2023 წლის 30 იანვარს სასიამოვნო ფაქტი მოხდა თბილისის და მის დაძმობილებული ქალაქების ისტორიაში, ბილბაო-თბილისის ურთიერთობა ახალ ეტაპზე გადავიდა - დამეგობრებული ქალაქების ურთიერთობაში, ადამიანის უფლებების და დემოკრატის განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის, "ქართული ოცნების" თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძეს საბინო არანას ფონდის ჯილდო გადაეცა.

თბილისს უცხოეთის ქალაქებთან გაფორმებული აქვს ორი ტიპის ხელშეკრულებები: დაძმობილების და პარტნიორობის. დაძმობილების ხელშეკრულებები ფორმდება უვადოდ, ერთი ქვეყნის მხოლოდ ერთ ქალაქთან, ხოლო პარტნიორობის ხელშეკრულების ხელმოწერა შესაძლებელია ერთი ქვეყნის რამდენიმე ქალაქთან გარკვეული ვადით ან უვადოდ.

თბილისს ჰყავს 15 დაძმობილებული და 15 პარტნიორი ქალაქი. ზოგიერთ ქალაქთან თანამშრომლობა ათეულ წელს ითვლის და დღესაც წარმატებით ვითარდება, რამდენიმე ქალაქთან კი შეთანხმებები ბოლო წლებში გაფორმდა, რის შედეგადაც გაიზარდა საერთაშორისო თანამშრომლობის არეალი.

პირველი ქალაქი, რომელთანაც თბილისმა დაძმობილების ხელშეკრულება გააფორმა, იყო ქალაქი ზაარბრიუკენი  გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში. დაძმობილების შესახებ ხელშეკრულება ქ. თბილისსა და ქ. ზაარბრიუკენს შორის 1975 წლის 22 მარტს გაფორმდა.

თბილისის და მისი დაძმობილებული ქალაქების ისტორიაში, განსაკუთრებით აღსანიშნავია თბილისის ბ-ნი ირაკლი ანდრიაძის ( 1987-1991 წლებში იყო თბილისის საქალაქო საბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარე. 1991 წლიდან თბილისის პირველი პრეფექტი და პირველი მერი. ) მონაწილეობა და ღვაწლი.

1986 წელს სსრკ-ში დაწყებულმა  «გარდაქმნის» და «ახალი აზროვნების» ტალღამ საქართველომდეც  მოაღწია და თბილისში  გაიმართა გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის კონფერენცია განიარაღების საკითხებზე. მაშინ საქართველოს დედაქალაქში მრავალი ქვეყნის დელეგაცია ჩამოვიდა. ღონისძიებას უძღვებოდნენ გაეროს გენერალური მდივნის მოადგილეები იან მარტენსონი და ვიაჩესლავ უსტინოვი.

კონფერენციამ წარმატებით ჩაიარა და მალე, „გაეროს“ ხელმძღვანელობის გადაწყვეტილებით, თბილისს საპატიო წოდება „ქალაქი-მშვიდობის დესპანი“ მიენიჭა. „წოდება“ რეკლამა იყო საქართველოს დედაქალაქისთვის და ეს ფაქტორი ქალაქის მაშინდელმა თავკაცმა ირაკლი ანდრიაძემ საერთაშორისო დონეზე სათანადოდ გამოიყენა.

იმ დროისთვის თბილისის დაძმობილებული ქალაქები იყო: ზაარბრიუკენი (გერმანია), ლუბლიანა (სლოვენია), ნანტი (საფრანგეთი), ინსბრუკი (ავსტრია).

ირაკლი ანდრიაძემ მოახერხა და სხვა ქვეყნების ქალაქების თავკცებთანაც  გამოძებნა საერთო ენა. სწორედ მისი უშუალო ხელმძღვანელობით მოხდა თბილისის დაძმობილება ისეთ ქალაქებთან, როგორებიცაა - პალერმო, იტალია (1987 წელი); ატლანტა, ჯორჯია, აშშ (1987 წელი), ბრისტოლი, დიდი ბრიტანეთი (1988 წელი) და ბილბაო, ესპანეთი (1989 წელი)

საინტერესო ისტორიაა, როცა თბილისსა და პალერმოს შორის თანამშრომლობის გაღრმავების მიზნით, თბილისის საქალაქო საბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარე ირაკლი ანდრიაძე და პალერმოს მერი ლეოლუკა ორლანდო  ერთმანეთს შეხვდნენ. თბილისში ჩამოსული ლეოლუკა ორლანდო კმაყოფილებას ვერ მალავდა იმის გამო, რომ  საქართველოს დედაქალაქში ის დაცვის გარეშე გადაადგილდებოდა. როგორც ამბობდა მას მშობლიურ მხარეში მაფია მოკვლით ემუქრებოდა, რადგან  მაფიის წინააღმდეგ შეუპოვრ ბრძოლას აწარმოებდა. მაფიასთან ბრძოლის შესახებ მან წიგნიც კი დაწერა.

ლეოლუკა ორლანდო ინიციატივით იტალიაში იტალიურ ენაზე დაიბეჭდა დონ კრისტოფორო დე კასტელის „ცნობები და ალბომი საქართველოს შესახებ “  და აღნიშნული წიგნის 200 ეგზემპლარი ლეოლუკა ორლანდომ თბილისის თავკაცს გამოუგზავნა.

განსაკუთრებული მეგობრობა აკავშირდება ბ-ნ ირაკლის ბილბაოს და ინსბრუკის მერებთან. ბილბაოს მერმა ხოსე მარია გოროდომ მას ძველი ბასკური საომარი რკინის "ჯოხი" აჩუქა და ბ-ნი ირაკლის სიცოცხლის ბოლომდე ინარჩუნებდა მასთან კონტაქტს. ინსბრუკის მერის როუმალ ნიშერის და ირაკლი ანდრიაძის საქმიანი ურთიერთობა მეგობრულ ურთიერთობებში გადაიზარდა და ისინი ოჯახებით მეგობრობდნენ. 1991 წელს რაჭაში მომხდარი მიწისძვრის დროს, ბ-ნმა ნიშერმა 20 მილიონი შილინგი გამოყო დაზარალებულთა დასახმარებლად.

ასევე საყურადღებოა ბ-ნი ირაკლი ანდრიაძის ძალისხმევა ისრაელის ორ „დედაქალაქთან“ (იერუსალიმი და თელ-ავივი) მეგობრული და საქმიანი ურთიერთობის დამყარების საქმეში. მან იერუსალიმის და თელ-ავივის მერებს   ტელექსები გაუგზავნა. ფიქრობდა, რომ მათი მოწვევა „თბილისობაზე“ დაახლოებას ხელს შეუწყობდა.

პირველი  წერილი თელ-ავივიდან ჩამოვიდა. თელ-ავივის მერის მოადგილე იცხაკ არცი მეუღლითურთ თბილისს ესტუმრა და თბილისის საქალაქო საბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარეს შეხვდა. მან ირაკლი ანდრიაძეს თელ-ავივის მერის შლომო ლაჰატის წერილი გადასცა.

„პატივცემულო კოლეგა,

ვიყენებ ჩემი კოლეგის იცხაკ თელ-ავივ-იაფოს მუნციპალიტეტის მერის მოვალეობის შემსრულებლის -თქვენს მერიაში კერძო ვიზიტის ამ შესაძლებლობას და გიძღვნით სალამს და საუკეთესო სურვილებს თელ-ავივ-იაფოს მუნციპალიტეტისა და ჩვენი მოქალაქეების სახელით.

მოხარული ვარ, რომ ჩვენს ურთიერთობაში პროგრესია. ჩვენ, მერებს, რომელთაც მოგვანდეს ჩვენი მოქალაქეების ყოველდღიური პრობლემების გადაწყვეტა და ნაკლებად გვაქვს საქმე პოლიტიკასთან, შეგვიძლია ამ პროგრესში დიდი წვლილის შეტანა.

მე მჯერა, რომ არცისთან, ჩემ კოლეგასთან, ურთიერთობა იქნება ამ ჯაჭვის პირველი რგოლი , რომელიც უფრო მჭიდროდ დააკავშირებს ჩვენს ქალაქებს ერთმანეთთან.

ძალიან მესიამოვნება, თუ შეძლებთ ჩემი მოწვევის მიღებას და ესტუმრებით ქალაქ თელ-ავივ-იაფოს ეკონომიკის, კულტურისა და სოციალური ცხოვრების ქალაქს ისრაელში. გთხოვთ, ეს წერილი პირად მოწვევად მიიღოთ.

ჩვენს ორ ქალაქს შორის კავშირის დამყარება, რა თქმა უნდა, ორმხრივი იქნება თავისი ბუნებით და შეიტანს წვლილს ჩვენი ხალხების, ქვეყნებისა მათ მოსახლეობას შორის არსებული ურთიერთგაგების გაუმჯობესებასა და  გაძლიერებაში.

გულწრფელად თქვენი; შლომო ლაჰატი -თელ-ავივ-იაფოს მერი.

თბილისიდან გამგზავრებისას თელ-ავივის მერის მოადგილემ აღნიშნა: „ყველაზე მეტად დამამახსოვრდა შინაარსიანი საუბარი თბილისის სახალხო დეპუტატთა საქალაქო საბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარესთან ირაკლი ანდრიაძესთან, რომელსაც ჩამოვუტანე თელ-ავივის მერის შლომო ლაჰატის წერილი. წერილი,  ისრაელში მისი მიწვევის გარდა, შეიცავს წინადადებათა მთელ პაკეტს ჩვენს ქალაქებს შორის მეგობრული ურთიერთობის დამყარების შესახებ.“

იმავე წელს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის მოწვევით თბილისში ჩამოვიდნენ ისრაელის რელიგიის მინისტრის თანაშემწე შალომ დავიდი (დავითაშვილი) და იერუსალიმის მინციპალიტეტის ყოფილი წევრი რაფი ბარ-ლავი (ბალუაშვილი). რაფი ბარ-ლავიმ ირაკლი ანდრიაძეს იერუსალიმის მერის ტედი კოლეკის პირადი წერილი გადასცა.

„თქვენო კეთილშობილებავ

იერუსალიმის გამორჩეული მოქალაქე და ჩვენი მუნციპალიტეტის ყოფილი წევრი ბატონი რაფაელ ბარ ლავი თქვენს ქალაქს ეწვევა სრულიად საქართველოს პატრიარქის, მისი უნეტარესობის ილია მეორეს მიწვევით.

ჩემი თხოვნით ბატონი ბარ ლავი გადმოგცემთ ჩვენს პატივისცემას, მოწიწებულ მოკითხვას და ახლო მომავალში მოწვევას იერუსალიმში.

სიამოვნებას მოგვანიჭებს თქვენი ჩამოსვლა ჩვენს ქალაქში.

საუკეთესო სურვილებს გიძღვნით თქვენ და თბილისის მკვიდრთ.

გულწრფელად თქვენი, თედი კოლეკი - იერუსალიმის მერი

როგორც საქართველოს საპატრიარქოში, ისე თბილისის საქალაქო საბჭოში საინტერესო და საქმიანი საუბრები გაიმართა. შეხვედრების შემდეგ, ქართულ პრესაში შალომ დავიდთან საუბარი გამოქვეყნდა. 

საინტერესოა, რომ სწორედ მაშინ  სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქთან ილია მეორესთან შეხვედრის დროს გამოითქვა აზრი იერუსალიმის ჯვრის მონასტრის დაბრუნების სესაძლებლობისა ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის.

ირაკლი ანდრიაძემ ტედი კოლეკს საპასუხო წერილი და მოწვევა გაუგზავნა. შემდეგ, ტედი კოლეკმა ირაკლი ანდრიაძე ორჯერ მიიწვია იერუსალიმში.

აღსანიშნავია, რომ იერუსალიმის მერმა გაითვალისწინა თბილისის მერის პირადი თხოვნა და ისრაელში ჩასულ ერთ ქართულ ოჯახს დაეხმარა. იერუსალიმის მერიის ხარჯზე უმკურნალეს ამ ოჯახის ერთ ბავშვს, მეორე ბავშვი საბავშვო ბაღში ჩარიცხეს, ხოლო ოჯახის მამა დაასაქმეს.

ირაკლი ანდრიაძის ძალისხმევამ ქართულ- ებრაელური ურთიერთობის განმტკიცების საქმეში მოგვიანებით გამოიღო შედეგი და თბილისსა და იერუსალიმს შორის თანამშრომლობის შესახებ პროტოკოლი 1998 წლის 14 იანვარს საქართველოსა და ისრაელს შორის 26-საუკუნოვანი მეგობრობის აღსანიშნად გაფორმდა. შეთანხმება ურთიერთსასარგებლო თანამშრომლობის გაღრმავებასა და კულტურის, ტურიზმის, ეკონომიკის, სპორტის და სხვა სფეროებში კავშირების წახალისებას ითვალისწინებს.

---

ირაკლი ანდრიაძე, ბიოგრაფიული ცნობები :- დ. 15 ივნისი, 1930, სოფ. დიდი ჯიხაიში, ახლანდ. სამტრედიის მუნიციპალიტეტი — გ. 2012

ქართველი თანამდებობის პირი, ინჟინერი, მეცნიერი, პოლიტიკოსი. ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი, საზოგადო მოღვაწე. 1992-1995 წლებში იყო საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის წევრი პარტიული სიით, საარჩევნო ბლოკი „მშვიდობა“.

1953 წელს დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი. 1953 წელს დაინიშნა თიანეთის რაისაბჭოს აღმასკომის მშენებლობის განყოფილების გამგედ. 1953-1967 წლებში მუშაობდა რუსთავსა და ჭიათურაში — საქართველოს მშენებლობის სამინისტროს სამშენებლო ტრესტ „ამიერკავკასმეტალურგმშენის“ სისტემაში, სამშენებლო გაერთიანება „მთავართბილმშენის“ რკინაბეტონის ქარხანაში, საქართველოს მშენებლობის სამინისტროს ტრესტ „საქმშენინდუსტრიის“ მთავარ ინჟინრად. 1967-1968 წლებში იყო საქართველოს სსრ სახალხო კონტროლის კომიტეტის ინდუსტრიული და კომუნალური განყოფილების გამგე. 1968-1972 წლებში იყო საქართველოს მშნებლობის სამინისტროს ტრესტ „მშენინდუსტრიის“ მთავარი ინჟინერი. 1972-1974 წლებში იყო თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პრორექტორი უნივერსიტეტის პერსპექტიული განვითარების დარგში. 1974 წელს დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია თემაზე „საქართველოს ბუნებრივ ფენოვან შემავსებლებზე ელექტრო გახურებით დამზადებული მსუბუქი ბეტონების გამოკვლევა და დანერგვა“, შემდეგ — სადოქტორო დისერტაცია. მისი პრორექტორობის პერიოდში მიმდინარეობდა სახელმწიფო უნივერსიტეტის ახალი კომპლექსის მშენებლობა (მაღლივი კორპუსი, ბიბლიოთეკის კორპუსი და ცენტრალური ბიბლიოთეკა წიგნთსაცავებით), მისი ხელმძღვანელობა და კურატორობაც დაევალა. 1971-1985 წლებში კითხულობდა ლექციებს თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში საინჟინრო-ეკონომიკურ ფაკულტეტზე და საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. გამოქვეყნებულ აქვს სამეცნიერო შრომები და სამი სახელმძღვანელო სამშენებლო-საინჟინრო სპეციალობის სტუდენტებისათვის. 1974-1976 წლებში მუშაობდა საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალურ კომიტეტსა და მინისტრთა საბჭოს საქმეთა მმართველის მოადგილედ და პირველ მოადგილედ, სამეურნეო სამმართველოს უფროსად. 1980-1985 წლებში იყო საქართველოს მინისტრთა საბჭოს მთავარი სამეურნეო სამმართველოს უფროსი. 1985-1987 წლებში იყო საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის საქმეთა მმართველი: 1987-1991 წლებში იყო თბილისის საქალაქო საბჭოს აღმასკომის თავმჯდომარე. 1991 წლიდან თბილისის პირველი პრეფექტი და პირველი მერი. 1992-2003 წლებში იყო სახელმწიფო საბჭოს საქმეთა მმართველი და სახელმწიფო უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსი. 1992-1996 წლებში იყო საზღვარგარეთ ქართული წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების თავმჯდომარე და პრეზიდიუმის წევრი. 1994 წელს ხელმძღვანელობდა თბილისში ზურაბ წერეთლის „წმინდა ნინოს“ მონუმენტის აღმართვას. საქართველოს პატრიარქის, ილია II დავალებით ხელმძღვანელობდა წმინდა სამების საკათედრო ტაძრის მშენებლობას. საინჟინრო საქმიანობაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის საინჟინრო აკადემიის გადაწყვეტილებით მიღებული აქვს „XX საუკუნის გამოჩენილი ინჟინრის“ წოდება (2000), მედალი „თბილისის ერთგულება“, საქართველოს პრეზიდენტის სიგელი „ერის გამორჩეული მოღვაწე“ (2002).