში, უკრაინაში მიმდინარე მოვლენებს განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს და ღიად განაცხადა, რომ ვაშინგტონი კიევს რუსეთის მხარდაჭერით მოქმედი სეპარატისტების წინააღმდეგ ბრძოლაში ლეტალურ იარაღს გადასცემს.

უშუალოდ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ ბაიდენს ჯერ არ უსაუბრია, მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ იგი რუსეთს ოპონენტსა და აშშ-ს უსაფრთხოების მუქარას უწოდებს, მისი პოზიცია ამ საკითხზე საკმაოდ აშკარაა.

ევროპა

შეიძლება თამამად ითქვას, რომ ევროპის წამყვანი ქვეყნები არჩევნებში ბაიდენს გულშემატკივრობდნენ, რადგან იგი  იდეოლოგიურად მათი მოკავშირე და ტრამპისგან განსხვავებით ევროპასთან მაქსიმალურად მჭიდრო თანამშრომლობის მომხრეა.

ძლიერი ევროპა ამერიკის საუკეთესო აქტივია გლობალური პრობლემების გადასაჭრელად. მათი მხარდაჭერა ბაიდენს, პირველ რიგში,   ჩინეთთან ურთიერთობის მოგვარებაში, პანდემიის შემდგომ მსოფლიო ეკონომიკის დასტაბულერებასა და კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში დასჭირდება.  

ბაიდენი თანამეგობრობის განმტკიცებას პირველ რიგში გერმანიის კანცლერ - ანგელა მერკელთან დაიწყებს. გერმანიისა და აშშ-ს დიპლომატიური ურთიერთობები მკვეთრად დაზარალდა მას შემდეგ, რაც ტრამპმა კონგრესის თანხმობით გერმანულ პროექტ ნორდ სტრიმ 2-ს განხორციელებაში ხელი შეუშალა.

ნატო და ევროკავშირი

ბაიდენი აპირებს გააძლიეროს ტრანსატლანტიკური კავშირები, რაც, მისი თქმით, ტრამპმა შეასუსტა ევროკავშირის და ნატოს გამუდმებული კრიტიკით, ევროპულ საქონელზე ტარიფების შეცვლით და საერთაშორისო შეთანხმებებიდან გასვლით. ტრამპისგან განსხვავებით, რომელმაც 2016 წელს ნატოს „დრომოჭმული“ უწოდა, ბაიდენისთვის ის  „თანამედროვე ისტორიაში ყველაზე ეფექტიანი სამხედრო-პოლიტიკური ალიანსია“ და  მიიჩნევს, რომ ნატო კვლავაც ძლიერი უნდა იყოს, რათა სათანადო რეაგირება მოახდინოს რუსეთის მხრიდან მომდინარე საფრთხეებზე.

„რუსეთის აგრესიის წინააღმდეგ ჩვენ  ალიანსის ძლიერი სამხედრო შესაძლებლობები უნდა შევინარჩუნოთ და ამავე დროს მისი მოქმედების არეალი გავაფართოოთ.  ამით  წინ აღვუდგებით ისეთ საფრთხეებს, როგორიცაა - კორუფცია, დეზინფორმაცია და კიბერქურდობა“, ვკითხულობთ  ბაიდენის ინტერვიუში, რომელიც  ჟურნალ Foreign Affairs-ში  დაიბეჭდა.

რუსეთი

„ტრამპისგან განსხვავებით, მე დავიცავ ჩვენს დემოკრატიულ ღირებულებებს და წინ აღვუდგები პუტინის მსგავს ავტოკრატებს“ - ეს სტატუსი ბაიდენმა სოციალურ ქსელ ტვიტერში აგვისტოში გამოაქვეყნა.

დონალდ ტრამპის  რუსეთის მიმართ „თავზე ხელის გადასმის“ პოლიტიკა ნამდვილად შეიცვლება, თუმცა რა თქმა უნდა, ამავდროულად მათთან დიპლომატიური ურთიერთობების ფარგლებში მოლაპარაკებებს ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებზე, როგორიცაა - განიარაღება/შეირაღების სფერო, აუცილებლად გააგრძელებს. ბირთვული არსენალების შესახებ არსებულ ერთადერთ შეთანხმებას ვადა თებერვალში ეწურება, მისი გახანგრძლივება კი პუტინის ინტერესებშიც შედის.

პრეზიდენტი ასევე მხარს უჭერს „ჩრდილოეთის ნაკადი 2“-ის შეჩერებას. ეს პროექტი კი  რუსეთის გაზის პირდაპირ გერმანიაში ტრანსპორტირებას ბალტიის ზღვის ფსკერზე გამავალი მილსადენით ითვალისწინებს. გაზსადენის ოპონენტების თქმით, პროექტი უკრაინას  რუსული გაზის დასავლეთისკენ ტრანზიტის საშუალებას წაართმევს  და  რუსულ ენერგომატარებლებზე ევროპის დამოკიდებულებას გაზრდის.

შუა და ახლო აღმოსავლეთი

შუა აღმოსავლეთთან მიმართებაში ბაიდენის პირველი ნაბიჯების წინასწარმეტყველება მისი ამ რეგიონის მიმართ მკაფიო შეხედულებებიდან გამომდინარე საკმაოდ მარტივია. ჯო ბაიდენი წარუმატებლად მიიჩნევდა ტრამპის ადმინისტრაციის „ მაქსიმალური წნეხის“ პოლიტიკას. იგი პირველ რიგში ობამას პრეზიდენტობის დროს მიღწეულ ირანის ბირთვულ შეთანხმებას განაახლებს, რომლის ლობისტიც თავად იყო. მართალია, ბაიდენის პოლიტიკასაც აქვს დიდი პრობლემა. არის საშიშროება იმისა, რომ ირანი, სანქციების შერბილებით და ახალი, მრავალმილიარდიანი შემოსავლების მიღებით, ისევ გააგრძელებს რეგიონში ექსტრემისტული ორგანიზაციების და დაჯგუფებების პოლიტიკურ მხარდაჭერას, რის დასრულებასაც ტრამპი აქტიურად ცდილობდა.

რაც შეეხება ახლო აღმოსავლეთს, სავარაუდოდ ახალი ადმინისტრაციის დამოკიდებულება ძალიან არ შეიცვლება. ბაიდენმა ღიად განაცხადა, რომ მიესალმება და პატივს სცემს ტრამპის პრეზიდენტობის დროს მიღწეულ შეთანხმებას ისრაელსა და  არაბთა გაერთიანებულ საემიროებს შორის.  ერთადერთი  კითხვის ნიშანი ისრაელი პალესტინას შორის დაძაბული ურთიერთობების მოგვარებასთან დაკავშირებით დგას.

თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ერაყიდან, ავღანეთიდან და სირიიდან ამერიკული ჯარების გაყვანის მიმართულებით არსებული ხაზი შენარჩუნდება. ბაიდენისთვის გამოწვევა იქნება   საუდის არაბეთის  მემკვიდრესთან  ურთიერთობების ჩამოყალიბება, რომელთანაც    ტრამპს საკმაოდ ნორმალული დამოკიდებულება ჰქონდა.

ჩინეთი

ჩინეთ- ამერიკის ურთიერთობებზე  მთელი მსოფლიოს ეკონომიკა გარკვეულწილად დამოკიდებულია. ხისტი ენა, რომელსაც ტრამპი აქტიურად იყენებდა ჩინეთის მიმართ სავარაუდოდ შეიცვლება. ურთიერთობები კი გიგანტ სახელმწიფოებს შორის მას შემდეგ, რაც ტრამპი ღიად ადანაშაულებდა ჩინეთს კორონა ვირუსის გამგებ გავრცელებაში, განსაკუთრებით დაძაბულია. ბაიდენი ჩინეთთან მიმართებაში დიპლომატიურ ძალისხმევას არ დაიშურებს, თუმცა აუცილებლად ეცდება მის ჩარჩოებში მოქცევას და საკუთარი თამაშის წესების შეთავაზებას.  

რაც შეეხება საბოლოო შეჯამებას, ამერიკის 46-ე პრეზიდენტი უდიდესი გამოწვევების წინაშე დგას, ამაში კი პანდემიის როლი უდიდესია. მან ერთდროულად უნდა მოახერხოს ქვეყანამ კრიზისის პირობებში ეკონომიკა და ჯანდაცვა შეინარჩუნოს და ამავდროულად  საგარეო კონფლიქტები და პრობლემები ეფექტურად გადაჭრას.

მასალა მომზადებულია Washington Post-ის სტატიების მიხედვით