USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«The New York Times» (აშშ): „რუსეთის არმიის დაბომბვების პირობებში, უკრაინა ცდილობს მომხმარებლებისათვის ელექტროენერგიის მიწოდება უზრუნველყოს“
თარიღი:  165

„უკრაინის მთავრობამ, პირველად ომის ორი წლის განმავლობაში, გადაწყვიტა შემოეღო ელექტროენერგიის დროებითი ციკლური გამორთვები ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე, თვით ზაფხულის პერიოდშიც კი, ეკონომიკური ხარჯვის მიზნით“, - ნათქვამია აშშ-ის გაზეთ „ნიუ-იორკ თაიმსში“ (The New York Times) დაბეჭდილ სტატიაში, სათაურით „რუსეთის არმიის დაბომბვების პირობებში, უკრაინა ცდილობს მომხმარებლებისათვის ელექტროენერგიის მიწოდება უზრუნველყოს“ (ავტორები - კონსტან მეხე, მარია ვარენიკოვა).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

უკრაინის არმიის სარდლობა მთელი ძალების დაძაბვით ცდილობს წინააღმდეგობა გაუწიოს რუსეთის ჯარების წინსვლას, პარალელურად კი მთავრობა აცხადებს, რომ კვლავ დადგა ძნელად გადასალახავი პრობლემის წინაშე: აუცილებელია ელექტროენერგიის მიწოდების შენარჩუნება ისეთ პირობებში, როცა რუსეთის არმია სულ უფრო ხშირად ბომბავს უკრაინის ელექტროსადგურებს და მათ ანგრევს.

ელექტროენერგიის ეკონომიის მიზნით მთავრობამ დაადგინა, რომ უკრაინის მთელ ტერიტორიაზე, საერთო-ეროვნული მასშტაბით, რეგულარულად იქნება შემოღებული, თვით ზაფხულის პერიოდშიც კი, ელრქტრონერგიის ვეერული - დროებით-ციკლური - გამორთვები. მსგავსი ფაქტები ადრეც ხდებოდა, მაგრამ მხოლოდ რეგიონებში, ახლა კი ხელისუფლება იძულებული გახდა გამორთვები მთელი ქვეყნის მასშტაბით განახორციელოს.

„ბრძოლა ელექტროენერგიის წარმოების შესანარჩუნებლად ჩვენთვის ახალ ფრონტს წარმოადგენს", - დაწერა გასულ კვირას სოციალურ ქსელებში მაქსიმ ტიმჩენკომ, რომელიც უკრაინის ყველაზე მსხვილ კერძო ელექტროენერგეტიკულ კომპანიას (DTEK) ფლობს. მისი თქმით, კომპანიის თანამშრომლები „დროსთან ბრძოლაში“ არიან ჩაბმულნი, რომ რაც შეიძლება მალე აღადგინონ დაზიანებული ელექტროსადგურები და მომხმარებლები ენერგიით უზრუნველყონ.

ელექტრონერგიის საყოველთაო გამორთვები დაგეგმილია საღამოს 6 საათიდან და შუაღამემდე გაგრძელდება. გრაფიკი პირველად გავრცელდება ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე, თუმცა გაურკვეველია, თუ როდემდე იქნება დენის მიწოდება შეზღუდული - ვადები, თუნდაც მიახლოებითი, ჯერ-ჯერობით განსაზღვრული არ არის.

უკრაინელებისათვის განსაკუთრებით მძიმე იყო 2022/2023 წლების ზამთარი, როცა რუსეთის ჯარი მეთოდურად ურტყამდა ქვეყნის მრავალრიცხოვან ელექტროსადგურებს, რის სედეგადაც მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი სინათლისა და გათბობის გარეშე დარჩა, თუმცა უკრაინის არმიამ სწრაფად ისწავლა რუსული რაკეტების ჩამოგდების ხერხები, გააძლიერა ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვა და მეტ-ნაკლებად სიტუაცია გააუმჯობესა. ასე იყო მიმდინარე წლის გაზაფხულამდე.

იმდენად, რამდენადაც უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს ჯერ-ჯერობით ისევ არ ჰყოფნით იარაღი და საბრძოლო მასალები, განსაკუთრებით აშშ-ის კონგრესში გადაწყვეტილების მიღების გაჭიანურების გამო (მართალია, კონგრესმენებმა დახმარების პაკეტი საბოლოოდ მიიღეს, მაგრამ იარაღის უკრაინამდე მიტანას დრო ჭირდება), დღეს კიევს რუსეთის დარტყმებისადმი წინააღმდეგობის გაწევა უძნელდება, თანაც ისეთისა, რომელიც სულ უფრო გაწაფული და დახვეწილი ხდება.

რუსეთის გააქტიურება უკრაინის ენერგეტიკული ობიექტების დაბომბვაში აძლიერებს იმის საფრთხეს, რომ ელექტროენერგიის გამორთვები ნეგატიურად იმოქმედებს არამარტო  კერძო მომხმარებლებზე, არამედ ზიანს მიაყენებს სამხედრო-თავდაცვით მრეწველობასაც და თანაც ზუსტად იმ დროს, როცა პროდუქციის გამოშვება მწვავედ არის აუცილებელი.

„რა თქმა უნდა, ელექტროენერგიის გამორთვა წარმოების ტემპებს ანელებს, რომელიც სულ უფრო ძვირადღირებული ხდება“, - ამბობს ალექსანდრე დმიტრიევი, რომელიც უკრაინის არმიისათვის იარაღისა და სამხედრო ტექნიკის მიჯწოდების საკოორდინაციო ჯგუფში მუშაობს, - სამოქალაქო მოსახლეობას ელექტროენერგიის პრობლემის გადატანა შედარებით იოლად შეუძლია, მაგრამ სამხედრო მრეწველობისათვის ელექტროენერგიის მიწოდების შეწყვეტა, უბრალოდ, კოლაფსს იწვევს“.

უკრაინა ცდილობს დახმარება გარედან მიიღოს - მეზობლების მხრიდან: კიევმა უკვე მიმართა დასავლელ პარტნიორებს ელექტროქსელური მოწყობილობებითა და დანადგარებით დახხმარების უზრუნველყოფის მიზნით. გარდა ამისა, უკრაინა უკვე იღებს ელექტროენერგიას რუმინეთიდან, სლოვაკეთიდან, პოლონეთიდან, უნგრეთიდან და მოლდოვადან - მართალია, არასაკმარისად, მაგრამ მაინც.

„ჩვენ ასევე მივმართეთ დასავლეთის ქვეყნებს მოგვაწოდონ ნახმარი მოწყობილობები, რომლებიც მათ არარ ჭირდებათ, ჩვენ კი მათ შეძლებისდაგვარად გამოვიყენებთ“, - ამბობს „ნიუ-იორკ თაიმსის“ ჟურნალისტთან საუბარში კომპანია DTEK-ის პრეს-მდივანი პავლე ბელოდედი, - „ელექტრომოწყობილობების სწრაფად ყიდვა ან შეკვეთა შეუძლებელია, ამიტომ ერთადერთი, რის მიღებაც დაუბრკოლებლად შეიძლება, ნახმარი აპარატურა წარმოადგენს. ამისთვის საჭიროა მხოლოდ ამა თუ იმ ქვეყნის ხელმძღვანელთა პოლიტიკური ნება, დანარჩენს ჩვენ თვითონ მოვაგვარებთ“.

უკრაინაში შეიძლება იმ ელექტრომოწყობილობების გამოყენება, რომლებიც საბჭოური წარმოებისაა და ევროპის ყოფილ სოციალისტურ ქვეყნებს აღარ ჭირდებათ. ზოგიერთი პოსტკომუნისტური ქვეყნიდან ჩამოწერილი ელექტროდანადგარების მიწოდების პროცესი უკვე დაიწყო.

ცნობილი უკრაინელი მოკრივე ალექსანდრე უსიკი, რომელიც გასულ კვირას მსოფლიოს აბსოლუტური ჩემპიონი გახდა მძიმე წონაში, ამ კამპანიას შეუერთდა და გაავრცელა ვიდეორგოლი, რომელშიც მას მაისური აცვია წარწერით „ბრძოლა სინათლისათვის“. მოკრივემ  ვიდეომიმართვაში განაცხადა, რომ უკრაინელი ხალხი რუსების შეტევას ელექტროენერგიით უზრუნველყოფის საკითხშიც გაუძლებს.

უკრაინა თავისი ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვის განსამტკიცებლად ითხოვს საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების მიწოდებას, განსაკუტრებით კი ამერიკული წარმოების „პეტრიოტის“ (Patriot) სისტემებს, რათა თბოელექტროსადგურები და ჰესები რუსული რაკეტებისა და დრონებისაგან დაიცვას. „პეტრიოტის“ ორი კომპლექსი ხარკოვის ოლქში რეალურად უზრუნველყოფს ენერგეტიკული ობიექტებისა და მოსახლეობის დაცვას’, - თქვა პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ აშშ-ის სახელმწიფო მდივანთან ენტონი ბლინკენთან შეხვედრისას. პრეზიდენტმა ასევე მოუწოდა მოსახლეობას პასუხისმგებლობით მიუდგნენ ელექტროენერგიის მოხმარებას: „ჩვენ გვინდა საზოგადოებას ვაუწყოთ, თუ რა მძიმე მდგომარეობაა შექმნილი ელექტროენერგიის წარმოებაში, ამიტომ უკრაინის ყოველმა მოქალაქემ მაღალი შეგნებითა და პასუხსიმგებლობით უნდა იმოქმედოს“, - განაცხადა მან ვიდეომიმართვაში.

თერძმა (ტანსაცმლის მკერავმა) ალექსანდრემ, რომელიც ელექტროენერგიის რიგით მომხმარებელს წარმოადგენს, გაზეთის ჟურნალისტთან საუბარში თქვა, რომ მას ძალიან აშფოთებს დენის ვეერული გამორთვები, რადგან მისი ბიზნესი დაზარალდება. სხვა კერძო მომხმარებლებიც უკმაყოფილონი არიან მთავრობის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების გამო.

„როცა ელექტროდენის მოწოდება ითიშება ხოლმე, ჩემი ოჯახის წევრები ამისთვის მზად არიან და აცნობიერებენ, რომ ენერგიის ხარჯვის შემცირება აუცილებელია... მაგრამ მე ყველაზე უფრო სამუშაოზე დენის გამორთვისა მეშინია. ელქტროენერგიის გარეშე მუშაობა, უბრალოდ, შეუძლებელია“, - ამბობს ალექსანდრე, რომელმაც თავისი გვარი არ გაამჟღავნა და ანონიმად დარჩენა ისურვა.

წყარო: https://www.nytimes.com/2024/05/20/world/europe/russia-ukraine-lights.html

 

ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.