,
აშშ-ის კრიტიკულად მნიშვნელოვან შტატებში დონალდ ტრამპი ლიდერობას ინარჩუნებს ჯო ბაიდენზე იმ დროს, როცა 5 ნოემბრის საპრეზიდენტო არჩევნებამდე მხოლოდ ოთხ თვეზე ნაკლებიღა რჩება. ეს მოწმობს დონალდ ტრამპის გასაოცარ სიმტკიცეზე - იმ ადამიანზე, რომელმაც თეთრი სახლი 2021 წელს რეკორდულად დაბალი 29%-იანი რეიტინგით დატოვა მას შემდეგ, რაც 6 იანვარს მისი მხარდამჭერები აშშ-ის კონგრესში (კაპიტოლიუმში) შეიჭრნენ და დაარბიეს. გასულ თვეში იგი პირველი ისეთი ყოფილი პრეზიდენტიც გახდა, რომელიც ჩადენილი სისხლის სამართლის დანაშაულის გამო არის გასამართლებული, - წერს ბრიტანული გაზეთი „ფაინენშელ თაიმსი“ (Financial Times) სტატიაში სათაურით „ვინ გაიმარჯვებს თეთრი სახლისთვის ბრძოლაში - ჯო ბაიდენი თუ დონალდ ტრამპი? არჩევნებამდე ოთხ თვეზე ნაკლები დრო დარჩა“ (ავტორები - ოლივერ რედერი, ევა სიაო, ალექს როჯერსი).
გთავაზობთ პუბლიკაციის სემოკლებულ ვერსიას:
საზოგადოებრივი გამოკითხვის შედეგები: გუშინ და დღეს
ამ ყველაფრის მიუხედავად, ორიოდე თვის წინ გაზეთ „ნიუ-იორკ თაიმსისა“ და კვლევითი ინსტიტუტის Siena College-ს მიერ ჩატარებული გამოკითხვის მიხედვით, ამერიკელი ამომრჩევლების 48% თვლიდა, რომ პრეზიდენტის პოსტზე დონალდ ტრამპს აირჩევდნენ, ხოლო 42%-ის აზრით, ჯო ბაიდენს. იმდროინდელი კიდევ ერთი გამოკითხვის თანახმად, ჯო ბაიდენს მხარს უჭერდა ამომრჩეველთა 35%, წინააღმდეგი იყო 61%. მაგრამ რას გვამცნობენ საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვები დღეს?
კომპანია FiveThirtyEight-ის მონაცემების თანახმად, ამჟამად ორივე - დონალდ ტრამპი და ჯო ბაიდენი ერთმანეთის მხარდამხარ იმყოფებიან 40%-იანი რეიტინგით, მაგრამ თუ უფრო ზუსტად ვიტყვით, ექს-პრეზიდენტი პრეზიდენტს 0,2%-ით უსწრებს. მხოლოდ ხმების 10% მოაგროვა დამოუკიდებელმა კანდიდატმა რობერტ ფრენსის კენედი-უმცროსმა.
აშშ-ში საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგები საერთოეროვნული ხმის მიცემით განისაზღვრება - პრინციპით „გამარჯვებული ყველაფერს იღებს“ თითქმის ყველა 50-ვე შტატში, რომლებიც მოქალაქეთა მიერ არჩეულ ამომრჩევებს გზავნიან ფედერალურ ამომრჩევთა კოლეგიაში. პრეზიდენტი ხდება ის კანდიდატი, რომელიც ამომრჩევთა კოლეგიის 538 ხმიდან 270 ხმას მიიღებს.
ოთხ საკვანძო „მერყევ შტატში“ - არიზონაში, ჯორჯიაში, ნევადაში და ჩრდილოეთ კაროლინაში - დონალდ ტრამპი ერთმნიშვნელოვნად ლიდერობს. კიდევ სამში - მიჩიგანში, პენსილვანიაში და ვისკონსინში - შანსები თანაბარია.
რა აღელვებს ამერიკელს: ეკონომიკა, იმიგრაცია, აბორტები...
ამერიკელი ამომრჩეველისათვის დღეს მთავარი პრიორიტეტული საკითხია ეკონომიკა და ამ მხრივ წარმატებას დონალდ ტრამპი აღწევს. გამოკითხვის მიხედვით, რომელიც „ფაინენშელ თაიმსისა“ და აშშ-ის მიჩიგანის უნივერსიტეტის როსის სკოლის (FT-Michigan Ross) მიერ ერთობლივად ჩატარდა, მთლიანობაში ეკონომიკურ საკითხებში დონალდ ტრამპს ენდობა ამომრჩეველთა 41%, ჯო ბაიდენს კი - 37%.
გაჭიანურებულმა ინფლაციამ ჯო ბაიდენის რეპუტაციას მტკივნეული დარტყმა მიაყენა და შესაბამისად, ყველაზე პესიმისტურად განწყობილ ამომრჩეველს თეთრი სახლის ბინადარის შეცვლა სურს. მათგან, ვინც ეკონომიკურ მდგომარეობას „ცუდს“ უწოდებს, 41%-მა განაცხადა, რომ ვაშინგტონში პოლიტიკური ხელმძღვანელობის ცვლილება ეკონომიკურ მდგომარეობას გამოასწორებს, 37%-მა აღნიშნა, რომ სიტუაცია ინფლაციის შემცირებით გაუმჯობესდება, 14%-მა კი განაცხადა, რომ მათი ფინანსური მდგომარეობა გაუმჯობესდა.
სხვა მნიშვნელოვან საკითხებს შორის არის იმიგრაციის პრობლემა, რომელშიც, როგორც გამოკითხვები მოწმობს, ამომრჩეველი უფრო კომპეტენტურად თვლის დონალდ ტრამპს, ვიდრე ჯო ბაიდენს. ასეთივე მნიშვნელოვანია საკითხებია აბორტების უფლების შენარჩუნება ქალებისათვის და ჯანდაცვის სფეროსათვის ხარჯების შემცირება. ამ ბოლო ორ საკითხში ექს-პრეზიდენტთან შედარებით, პრეზიდენტი უფრო ძლიერია. გარდა ამისა, დემოკრატიის დაცვა ჯო ბაიდენის წინასაარჩევნო კამპანიაში მთავარ ქვაკუთხედს წარმოადგენს. თუმცა, როგორც „ვაშინგტონ პოსტის“ მიერ ჩატარებული ამასწინანდელი გამოკითხვა მოწმობს, ექვს მერყევ შტატში დემოკრატიის დაცვაში ამომრჩეველი უფრო მეტად დონალდ ტრამპს ენდოვა, ვიდრე ჯო ბაიდენს.
საგარეო პოლიტიკა: სად მიდის ამერიკელების ფული?
ტრადიციულად, ამერიკელთა უმრავლესობა ხმის მიცემის დროს საგარეო პოლიტიკას მაინცდამაინც დიდ მნიშვნელობას არ ანიჭებს, მაგრამ ბოლო დროს ამომრჩევლები მუდმივად აცხადებენ, რომ მათი აზრით, აშშ ძალიან ბევრ სახსრებს ხარჯავს საზღვარგარეთ, უკრაინისა და ისრაელისათვის სამხედრო-ფინანსური დახმარების გაწევის საკითხში. ამას FT-Michigan Ross-ის მიერ ჩატარებული გამოკითხვაც მოწმობს და ასეთი შედეგები, რა თქმა უნდა, დონალდ ტრამპისათვის სასარგებლოა: ყოფილი პრეზიდენტი ხომ სულ მუდამ დახმარების შემცირებაზე ლაპარაკობს.
მართალია, დონალდ ტრამპს არ განუცხადებია, რომ რომელიმე სახელმწიფოს დაფინანსებას შეუმცირებს, მაგრამ მან აშკარად მიანიშნა, რომ ელოდება, თუ როდის და რამდენად გაზრდიან ევროპის ქვეყნები ხარჯებს თავდაცვის სფეროში, რუსულ საფრთხესთან დაკავშირებით. ასევე გასათვალისწინებელია, რომ სწორედ რესპუბლიკელებმა დაამუხრუჭეს უკრაინისა და ისრაელისადმი დახმარების პაკეტის მიღება.
ასაკის ფაქტორი: ეთიკა და მორალი
და მაინც, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორად ითვლება ის, თუ როგორ აღიქვამენ ამომრჩევლები ჯო ბაიდენს და დონალდ ტრამპს, ადამიანური გაგებით, ასაკის მიხედვით.
ამომრჩეველთა უმეტესობა თვლის, რომ 78 წლის დონალდ ტრამპი უფრო ჯანმრთელია ფიზიკურად და ფსიქოლოგიურად, ვიდრე 81 წლის ჯო ბაიდენი. კომპანია Pew Research-ის გამოკითხვით, ამომრჩეველთა 62% აცხადებს, რომ არ არიან დარწმუნებულნი ჯო ბაიდენის მორალურ მზადყოფნაში პრეზიდენტის ფუნქციების შესრულების დროს. ამ საკითხში დონალდ ტრამპი ჯო ბაიდენთან შედარებით უფრო კარგ სიტუაციაშია - მხოლოდ 59% თვლის, რომ 78 წლის მოხუცის პრეზიდენტად არჩევა ეთიკის ნორმებში თავსდება.
წყარო: https://www.ft.com/content/b752b90f-9136-41b4-b732-576b8aceb1c9
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
