USD 2.7117
EUR 3.1231
RUB 3.3487
თბილისი
«The Independent» : „თანამგზავრული ფოტოები მოწმობენ, რომ უკრაინის ჯარების რუსეთის კურსკის ოლქში შეჭრის შემდეგ ადგილობრივი ლანდშაფტი შეიცვალა. დარჩება თუ უკან დაიხევს უკრაინის ჯარი?“
თარიღი:  604

ბრიტანულ გაზეთ „ინდეფენდენთში“ (The Independent) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „თანამგზავრული ფოტოები მოწმობენ, რომ უკრაინის ჯარების რუსეთის კურსკის ოლქში შეჭრის შემდეგ ადგილობრივი ლანდშაფტი შეიცვალა. დარჩება თუ უკან დაიხევს უკრაინის ჯარი?“ (ავტორი - სამია კულაბი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

უკრაინის ჯარების შეჭრა მოსაზღვრე რუსეთის კურსკის ოლქის სამხრეთში კიევის  მიერ განხორციელებულ სარისკო ოპერაციას წარმოადგენს - სამხედრო სარდლობამ თავისი შეზღუდული რესურსები ისე გაგზავნა სახიფათო ოპერაციაზე, რომ წარმატებაში დარწმუნებული არ იყო. თავდაპირველად კიევი დუმილს ინარჩუნებდა, თუმცა რამდენიმე დღის შემდეგ, როცა პროგრესის პირველი ნიშნები გამოჩნდა, პრეზიდენტმა დუმილი დაარღვია და ომით დაღლილი ქვეყნის მოსახლეობას სასიხარულო ამბები აცნობა - ჩვენ  რუსეთის ტერიტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილის ოკუპირება განვახორციელეთ, ტყვედ ბევრი რუსი ჩავიგდეთ და მათ ჩვენს ჯარისკაცებზე გადავცვლითო.

უკვე ერთ კვირაზე მეტი გავიდა გაბედული ოპერაციის დაწყების შემდეგ, მაგრამ მისი მთავარი მიზანი ჯერ კიდევ გაურკვეველია: ერთი მხრივ, კიევი აცხადებს, რომ ჩვენს მიზანს სხვისი ტერიტორიის მიტაცება არ წარმოადგენსო, მეორე მხრივ კი, უკრაინის არმიის საინჟინრო ქვედანაყოფები გრძელვადიანი თავდაცვისათვის ემზადებიან და გამაგრებულ ზღუდეებს აშენებენ - კოსმოსიდან თანამგზავრის მიერ გადაღებულ ფოტოსურათებზე ჩანს, რომ ისინი თხრიან ტრანშეებს, აგებენ საცეცხლე წერტილებს, ნაღმავენ ადგილებს და ა.შ. იბადება კითხვა: შეინარჩუნებს თუ არა უკრაინა ოკუპირებულ ტერიტორიას, თუ ოკუპანტი უფრო წინ წაიწევს, ან უკან დაიხევს, საკუთარ ტერიტორიაზე?

აშკარაა მხოლოდ ის, რომ უკრაინის არმიის შეჭრამ ბრძოლის ველზე სიტუაცია შეცვალა. ჭექა-ქუხილის მსგავსმა დარტყმამ ძლიერი მტრის ჯავშანზე დიდი ბზარი გააჩინა, თუმცა კურსკის ოლქში განხორციელებულმა რეიდმა (ანუ რეზერვების გამოყენებამ) შეიძლება თვითონ უკრაინის არმია დააზარალოს - დონბასში, აღმოსავლეთის ფრონტზე, სადაც რუსეთის არმია უტევს და ნაბიჯ-ნაბიჯ უახლოვდება ქალაქ პოკროვსკს - უკრაინის მძიმე მრეწველობის ერთ-ერთ ცენტრს, კოქსური ქვანახშირის საბადოებს. პოკროვსკი უკრაინის არმიისათვის ერთ-ერთ უმნისვნელოვანეს ლოჯისტიკურ ცენტრსაც წარმოადგენს. იყო ვარაუდი, რომ რუსეთის სარდლობა დონბასის ფრონტზე სამხედრო ნაწილებს მასობრივად მოხსნიდა და კურსკის ოლქში გადაისროდა, მაგრამ ვარაუდები  არ გამართლდა. ამრიგად, დონბასის ფრონტზე უკრაინისთვის რაიმე მნიშვნელოვანი სასარგებლო ცვლილება არ მომხდარა.

პოლიტიკური თვალსაზრისით, უკრაინის შეჭრამ რუსეთის ტერიტორიაზე შეცვალა საომარი სიტუაცია და კონფლიქტის პირობები, რომელთ მიხედვით, თუ სამშვიდობო მოლაპარაკება გაიმართებოდა, უკრაინა განწირული იყო, რომ  წამგებიან შეთანხმებაზე ხელი მოეწერა. ახლა კი მდგომარეობა კარდინალურად არის განსხვავებული: უკრაინა წარმატებით სარგებლობს დასავლური სამხედრო ტექნიკით - ტანკებით, ჯავშანმანქანებით, სარაკეტო დანადგარებით -  რუსეთის ტერიტორიაზე, რაც ადრე აკრძალული ჰქონდა. მართალია, კიევი თვითნებურად მოიქცა, მაგრამ ტაბუ უკვე დარღვეულია.

„შეჭრამ აჩვენა, რომ დასავლეთის შიშები - ვაითუ „წითელი ხაზების“ გადაკვეთის გამო რუსეთმა ბირთვული იარაღი გამოიყენებს და ომის რადიკალური ესკალაცია მოხდებაო, მხოლოდ მითები და ზღაპრები გამოდგა. ფაქტია, რომ ბრძოლებში გამოწრთობილი უკრაინის არმია მრისხანე ძალას წარმოადგენს“, - ამბობს ტარას კუზიო, უკრაინის „კიევ-მოგილას აკადემიის“ უნივერსიტეტის პოლიტოლოგიის პროფესორი.

პრეზიდენტის მრჩეველი მიხეილ პოდოლიაკი ვარაუდობს, რომ რუსეთის ტერიტორიაზე შეჭრა ამტკიცებს კიევის პოზიციებს მოსკოვთან სამომავლო მოლაპარაკების წინ, ანუ უკრაინას კრემლზე გავლენის მოხდენისათვის ხელთ გარკვეული ბერკეტები უკვე აქვს.

საერთოდ, უნდა ითქვას, რომ კურსკის ოლქის სამხრეთი ნაწილის ტერიტორია, ეკონომიკური თვალსაზრისით, მაინცდამაინც დიდ სტრატეგიულ ფასეულობას არ წარმოადგენს: უკრაინის არმიის მიერ ოკუპირებულ რუსეთის ტერიტორიაზე ერთადერთი, რასაც მეტ-ნაკლები მნიშვნელობა აქვს, ეს არის მაგისტრალური გაზსადენის „ურენგოი-პომარი-უჟგოროდის“ ინსფრასტრუქტურა, მაგრამ მისით სარგებლობა მეორეხარისხოვან კოზირს წარმოადგენს. უკრაინამ ასევე გადაჭრა სარკინიგზო ხაზი, რომელიც კურსკის ოლქის ქალაქ ლგოვს მეზობელ ბელგოროდთან აკავშირებს. ოკუპირებულ ფართობზე არ არის რუსეთის არმიის მსხვილი სამხედრო ბაზებიც.

მართალია, უკრაინა აცხადებს, რომ მას არ აქვს კურსკის ოლქის მიერთების განზრახვა, მაგრამ ის შეეცდება შექმნას ბუფერული ზონა მოსაზღვრე სუმის ოლქის მოსახლეობის დასაცავად, რადგანაც საზღვართან ახლოს განალაგებული რუსული ქვემეხებით და რაკეტებით სუმის ოლქის სოფლები იბომბებოდა.

ერთ-ერთი უკრაინელი ოფიცრის თქმით, კურსკის ოპერაციამ აჩვენა, რომ რუსებს საკუთარი ტერიტორიის დაცვის თავიც კი არ აქვთ. „ჩვენ აღფრთოვანებულები ვართ, რომ რუსებს საკუთარ ტერიტორიაზე უკან დავახევინეთ და უამრავი ტყვედ ჩავიგდეთ. ბევრ ჩვენგანს სურს, რომ აქედან პირდაპირ კურსკი დავლაშქროთ და ავიღოთ, შემდეგ კი მოსკოვში შევიდეთ, პირდაპირ კრემლში“, - ამბობს უკრაინელი სამხედროჩინოსანი.

უკრაინელი სამხედრო ექსპერტის კონსტანტინე მაშოვეცის თქმით, კურსკის ოლქში განხორციელებული სამხედრო რეიდის მთავარ მიზანს წარმოადგენს დარტყმების მიყენება რუსეთის იმ დაჯგუფებისათვის, რომელიც ხარკოვის ფრონტს ამარაგებს, ვოლჩანსკის რაიონში.

„ამასთან, რუსეთი, როგორც ჩანს, დონბასის ფრონტზე შეტევას არ ანელებს და მაინც წინ მიიწევს. კრემლი დონბასში უხვად იყენებს ცოცხალ ძალას და სამხედრო ტექნიკას“, - ამბობს კონსტანტინე მაშოვეცი, რომლის სიტყვები ბოლოდროინდელი ფაქტებითაც დასტურდება: 15 აგვისტოს ქალაქ პოკროვსკის უკრაინული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა სერგეი დობრიაკმა მოსახლეობას განუცხადა - რუსეთის არმია აქედან უკვე 13 კილომეტრშია და დროა ევაკუაციისათვის მოემზადოთ, მალე მდგომარეობა უფრო გაუარესდებაო.

წყარო: www.independent.co.uk

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.