USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
"Financial Times-ის" ჟურნალისტთა პროგნოზები 2023 წლისათვის: რუსეთ-უკრაინის ომი, საპრეზიდენტო არჩევნები თურქეთში, პროტესტები ირანში
Date:  372

ბრიტანული გაზეთი „ფაინენშელ თაიმსი“ (Financial Times) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ფაინენშელ თაიმსის“ ჟურნალისტთა პროგნოზები 2023 წლისათვის“, რომელშიც მოკლედ არის მიმოხილული 2022 წლის პროგნოზების გამართლების შედეგები და მოცემულია 2023 წლის პროგნოზები.

„ისევე როგორ სხვა გაზეთების პოლიტიკური მიმომხილველები, 2022 წელს „ფაინენშელ თაიმსის“  მიმომხილველებიც შეცდნენ, როცა ლოგიკის პრინციპზე დაყდნობით აცხადებდნენ - ვლადიმერ პუტინი უკრაინაში არ შეიჭრებაო. სამწუხაროდ პირიქით მოხდა - ვლადიმერ პუტინმა ლოგიკის პრინციპები დაარღვია და ავანტიურული ნაბიჯი გადადგა“, - ნათქვამია სტატიაში სათურით მთლიანობაში ჩვენი გაზეთის მიმომხილველების 2022 წლის პროგნოზებიდან უკრაინის ომის გარდა, კიდევ ხუთი არ გამართლებულა: პირველი - ვამბობდით, რომ ტესლას აქციების ფასი დაეცემოდა, მაგრამ არ დაეცა; მეორე - ვთქვით, რომ დემოკრატები სენატში უმრავლესობას დაკარგავდნენ, მაგრამ არ დაუკარგავთ; მესამე - ვამბობდით, რომ მოხდებოდა „დიდი დათხოვნა სამსახურებიდან“ - კოვიდის პანდემიის გამო, მაგრამ არ მოხდა; მეოთხე - ვთქვით, რომ გაჩნდებოდა კოვიდის უფრო საშიში შტამი, „ომიკრონზე“ უარესი, მაგრამ არ მსგავსი რამ არ მომხდარა; მეხუთე - ჩინეთი სწრაფად დააღწევდა თავს პანდემიას, მაგრამ დღეს იქ უარესი მდგომარეობაა“, - ნათქვამია სტატიაში.

გაზეთის პოლიტიკური მიმომხილველები აკეთებენ 2023 წლის პროგნოზებსაც. გთავაზობთ ზოგიერთ მათგანს:

მოხერხდება თუ არა ზავის დადება რუსეთ-უკრაინის ომში?

ტონი ბარბერი, პოლიტიკური მიმომხილველი: არ მოხერხდება. 2023 წელს არ შეიქმნება ისეთი მდგრადი და სტაბილური სიტუაცია, რომელიც ხელს შეუწყობს ზავის დადებას. კონფლიქტის გაყინვა ამჟამინდელი პოზიციების გათვალისწინებით კი არ აწყობს არც უკრაინას და არც რუსეთს. ამასთან, ვლადიმერ პუტინი ვერ წაართმევს უკრაინას დამოუკიდებლობას და ვერც იმ ოთხი ოლქის ნაწილების სრულად გაკონტროლებას შეძლებს, რომელთა ანექსია მოსკოვმა ომის მსვლელობაში, სექტემბერში განახორციელა. ვლადიმერ ზელენსკი არ შეურიგდება დაზავების ისეთ პირობებს, რომლის თანახმად, უკრაინის შემადგენლობაში აღარ იქნება ის ტერიტორიები, რომელთა ანექსია რუსეთმა მოასწრო, დონბასთან და ყირიმთან ერთად. ამ ტერიტორიების დასაბრუნებლად უკრაინას ისეთი იარაღი ჭირდება, რომელთა მისაცემად დასავლეთი მზად არის. რუსეთი თავის მოსახლეობას ხანგრძლივი ომისათვის ამზადებ. დიდი ალბათობით, საომარი მოქმედებები მთელი 2023 წლის განმავლობაში გაგრძელდება.

ელოდება თუ არა ევროპას ელექტროენერგიის ვეერული გამორთვები?

დევიდ შეპარდი, ეკონომიკური მიმომხილველი: დიახ, ელოდება. გამორთვები შეიძლება აპრილამდეც დაიწყოს, თუ გაზაფხულის ამინდი ჩვეულებრივზე ცივი იქნება. მომდევნო ზამთარში წლევანდელზე მეტი პრობლემა იქნება. 2022 წელს რუსულ გაზს ევროპა ივნისამდე იღებდა და შესაბამისად, მეტი გაზი იყო - ამჟამად გაზსაცავები ბოლომდე სავსეა, მაგრამ მარტის დასაწყისისთვის დაცარიელდება და აპრილისათვის მათი შევსება ძალიან პრობლემატური გახდება. იმის გამო, რომ მილსადენის გაზი აღარ იქნება, თხევადი გაზი მოსახლეობას და ეკონომიკას არ ეყოფა. ევროპას შეუძლია ენერგორისკები შეამციროს, თუ ქვანახშირის მოხმარებაზე გადავა. საფრანგეთს ატომური ელექტროსადგურები მუშა მდგომარეობაშია, პარიზს ენერგოდეფიციტი ისეთი არ ექნება, როგორც დანარჩენ ევროპას, მაგრამ იმდენად, რამდენადაც ფრანგული ენერგოსისტემა წელიწადნახევარია დაძაბული რეჟიმით მუშაობს, პრობლემის გაჩენის რისკი იზრდება.

დააყენებს თუ არა ჯო ბაიდენი თავის კანდიდატურას აშშ-ის პრეზიდენტად მეორე ვადით არჩევის მიზნით?

კორტნი უივერი, პოლიტიკური მიმომხილველი: დიახ, დააყენებს. ცხადია, ყველას გვახსოვს პრეზიდენტის ასაკი. არჩევნების დროისათვის, 2024 წელს,  ჯო ბაიდენი 81 წლისა იქნება, ინაუგურაციის მომენტში კი - 82 წლის, მაგრამ მაინც არ უნდა გამოვრიცხოთ მისი ხელახალი ბალატირების შესაძლებლობა. შუალედურ არჩევნებში დემოკრატიული პარტიის საკმაოდ „მოსავლიანი“ წლის შემდეგ, ჯო ბაიდენი, როგორც ჩანს, ქვეყნის მეთაურის სამომავლო არჩევნებში ყველაზე საუკეთესო კანდიდატად რჩება. დღევანდელი ვიცე-პრეზიდენტი კამალა ჰარისი ავტორიტეტის მოპოვებაში მოიკოჭლებს, ამიტომ იგი პრეზიდენტობის კანდიდატად არ გამოდგება. რასაკვირველია, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ 2024 წლის საპრეზიდენტო რბოლაში სხვა დემოკრატი კანდიდატები მონაწილეობას არ მიიღებენ...

დასრულდება თუ არა თურქეთში რეჯეფ ერდოღანის მმართველობის ეპოქა 2023 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებით?

ლაურა პიტელი, პოლიტიკური მიმომხილველი: არა, არ დასრულდება. რეჯეფ თაიფ ერდოღანი ალბათ, უამრავი მეთოდით ისარგებლებს - პატიოსანით და არაპატიოსანით, რომ ქვეყნის მესაჭედ დარჩეს, მისი პოპულარობის დაცემის მიუხედავად. თუ მისი მმართველობა მესამე ათწლეულშიც გაგრძელდება, ამას ძალზე ნეგატიური შედეგები მოჰყვება ისედაც პრობლემური ეკონომიკისათვის. რეჯეფ ერდოღანის მესამედ არჩევა ქვეყნის პრეზიდენტად კიდევ უფრო დააქვეითებს მოსახლეობის ცხოვრების დონეს და შეზღუდავს მოქალაქეთა პირად თავისუფლებას. საინტერესოა, რამდენად იმოქმედებს სიტუაციაზე სტამბოლის მერის ეკრემ იმამოღლუს პატიმრობა, რომელიც რეჯეფ ერდოღანის მეტოქედ აღიქმება საპრეზიდენტო აჩევნებში? მოხდება თუ არა წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში მძლავრი საპროტესტო გამოსვლები და განმტკიცდება თუ არა ოპოზიციის მდგომარეობა...

დამთავრდება თუ არა საპროტესტო გამოსვლები ირანში?

ენდრიუ ინგლანდი, პოლიტიკური მიმომხილველი: არა, არ დასრულდება. ირანში მრავალათვიანი დემონსტრაციების მიზეზს, რომლის მონაწილეებს შორის ძალიან ბევრი ქალებიც არიან, მოქალაქეთა დემოკრატიული უფლებების დეფიციტი წარმოადგენს, ისლამური რეჟიმის პირობების მიუხედავად. დემონსტრანტები თეოკრატიული სისტემის შერბილებას და მის გადემოკრატიულობას ითხოვენ. პროტესტების ხასიათი ისეთია, რომ ხან ნელდება, ხან ძლიერდება და თუ ის იმდენად გაძლიერდება, რომ ხელისუფლება სერიოზულ საფრთხეს იგრძნობს, ისლამურმა რეჟიმმა შეიძლება უფრო მკაცრი ზომები გამოიყენოს. რამდენადაც ირანის ეკონომიკა ისედაც დასავლური სანქციების ქვეშ არის, მოსახლეობას ბევრი რამ აკლია, ამიტომ არ არის გამორიცხული, რომ მოსახლეობის სულში დაგროვილი მრისხანების გამოვლენის პროცესი არ შეჩერდება. ანუ რაც არ უნდა გააკეთოს ხელისუფლებამ, პროტესტები, ამა თუ იმ ფორმით,  მაინც გაგრძელდება.

წყარო:

https://www-ft-com.ezp.lib.cam.ac.uk/content/9784cc74-1193-4e1b-bf61-8ecaf19f569e

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way