USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
«The New York Times» (აშშ): „ყველაფერი ფრონტისათვის, ყველაფერი გამარჯვებისათვის!“: „რუსეთის ეკონომიკა, უკრაინასთან ომის გამო, სულ უფრო მეტად გადადის სამხედრო რელსებზე“.
Date:  230

აშშ-ის გაზეთ „ნიუ-იორკ თაიმსში“ («The New York Times») გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „რუსეთის ეკონომიკა, უკრაინასთან ომის გამო, სულ უფრო მეტად გადადის სამხედრო რელსებზე“ (ავტორი - პატრიცია კოენი).

გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:

„რუსეთის მთავრობა უკრაინასთან ომს ჯერ კიდევ „სპეციალურ სამხედრო ოპერაციას“ უწოდებს, მაგრამ ახალი სახელმწიფო ბიუჯეტში გათვალისწინებული ხარჯების გრაფები და ციფრები აშკარად მოწმობენ იმას, რომ რუსეთის ეკონომიკა სულ უფრო და უფრო მეტად ხდება მილიტარისტული და ქვეყნის სამხედრო მანქანის მოთხოვნების უზრუნველყოფას ემსახურება.

გარკვეულწილად ამას მოწმობს ფინანსთა მინისტრის ანტონ სილუანოვის ნათქვამი საერთაშორისო ფინანსური ფორუმის პლენარულ სხდომაზე - „ბიუჯეტი ისეთია, რომ ფრონტს ყველაფერი აუცილებლად მიეწოდება გამარჯვებისათვის“ - რომელიც მეორე მსოფლიო ომის დროინდელ ცნობილ „სტალინურ“ ლოზუნგს გვახსენებს: „ყველაფერი ფრონტისათვის, ყველაფერი გამარჯვებისათვის!“.

როგორც რუსეთის მთავრობამ განაცხადა გასული სექტემბრის ბოლოს, მომავალი 2024 წლისათვის გათვალისწინებული სახელმწიფო ბიუჯეტის დაახლოებით მესამედი (თითქმის 109 მილიარდი დოლარი) „ეროვნულ თავდაცვის“ გრაფაში გადადის. რა თქმა უნდა, სხვა სიტუაციაში ეს ფული შეიძლება გადანაწილებულიყო ჯანდაცვის სფეროზე, განათლებაზე, გზების მშენებლობაზე ან ეკონომიკის სხვა ნებისმიერ სექტორზე, მაგრამ ფაქტი მოწმობს: რუსეტის მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) 6% მიმართულია სამხედრო საჭიროებისათვის, რაც ორჯერ მეტია, ვიდრე უკრაინასთან ომის დაწყების წინ იყო.

იმ დღიდან, როცა რუსმა ჯარიკაცებმა რუსეთ-უკრაინის საზღვარი გადაკვეთეს, 2022 წლის თებერვალში, რუსეთის ეკონომიკა იძულებული გახდა ადაპტირებულიყო ომით გამოწვეული ძირეული და საფუძვლიანი ცვლილებებისადმი, თანაც ეს განხორციელდა საოცარი სისწრაფით. ევროკავშირმა, რომელიც იმ მომენტისათვის რუსეთის ფედერაციის უდიდეს სავაჭრო პარტნიორს წარმოადგენდა, დაჩქარებულად გაწყვიტა მოსკოვთან ეკონომიკური ურთიერთობა, დაანგრია უკვე მტკიცედ ჩამოყალიბებეული მრავალწლიანი კავშირები, პროდუქციის მიწოდება-გასაღების პროცესი, რათა რუსეთისათვის უცხოეთიდან შემოსავლების მიღება შემცირებულიყო. იგივე გააკეთა ამერიკის შეერთებულმა შტატებმაც: ვაშინგტონმა მთელი თავისი ფინანსური გავლენა გამოიყენა, რომ რუსეთის საზღვარგარეთულ ანგარიშებზე ასობით ასობით მილიარდი დოლარი გაყინულიყო და მოსკოვი მსოფლიო ფინანსური სისტემისაგან იზოლაციაში მოქცეულიყო.

ომის დაწყებიდან 19 თვის შემდეგ რუსეთში ეკონომიკური სურათი ერთმნიშვნელოვანი აშკარად არ არის: რუსული ეკონომიკა გაცილებით უფრო მდგრადი აღმოჩნდა, ვიდრე ბევრი დასავლური მთავრობა ვარაუდობდა, როცა ისინი მრავალრიცხოვან ანტირუსულ სანქციებს აწესებდნენ და ემბარგოებს აცხადებდნენ.

მოსკოვმა ევროპისაგან უარყოფილი თავისი ნავთობისა და გაზის მყიდველები იოლად იპოვა. მთავრობამ მეტი ფული მიმართა სამხედრო და ძალოვანი უწყებების სრულყოფილი დაფინანსებისათვის, შესამჩნევად გააუმჯობესა თავდაცვის სფეროში დასაქმებული ადამიანების სოციალური მდგომარეობა, მოუმატა ხელფასები და სხვა დანამატები. რუსეთის ეკონომიკის ზრდა, რომელიც მიმდინარე წლის ბოლოსათვის პოტენციურად 2,5%-ს მიაღწევს, სავარაუდოდ, უფრო მეტი იქნება, ვიდრე ევროკავშირის მაჩვენებლები და შესაძლოა, აშშ-ის ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლებზეც მეტი.

თუმცა ეს რუსეთის ეკონომიკაში შექმნილი მთლიანი სიტუაციის მხოლოდ ერთი ინდიკატორია. შევხედოთ „მედლის მეორე მხარესაც“.

როგორც ლაურა სოლანკო, ფინეთის ბანკის მთავარი მრჩეველი, ამბობს, „როცა ქვეყანა ომის მდგომარეობაში იმყოფება, მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდა კეთილდღეობის გაუმჯობესების მაჩვენებელი არ არის“. საბრძოლო ტექნიკისა და მასალების წარმოების მატება ეკონომიკის ზრდას ემსახურება, მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მთლიანობაში ქვეყნის მოსახლეობის ცხოვრება უფრო საამური ხდება.

უცხოურ ვალუტაზე მუდმივი მოთხოვნილება - იმპორტული საქონლის შეძენისა და საიმედო ინვესტიციების უზრუნველყოფს მიზნით - რუსული რუბლის კურსს ამცირებს, რაც, თავის მხრივ ინფლაციას აძლიერებს. სახელმწიფო ხარჯების და ვალების მკვეთრმა ზრდამ ისედაც გადახურებულ რუსულ ეკონომიკაზე ნეგატიური გავლენა მოახდინა.

გასულ თვეში რუსეთის მთავრობამ ქვეყნიდან ბენზინისა და დიზელის საწვავის ექსპორტი აკრძალა, რათა მოსახლეობის უზრუნველყოფა გაეუმჯობესებინა, მაგრამ ასეთმა ნაბიჯმა ბიუჯეტში უცხოური ვალუტის შედინება შეამცირა.

როგორც ჩანს, მომავალი წლისათვის რუსეთის მთავრობისათვის ძირითადი საზრუნავი რუბლის კურსის მეტ-ნაკლები სტაბილურობის შენარჩუნება იქნება.

გავიხსენოთ, რომ აშშ, ევროკავშირი და ყველა ის ქვეყანა, რომლებიც მხარს უკრაინას უჭერენ, ომის დაწყებიდანვე ცდილობდნენ, რომ სანქციების მეშვეობით რაც შეძლება მეტი ზიანი მიეყენებინათ რუსეთისათვის. მოსკოვმა, რასაკვირველია, ძალზე უეცარი და მტკივნეული შოკი განიცადა, რომ რუბლის კურსი 2022 წლის გაზაფხულზე მკვეთრად დაეცა. სად უნდა წაეღო რუსეთს ამდენი ნავთობი და გაზი, რომელიც უცხოური ვალურის შეტანის (და რუბლის მდგრადი კურსის) წყაროს წარმოადგენდა? მაგრამ გავიდა დრო და მთავრობის ძალისხმევა „წარმატებული გამოდგა“: კურსიც დასტაბილურდა, ნავთობსაც და გაზსაც მყიდველი გამოუჩნდა - ცხადია ისეთი რაოდენობით არა, როგორც ევროკავშირს, თუმცა არცთუ მცირე მოცულობით - ჩინეთი და ინდოეთი. სხვათა შორის, პარადოქსია, მაგრამ ფაქტია: დღესაც რუსული თხევადი გაზით ძირითადად ევროკავშირი სარგებლობს და ციმბირულ საწვავს სულ უფრო მეტი რაოდენობით ყიდულობს (სანქციები მხოლოდ მილსადენურ გაზზე ვრცელდება).

ჩინეთმა რუსეთს, ენერგომატარებლების სანაცვლოდ, ის პროდუქცია მიაწოდა, რომელსაც ადრე მოსკოვი ევროკავშირის ქვეყნებისაგან ყიდულობდა. პეკინთან ვაჭრობა, 2023 წლის 8 თვის მაჩვენებლებით, შარშანდელ ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, 32%-ით გაიზარდა. ინდოეთთან - სამჯერ და უფრო მეტად, თურქეთთან - 89%-ით.

დავუბრუნდეთ ისევ რუსეთის 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტს: „სპეციალურ სამხედრო ოპერაციას“, პირდაპირი სამხედრო ხარჯების გარდა, ბიუჯეტის სხვა გრაფებიც არაპირდაპირ ემსახურება - „ეროვნული თავდაცვის“ გარდა, დაგეგმილია, რომ ხარჯების 9,2%  განეკუთვნება „ეროვნული უსაფრთხოების“ უზრუნველყოფას, მართლწესრიგის დაცვას. გარდა ამისა, გათვალისწინებულია დაჭრილი სამხედრო მოსამსახურეების მოვლა-პატრონობა, ფინანსური დახმარება დაღუპულთა ოჯახებისთვისათვის. ასევე გათვალისწინებულია ხარჯები „რუსეთის ახალი რეგიონებისათვის“, მათი ფედერაციაში ინტეგრირებისათვის.

წყარო: https://www.nytimes.com/2023/10/09/business/economy/russia-economy-ukraine-war.html

 

 

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way